W przypadku zawodu elektronik systemów informatycznych i telekomunikacyjnych stosowaną formą kształcenia jest nauka zawodu w systemie dualnym, którą realizuje się równolegle w zakładzie pracy i szkole zawodowej. Nauka tego zawodu odbywa się bez podziału na specjalizacje w przedsiębiorstwach, które oferują produkty lub usługi w branży informatycznej lub telekomunikacyjnej.
Kształcenie w tym zawodzie jest pogłębiane w jednym z następujących obszarów zastosowań:
- systemy komputerowe,
- sieci naziemne,
- sieci radiowe – urządzenia końcowe,
- systemy bezpieczeństwa.
Osoby niepełnosprawne mają ponadto możliwość odbycia nauki tego zawodu w jednym z zakładów kształcenia zawodowego [Berufsbildungswerk] lub w innej jednostce rehabilitacji zawodowej. Informacje na ten temat można uzyskać w zespole doradczym dla osób niepełnosprawnych odpowiedniej terytorialnie Agencji d.s. Pracy.
Bliższe informacje na temat nauki zawodu w ramach systemu rehabilitacji zawodowej zawiera bank danych KURSNET.
Elektronicy systemów informatycznych i telekomunikacyjnych planują, instalują i konfigurują systemy, komponenty i sieci. W tym celu gromadzą odpowiedni sprzęt i oprogramowanie oraz zapewniają odpowiednie zasilanie w energię elektryczną. Następnie uruchamiają system i instalują oprogramowanie. Udzielają klientowi informacji i porad na temat możliwości wykorzystania sprzętu informatycznego i telekomunikacyjnego, takiego jak komputer, telefon, drukarka bądź faks. Podczas ustawiania urządzeń zwracają uwagę na to, aby były one łatwo dostępne, żeby ich ustawienie zapewniało komfort obsługi i spełniało wymogi ergonomiczne. Ponadto zajmują się konserwacją infrastruktury komunikacyjnej i w razie konieczności usuwają zakłócenia w pracy.
Elektronicy systemów informatycznych i telekomunikacyjnych mają następujące zadania:
Planowanie, konfiguracja i instalacja systemów informatycznych i telekomunikacyjnych (systemów IT), takich jak systemy komputerowe, sieci komputerowe, sieci komunikacyjne, urządzenia telekomunikacyjne, sieci mobilne oraz systemy zabezpieczeń budynków:
- udzielanie klientowi informacji i porad na temat możliwości wykorzystania systemów i urządzeń IT oraz najnowszych usług serwisowych, analizowanie problemów klienta,
- planowanie systemów IT oraz sieci telekomunikacyjnych dostosowanych do potrzeb klienta warz odpowiednimi urządzeniami, komponentami i dostępem do sieci,
- dobór i montaż komponentów systemu, ustawianie urządzeń z uwzględnieniem aspektów ergonomiki,
- instalacja przewodów i zasilania w energię elektryczną, sprawdzanie systemu zabezpieczeń elektrycznych,
- instalowanie sieci i systemów bezprzewodowego przekazywania danych,
- realizacja rozwiązań wg potrzeb klienta, np. zaopatrzenie w urządzenia i komponenty, dostarczenie oprogramowania, modyfikowanie komponentów sprzętowych i programowych,
- instalowanie i integrowanie z systemem potrzebnego oprogramowania,
- uruchamianie systemów IT, sprawdzanie prawidłowości działania,
- zaznajamianie klientów z zasadami działania systemów IT podczas przekazywania systemu do użytkowania.
Serwis i wsparcie techniczne dla klientów wewnętrznych i zewnętrznych:
- przyjmowanie pytań zgłoszeń usterek oraz zleceń od klientów, ustalanie terminów oraz planowanie, realizacja, kalkulowanie kosztów i rozliczanie usług serwisowych,
- utrzymanie w ruchu, konserwacja i opieka nad systemami oraz urządzeniami informatycznymi i telekomunikacyjnymi,
- analizowanie błędów i usuwanie zakłóceń w pracy systemów IT (cyfrowy sprzęt video, sieci komunikacyjne, drukarki, faksy, systemy bezpieczeństwa itp.) poprzez wymianę podzespołów lub całych urządzeń bądź modyfikację oprogramowania systemu,
- podczas analizowania i usuwania błędów wybór i wykorzystanie metod konwencjonalnych jak i systemów eksperckich i diagnostycznych,
- udzielanie klientom i użytkownikom fachowych porad, wsparcia technicznego i opieki oraz informowanie ich o nowych produktach i usługach
- zawieranie umów dzierżawy i sprzedaży,
- w razie potrzeby ocena istniejących systemów pod kątem energooszczędności i wsparcie klienta podczas zmiany sprzętu na bardziej przyjazny dla środowiska naturalnego.
Współudział w projektach polegających na planowaniu, dostosowywaniu i wprowadzaniu systemów IT, z wykorzystaniem metod planowania i realizacji i kontroli projektów oraz zapewnienia jakości:
- analizowanie rozwiązań systemowych,
- ustalanie i koordynowanie celów projektu,
- wprowadzanie nowych systemów IT,
- instruowanie użytkowników na temat obsługi systemu.
Dokładniejsze informacje na temat zadań elektroników systemów informatycznych i telekomunikacyjnych można znaleźć w banku danych BERUFENET.
Niemiecki zawód elektronik systemów informatycznych i telekomunikacyjnych (nazwa niemiecka: IT-System-Elektroniker/-in) nie posiada bezpośredniego odpowiednika w polskim systemie szkolnictwa zawodowego, ale jest częściowo porównywalny z polskim zawodem:
Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania” oraz „Wymiar godzin”.
Na terenie regionu kształcenie w zawodzie elektronik systemów informatycznych i telekomunikacyjnych prowadzą m.in. wymienione zakłady pracy i szkoły.
Oberstufenzentrum Informations- und MedizintechnikZasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym [Berufsbildungsgesetz] lub Ustawie o rzemiośle [Handwerksordnung], nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego.
Przedsiębiorstwa zatrudniają jednak przeważnie kandydatów do nauki zawodu elektronik systemów informatycznych i telekomunikacyjnych legitymujących się posiadaniem średniego poziomu wykształcenia wg klasyfikacji niemieckiej, odpowiadającego ukończeniu np. Realschule.
W roku 2010 naukę zawodu rozpoczęło 1.896 przyszłych elektroników systemów informatycznych i telekomunikacyjnych. 60% z nich posiadało średni poziom wykształcenia, 31% legitymowało się poziomem wykształcenia upoważniającym do podjęcia nauki w szkołach wyższych. Niższy poziom wykształcenia, odpowiadający wg klasyfikacji niemieckiej ukończeniu Hauptschule, posiadało 7%, a 1% nie ukończył wcześniej żadnej szkoły. 5% uczęszczało wcześniej do specjalistycznej szkoły zawodowej.
Źródło: dane Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego [Bundesinstitut für Berufsbildung, w skrócie BIBB].
Uwaga: Niektóre przedsiębiorstwa lub placówki szkolne przeprowadzają u kandydatów testy przydatności do nauki zawodu.
Nauka zawodu trwa 3 lata.
Skrócenie okresu nauki
- Na wspólny wniosek ucznia i przedsiębiorstwa, w którym odbywa się nauka zawodu, składany do jednostki odpowiedzialnej za kształcenie zawodowe, okres nauki ulega skróceniu, jeżeli można oczekiwać osiągnięcia celu nauki w czasie krótszym od przewidzianego. Czas, o który zostaje skrócony okres nauki, jest różny i zależy od ukończonego przed podjęciem nauki zawodu poziomu wykształcenia. W uzasadnionych przypadkach wniosek może dotyczyć również skrócenia dziennego lub tygodniowego wymiaru godzinowego praktycznej nauki zawodu [Teilzeitberufsausbildung].
- Rządy poszczególnych krajów związkowych mogą ustalić warunki zaliczenia okresów nauki w szkołach oraz innych placówkach prowadzących kształcenie zawodowe. Warunkiem jest zaliczenia okresu nauki jest wspólny wniosek ucznia i przedsiębiorstwa, w którym odbywa się nauka zawodu, składany do jednostki odpowiedzialnej za kształcenie zawodowe.
- Przed upływem okresu nauki zawodu w zakładzie pracy i szkole zawodowej uczniowie mogą zostać dopuszczeni do egzaminu końcowego, jeżeli jest to uzasadnione ich wynikami w nauce. Okres skrócenia wynosi w takich przypadkach najczęściej 6 miesięcy.
- W uzasadnionych przypadkach możliwe jest skrócenie okresu nauki zawodu dla uczniów, którzy z wynikiem pozytywnym ukończyli organizowane w przedsiębiorstwach przygotowawcze kursy kwalifikacyjne [Einstiegsqualifizierung].
Treści programowe przekazywane podczas nauki zawodu obejmują kwalifikacje podstawowe (zajmują one 50% wymiaru czasowego), kwalifikacje fachowe oraz specjalistycznekwalifikacje fachowe. Są one przekazywane są przez cały okres nauki, przy czym udział kwalifikacji podstawowych jest największy w pierwszym roku nauki zawodu, a następnie ulega stopniowemu zmniejszaniu, podczas gdy udział kwalifikacji fachowych i specjalistycznych kwalifikacji fachowych stale wzrasta w trakcie roku drugiego i trzeciego.
W pierwszym i drugim roku nauki uczniowie zdobywają w zakładzie wiedzę przykładowo z następujących zakresów:
- czym różnią się od siebie dostępne na rynku systemy techniki informatycznej i telekomunikacyjnej pod względem obszaru zastosowań, wydajności i ekonomiczności stosowania,
- czym odróżniają się od siebie poszczególne rodzaje nośników pamięci oraz urządzenia wejścia i wyjścia oraz w jakich obszarach zastosowań się je wykorzystuje,
- jak instaluje się i konfiguruje komponenty sprzętowe, oprogramowanie i systemy operacyjne oraz w jaki sposób montuje się urządzenia, przewody, rozdzielacze sygnału i połączenia wtykowe na u klienta,
- w jaki sposób mierzy się rezystancje izolacji,
- w jaki sposób należy udzielać klientowi informacji, porad i jak realizować jego potrzeby,
- w jaki sposób prowadzić obserwacje rynku oraz na co należy zwracać uwagę podczas porównywania cen, zakresu i warunków świadczenia usług innych firm,
- na czym polega konserwacja systemów.
W trzecim roku nauki przekazywana jest wiedza np. z zakresu:
- w jaki sposób przyjmuje się zgłoszenia usterek oraz przedstawia propozycje ich usunięcia,
- w jaki sposób zaplanować i przeprowadzić szkolenie na temat danego produktu,
- w jaki sposób analizuje się typowe dla danego obszaru zastosowań produkty, procesy i procedury pod kątem ich wymagań odnośnie systemu oraz jak uwzględnić je w koncepcji rozwiązań,
- w jaki sposób należy koordynować usługi obce w ramach realizacji konkretnego projektu.
Poza tym uczniowie poszerzają lub pogłębiają swoje umiejętności i wiedzę w co najmniej jednym z poniższych obszarów zastosowań:
- systemy komputerowe,
- sieci naziemne,
- sieci radiowe – urządzenia końcowe,
- systemy bezpieczeństwa.
Wybór konkretnego obszaru zastosowań należy do zakładu, w którym odbywa się nauka zawodu.
Podczas całego okresu nauki uczniom przekazuje się informacje z następujących zakresów:
- jakie wzajemne prawa i obowiązki wynikają z umowy o naukę zawodu,
- w jaki sposób zorganizowane jest przedsiębiorstwo, w którym odbywają naukę zawodu oraz w jaki sposób można opisać procesy produkcji w nim realizowane,
- w jaki sposób stosowane są przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
- w jaki sposób stosowane i przestrzegane są przepisy związane z ochroną środowiska.
Przegląd działów tematycznych dla zawodu elektronik systemów informatycznych i telekomunikacyjnych (wymiar godzin):
W pierwszym roku nauki:
- Zakład pracy i jego otoczenie (20)
- Procesy gospodarcze i organizacja zakładu (40)
- Źródła informacji i metody pracy (40)
- Proste systemy informatyczne i telekomunikacyjne (120)
- Specjalistyczny język angielski (20)
- Opracowywanie i udostępnianie systemów aplikacji (40)
- Sieciowe systemy informatyczne i telekomunikacyjne (40)
W drugim roku nauki:
- Specjalistyczny język angielski (20)
- Opracowywanie i udostępnianie systemów aplikacji (40)
- Sieciowe systemy informatyczne i telekomunikacyjne (140)
- Stosunki panujące na rynku i kontakty z klientami (40)
- Sieci publiczne, usługi (40)
W trzecim roku nauki:
- Specjalistyczny język angielski (20)
- Opracowywanie i udostępnianie systemów aplikacji (80)
- Stosunki panujące na rynku i kontakty z klientami (20)
- Konserwacja systemów informatycznych i telekomunikacyjnych (120)
- Rachunkowość i controlling (40)
Łącznie 880 godzin.
Przegląd treści programowych, obejmowanych przez poszczególne działy tematyczne można znaleźć w ramowym planie nauczania tutaj.
Poza zajęciami w szkole zawodowej część praktyczna nauki zawodu obejmuje 26-32 godzin tygodniowo. Na tej podstawie pensum godzinowe zajęć praktycznych można określić jako ok. 3.600 godzin.
Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna. W związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą jednakże powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. literatury fachowej), koszty dojazdów lub, w niektórych przypadkach, zakwaterowania poza miejscem zamieszkania ucznia.
Możliwości uzyskania wsparcia finansowego
Po spełnieniu określonych warunków uczniowie mogą otrzymać stypendium na okres nauki zawodu [Berufsausbildungsbeihilfe, w skrócie BAB]. Informacji na ten temat udzielają odpowiednie terytorialnie Agencje d.s. Pracy. Na temat warunków otrzymania oraz wysokości możliwego stypendium informuje odpowiednia ulotka Federalnej Agencji d.s. Pracy. Dostępny w sieci kalkulator wysokości stypendium na okres nauki zawodu można znaleźć tutaj.
Wynagrodzenie za okres nauki zawodu
Uczniowie pobierający naukę zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej branży i terytorialnego zasięgu obowiązywania odpowiedniego układu taryfowego.
Również miasto / region mają decydujący wpływ na wysokość wynagrodzenia w okresie nauki zawodu. Nadal istnieją również różnice między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi.
Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.
Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około 900 do 1100 Euro wynagrodzenia miesięcznego.
Źródło:
Elektronicy systemów informatycznych i telekomunikacyjnych znajdują miejsca pracy przede wszystkim w przedsiębiorstwach oferujących produkty i usługi z branży IT. Są zatrudniani przez wytwórców i operatorów urządzeń i sieci telekomunikacyjnych, w zakładach instalujących systemy bezpieczeństwa oraz w placówkach handlu detalicznego, oferujących konfiguracje sprzętowe wg indywidualnych życzeń klienta. Ponadto są zatrudniani przez biura inżynierskie zajmujące się projektowaniem sieci.
Pod kątem zatrudnienia istotne są następujące branże i dziedziny:
- Technika informatyczna i telekomunikacyjna,
- Naprawa urządzeń do elektronicznej obróbki danych i telekomunikacyjnych, np. w firmach zajmujących się instalowaniem sprzętu i sieci,
- Wykonawstwo urządzeń i sprzętu telekomunikacyjnego, np. w firmach zajmujących się instalowaniem systemów telekomunikacyjnych,
- Telekomunikacja w oparciu o sieci przewodowe, np. u operatorów przewodowych sieci telekomunikacyjnych,
- Branża elektroinstalacyjna, np. przy instalacji okablowania komputerowego lub systemów bezpieczeństwa,
- Usługi w dziedzinie elektronicznej obróbki danych,
- Doradztwo w dziedzinie technologii informatycznych, np. przy udzielaniu porad na temat sprzętu,
- Pozostałe usługi związane z technologiami informatycznymi, np. u usługodawców oferujących zakładanie sieci i konfigurowanie sprzętu wg indywidualnych zamówień klientów,
- Handel detaliczny sprzętem do obróbki danych, urządzeniami peryferyjnymi i oprogramowaniem, np. przy dodatkowej usłudze konfigurowania komputerów wg indywidualnych zamówień klientów,
- Administracja publiczna, np. w urzędach miejskich,
- Biura inżynierskie zajmujące się projektowaniem i wykonawstwem, np. przy planowaniu i instalowaniu sieci i konfigurowaniu urządzeń,
- Serwisowe centa telefoniczne, np. wsparcie techniczne dla użytkowników,
- Agencje pracy tymczasowej oferujące czasowe zatrudnienie pracowników w zawodach technicznych.
Zarobki
Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.
Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne.
Dlatego najlepszym sposobem sprawdzenia aktualnych wynagrodzeń regionalnych są następujące strony internetowe: ...
W przypadku elektroników systemów informatycznych i telekomunikacyjnych mogą obowiązywać różne układy taryfowe. Podstawowym kryterium ich stosowania jest branża, w której są zatrudnieni. W grę mogą tu na przykład wchodzić układy taryfowe dla przemysłu metalowego i elektrotechnicznego.
Zdobywanie kwalifikacji i specjalizacja
Spektrum tematyczne form kształcenia ustawicznego dającego możliwość adaptacji zawodowej jest szerokie i sięga od techniki informatycznej i systemowej, poprzez technikę mikrokomputerów i mikroprocesorów (hardware), aż po obsługę użytkowników w branży elektronicznej obróbki danych. Informatycy systemowi, którzy chcieliby się wyspecjalizować w konkretnej dziedzinie również znajdą odpowiednie oferty w takich dziedzinach jak obsługa klienta, montaż czy kontrola jakości.
Awans zawodowy
Osoby, które postawiły sobie za cel rozwój zawodowy, mogą również skorzystać z palety możliwości kontynuowania kształcenia zawodowego. Logiczną drogą rozwoju zawodowego jest zdanie egzaminu na stopień mistrza ze specjalizacją przemysł elektrotechniczny. Do pełnienia funkcji kierowniczych i specjalistycznych, np. na średnim szczeblu kierowania, przygotowują również inne formy kształcenia ustawicznego, jak np. zdobycie tytułu technika ze specjalnością bezpieczeństwo systemów informatycznych i telekomunikacyjnych.
Studia
Elektronicy systemów IT, którzy legitymują się stopniem wykształcenia upoważniającym do podjęcia nauki w szkołach wyższych, mogą podjąć studia i uzyskać np. tytuł licencjata na kierunku elektronika. Po spełnieniu określonych warunków, możliwe jest również podjęcie studiów bez wcześniejszego ukończenia odpowiedniego stopnia wykształcenia.
Wskazówka
Dla szczególnie utalentowanych w danym zawodzie fachowców istnieje możliwość uzyskania stypendium. Wsparciem finansowym objęte mogą być formy kształcenia ustawicznego zarówno w ramach adaptacji zawodowej jak i rozwoju zawodowego oraz pierwsze studia wyższe. Więcej informacji na ten temat można znaleźć tutaj.
Przegląd informacji o możliwościach kształcenia ustawicznego, oraz podjęcia studiów oferuje bank danych KURSNET.
Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:
Informacje na temat kształcenia zawodowego i form kształcenia ustawicznego:
www.aubi-plus.de
Portal informacyjny na temat zawodów z branży przemysłu metalowego i elektrotechnicznego wydawany przez Zrzeszenie Stowarzyszeń Pracodawców Przemysłu Metalowego i Elektrotechnicznego [Gesamtverband der Arbeitgeberverbände der Metall- und Elektro-Industrie e.V.]:
www.meberufe.info
Strona internetowa poświęcona elektronice, technice komputerowej, technice informatycznej i sieciowej, przeznaczona dla uczniów i studentów:
www.elektronik-kompendium.de
Centralne Zrzeszenie Przemysłu Elektrotechnicznego i Elektronicznego [ZVEI - Zentralverband Elektrotechnik- und Elektronikindustrie e.V.] – Dział Automatyka:
www.zvei.org
Stowarzyszenie Elektrotechniki, Elektroniki i Technik Informatycznych [VDE - Verband der Elektrotechnik Elektronik Informationstechnik e.V.]:
www.vde.com
Zrzeszenie Stowarzyszeń Pracodawców Przemysłu Metalowego i Elektrotechnicznego [Gesamtverband der Arbeitgeberverbände der Metall- und Elektro-Industrie e.V.]:
www.gesamtmetall.de
Przemysłowy Związek Zawodowy Branży Metalowej [IG Metall]:
www.igmetall.de
Portal specjalistyczny zawierający wiele informacji z branży budowy maszyn:
Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:
Prywatny portal internetowy poświęcony możliwościom kariery zawodowej:
Giełda miejsc pracy i nauki zawodu Federalnej Agencji d.s. Pracy:
www.joboerse.arbeitsagentur.de
Oferty pracy dla fachowców i kadr kierowniczych:
www.jobscout24.de
Portal specjalistyczny branży budowy maszyn z obszerną giełdą pracy:
www.maschinenbau.de/maschinenbau-jobs-kategorien.aspx
Giełda pracy dla zawodów branży elektrycznej i elektronicznej. Oferty obejmują zawody od technika serwisanta, po programistów zajmujących się oprogramowaniem pojedynczych urządzeń i całych systemów:
