Nauka zawodu w systemie dualnym
Pod pojęciem nauki zawodu w systemie dualnym rozumiana jest nauka zawodu odbywająca się równolegle w zakładzie pracy i w szkole zawodowej. Odpowiednia szkoła zawodowa jest dobierana ze względu na siedzibę lub region, w którym działa dane przedsiębiorstwo. Praktyczną część nauki uczniowie odbywają w przedsiębiorstwach, a część teoretyczną realizuje szkoła zawodowa. Podstawą nauki zawodu w systemie dualnym jest odpowiednie rozporządzenie o nauce danego zawodu.
Nauka kończy się uzyskaniem zawodu: Mechanik instalacji przemysłowych
Osoby pracujące w tym zawodzie zajmują się wykonywaniem różnorodnych instalacji i urządzeń, mających zastosowanie w produkcji zbiorników, urządzeń technicznych, w procesach przemysłowych i w technice zaopatrzenia w media. Na podstawie rysunków technicznych i opisów przygotowują samodzielnie swoją pracę. Najpierw wykonują poszczególne części przy pomocy narzędzi ręcznych lub obrabiarek sterowanych numerycznie. Następnie łączą je w podzespoły. Przygotowane podzespoły montują w gotowe instalacje lub urządzenia techniczne i sprawdzają ich funkcjonowanie. Ponadto przekazują instalacje i urządzenia klientom, udzielają instrukcji obsługi i dokonują ich uruchomienia. Poza tym zajmują się utrzymaniem instalacji w ruchu, a w razie potrzeby dokonują w nich zmian lub poszerzają zakres ich możliwości.
Mechanicy instalacji przemysłowych wypełniają następujące zadania:
Planowanie i przygotowanie zadań roboczych
- interpretacja rysunków technicznych i innych dokumentów technicznych, opracowywanie planów montażu i konserwacji, organizacja prac montażowych,
- dokonywanie wyboru odpowiednich materiałów, maszyn, narzędzi i urządzeń pomiarowych pod kątem wymogów ochrony środowiska, ekonomicznych i technologicznych, z uwzględnieniem takich czynników jak ciśnienie, temperatura, możliwe zakłócenia, podatność na korozję.
Realizacja zleceń
- wykonywanie części konstrukcyjnych i łączenie ich w podzespoły oraz gotowe instalacje i urządzenia techniczne,
- dokonywanie ustawień podzespołów oraz gotowych instalacji i urządzeń technicznych,
- montaż instancji i ich komponentów na miejscu oraz ich uruchamianie,
- kontrola funkcji cząstkowych i całościowych, sporządzanie protokołów pokontrolnych, ocena wyników kontroli, usuwanie ewentualnych usterek jakościowych,
- dokumentowanie wykonanych prac i ich efektów,
- prowadzenie rozmów z klientami, przekazywanie do użytkowania produktów i systemów technicznych,
- udzielanie klientom instrukcji obsługi, informowanie o obowiązujących przepisach oraz warunkach eksploatacji,
- dokonywanie przeróbek lub dostosowywanie systemów instalacji do wymagań, wprowadzanie w nich zmian i integrowanie podsystemów specjalistycznych,
- konserwacja i utrzymanie w ruchu instalacji, urządzeń technicznych i systemów zaopatrzenia w media.
Niemiecki zawód Mechanik instalacji przemysłowych (nazwa niemiecka: Anlagenmechaniker/-in) nie posiada bezpośredniego odpowiednika w polskim systemie szkolnictwa zawodowego, ale jest częściowo porównywalny z polskim zawodem:
W systemie dualnym placówką szkoleniową jest przede wszystkim zakład pracy. Dodatkowo istnieje obowiązek uczęszczania do szkoły zawodowej (szkoły zawodowe w Brandenburgii nazywane są "Oberstufenzentren" czyli "Zespoły szkół ponadpodstawowych"). Zakład pracy w którym ma być zatrudniony uczeń informuje go, w której szkole w regionie jest prowadzona nauka jego zawodu.
Oberstufenzentrum Oder Spree, Standort EisenhüttenstadtZasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym [Berufsbildungsgesetz] lub Ustawie o rzemiośle [Handwerksordnung], nie ma żadnych prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego.
Przedsiębiorstwa przyjmują przeważnie kandydatów do nauki zawodu mechanik instalacji przemysłowych legitymujących się posiadaniem niższego poziomu wykształcenia wg klasyfikacji niemieckiej, odpowiadającego ukończeniu Hauptschule.
Nauka zawodu trwa 3,5 roku.
Skrócenie okresu nauki:
Po spełnieniu określonych warunków możliwe jest skrócenie okresu nauki zawodu.
Nauka zawodu podzielona jest na zdobywanie kwalifikacji podstawowych, wspólnych dla wszystkich zawodów związanych z obróbką metali w przemyśle, oraz odpowiednich kwalifikacji fachowych. Kwalifikacje podstawowe zdobywane są przez cały okres nauki równolegle z kwalifikacjami fachowymi, specyficznymi dla danego zawodu.
W ramach wspólnych dla różnych zawodów kwalifikacji podstawowych uczniowie zdobywają przykładowo wiedzę z zakresu:
- oceny właściwości materiału i zachodzących w nim zmian, doboru materiału odpowiednio do jego przeznaczenia i obchodzenia się z materiałem,
- utrzymania obrabiarek w gotowości do pracy oraz wykonywania przy ich pomocy części i elementów konstrukcyjnych,
- dokonywania przeglądów, utrzymania w odpowiednim stanie i konserwacji środków pracy oraz prowadzenia dokumentacji tych czynności,
- czytania dokumentacji technicznej, dotyczącej ustawień obrabiarek i obsługi systemów sterujących,
- transportu, magazynowania i zabezpieczenia materiałów i gotowych produktów,
- planowania procesów roboczych i zadań cząstkowych z uwzględnieniem założeń ekonomicznych i obowiązujących terminów, a w przypadku odstępstw od planu dokonywania wyboru zadań priorytetowych.
Specyficzne dla danego zawodu kwalifikacje fachowe obejmują na przykład umiejętności z zakresu:
- czytania i stosowania w praktyce planów konstrukcyjnych np. rurociągów, rysunków izometrycznych i rozwinięć, planów fundamentów i schematów rozmieszczenia,
- zasad, których należy przestrzegać podczas pracy z planami spawalniczymi i montażowymi,
- sposobów kształtowania rur, blach i profilów na zimno i na gorąco,
- przeprowadzania inspekcji urządzeń i podzespołów pod kątem ich zużycia i uszkodzeń oraz ich badań wizualnych, a także w jaki sposób należy je konserwować i remontować,
- metod badania wizualnego oraz w jaki sposób przeprowadza się badania połączeń spawanych metodą penetracyjną i metodą defektoskopii magnetycznej proszkowej,
- zasad funkcjonowania zakładowych systemów zapewnienia jakości oraz systematycznego wyszukiwania, usuwania i dokumentowania przyczyn wad jakościowych.
Poza tym uczniowie poszerzają lub pogłębiają swoje umiejętności i wiedzę w co najmniej jednej z poniższych dziedzin zawodowych:
- budowa urządzeń przemysłowych,
- budowa urządzeń technicznych i zbiorników,
- utrzymanie w ruchu,
- technika systemów rurowych,
- technika spawalnicza.
Wybór konkretnej dziedziny należy do zakładu, w którym odbywa się nauka zawodu.
Podczas całego okresu nauki zawoduuczniom przekazuje się informacje z następujących zakresów:
- jakie wzajemne prawa i obowiązki wynikają z umowy o naukę zawodu,
- w jaki sposób zorganizowane jest przedsiębiorstwo, w którym odbywają naukę zawodu oraz w jaki sposób funkcjonuje zaopatrzenie, produkcja, sprzedaż i administracja,
- w jaki sposób stosowane są przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
- w jaki sposób stosowane i przestrzegane są przepisy związane z ochroną środowiska.
Przedmiotem zajęć teoretycznychw szkole zawodowej są następujące działy tematyczne:
- wykonywanie części konstrukcyjnych przy pomocy narzędzi ręcznych,
- maszynowe wytwarzanie części konstrukcyjnych,
- wytwarzanie prostych podzespołów,
- konserwacja systemów technicznych,
- wykonywanie części konstrukcyjnych instalacji przemysłowych,
- montaż i transport części konstrukcyjnych instalacji przemysłowych,
- łączenie ze sobą części urządzeń,
- oddawanie do użytku i uruchamianie systemów urządzeń przemysłowych,
- utrzymanie w ruchu urządzeń przemysłowych,
- integracja komponentów techniki sterującej i regulującej,
- integracja podsystemów specjalistycznych,
- planowanie i realizacja systemów instalacji przemysłowych,
- wprowadzanie zmian w instalacjach przemysłowych i dostosowywanie ich do wymogów.
Podczas nauki zawodu mechanik instalacji przemysłowych w systemie dualnym uczniowie odbywają zajęcia praktyczne w zakładzie pracy i teoretyczne w szkole zawodowej. Zajęcia w szkole zawodowej są realizowane częściowo w formie zblokowanej w klasach specjalnościowych i zajmują z reguły 20% łącznego czasu nauki zawodu. Ogólny wymiar godzin zajęć teoretycznych wynosi 1020 godzin.
Realizowane zakresy tematyczne:
Podczas pierwszego roku nauki:
- Wykonywanie elementów konstrukcyjnych przy pomocy narzędzi ręcznych - 80 godz.
- Wykonywanie elementów konstrukcyjnych przy pomocy maszyn - 80 godz.
- Wykonywanie prostych podzespołów - 80 godz.
- Konserwacja systemów technicznych - 80 godz.
Podczas drugiego roku nauki:
- Wykonywanie elementów konstrukcyjnych instalacji technicznych - 80 godz.
- Montaż i transport elementów konstrukcyjnych instalacji technicznych - 60 godz.
- Łączenie części instalacji - 100 godz.
- Przekazywanie do użytku i uruchamianie systemów instalacji - 40 godz.
Podczas trzeciego roku nauki:
- Utrzymanie w ruchu systemów instalacji przemysłowych - 100 godz.
- Integrowanie elementów techniki sterującej i regulującej - 80 godz.
- Integrowanie specyficznych podsystemów instalacji - 100 godz.
Podczas czwartego roku nauki:
- Planowanie i realizacja systemów techniki instalacyjne - 80 godz.
- Wprowadzanie zmian i dostosowywanie do potrzeb systemów techniki instalacyjnej - 60 godz.
Podczas nauki zawodu mechanik instalacji przemysłowych w systemie dualnym uczniowie odbywają zajęcia praktyczne w zakładzie pracy i teoretyczne w szkole zawodowej. Praktyczna część nauki zawodu zajmuje z reguły 80% łącznego czasu nauki zawodu.
Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna, jednakże w związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. podręczników fachowych), koszty dojazdów lub zakwaterowania poza miejscem zamieszkania.
Po spełnieniu określonych warunków uczniowie mogą otrzymać stypendium na okres nauki zawodu [Berufsausbildungsbeihilfe, w skrócie BAB]. Informacji na ten temat udzielają odpowiednie terytorialnie Agencje d.s. Pracy. Na temat warunków otrzymania oraz wysokości możliwego stypendium informuje odpowiednia ulotka Federalnej Agencji d.s. Pracy oraz dostępny w sieci kalkulator stypendium na okres nauki zawodu [Berufsausbildungsbeihilfe-Rechner (BAB)].
Wynagrodzenie za okres nauki zawodu
Uczniowie pobierający naukę zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej
Również miasto / region mają decydujący wpływ na wysokość wynagrodzenia w okresie nauki zawodu. Nadal istnieją również różnice między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi.
Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.
Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około 960 do 1000 Euro wynagrodzenia miesięcznego.
Źródło:
(niem. Datenbank Ausbildungsvergütungen, w skrócie DAV) Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego (niem. Bundesinstitut für Berufsbildung, w skrócie BIBB)
Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.
Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne.
Dlatego najlepszym sposobem sprawdzenia aktualnych wynagrodzeń regionalnych są następujące strony internetowe: ...
Z reguły obowiązuje aktualny układ taryfowy, który został zawarty na czas określony pomiędzy odpowiednimi zrzeszeniami pracodawców i Przemysłowym Związkiem Zawodowym Branży Metalowej [IG Metall] w danym kraju związkowym.
Spektrum tematyki form zawodowego kształcenia ustawicznego jest bardzo szerokie i sięga od budowy instalacji i urządzeń technicznych, poprzez konserwację i utrzymanie w ruchu, aż po techniki spawalnicze. Również dla mechaników instalacji przemysłowych chcących wyspecjalizować się jakiejś wąskiej dziedzinie dostępne są oferty dotyczące np. technologii spawalniczej MIG lub budowy systemów zbiorników. Osoby, które postawiły sobie za cel rozwój zawodowy, mogą również skorzystać z palety możliwości poszerzenia wykształcenia zawodowego. Logiczną drogą rozwoju jest zdanie egzaminu na stopień mistrza ze specjalizacją przemysł metalowy. Do pełnienia funkcji kierowniczych i specjalistycznych, np. na średnim szczeblu kierowania, przygotowują również inne formy kształcenia ustawicznego, np. na kierunku technik w specjalności zawodowej obróbka metali. Mechanicy instalacji przemysłowych, którzy legitymują się stopniem wykształcenia upoważniającym do podjęcia nauki w szkołach wyższych, mogą podjąć studia i uzyskać np. tytuł licencjata na kierunku budowa maszyn. Po spełnieniu określonych warunków możliwe jest podjęcie studiów również bez posiadania stopnia wykształcenia upoważniającego do podjęcia nauki w szkołach wyższych.
Więcej informacji na temat warunków podjęcia nauki w szkołach wyższych w poszczególnych krajach związkowych znajdziesz tutaj.
Inne oferty umożliwiające kontynuowanie kształcenia zawodowego:
Kreishandwerkerschaft Oderland (Spawanie): www.khoderland.de
Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:
metallhandwerk.de
Strona internetowa, której wydawcą jest Niemieckie Zrzeszenie Rzemiosł Branży Metalowej [Bundesverband Metall - Vereinigung Deutscher Metallhandwerke]
www.dvs-verlag.de
Wydawnictwo DVS-Verlag zajmujące się technikami spawalniczymi i pokrewnymi jest wydawcą wielu czasopism fachowych dla przemysłu metalowego i ceramicznego. Na portalu internetowym DVS prowadzona jest niewielka giełda wolnych miejsc pracy dla fachowców z tych branż
www.techniker-forum.de
Informacje, niezależne doradztwo i opisy praktycznych doświadczeń związane tytułem zawodowym technika z egzaminem państwowym
Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:
http://www.icjobs.de
Obszerna oferta, zwłaszcza w dziedzinie zawodów technicznych
http://www.backinjob.de
Oferty miejsc pracy i giełda możliwości podjęcia nauki zawodu z podziałem na branże
http://www.aktuelle-jobs.de
Duża giełda ofert pracy dla wykwalifikowanego i niewykwalifikowanego personelu dla przemysłu, rzemiosła i handlu. Ogłoszenia zamieszczane są przeważnie przez firmy zajmujące się pośrednictwem pracy
http://www.bau.de
Giełda pracy dla budownictwa. Spektrum ofert sięga od architekta do prostych zawodów rzemieślniczych, uwzględnia także całą paletę zawodów z branży handlu materiałami budowlanymi
http://www.stepstone.de
Duża giełda ofert pracy dla przemysłu i usług.
http://www.fertigung-online.de
Giełda ofert pracy w przemyśle wytwórczym i rzemiośle. Kliknięcie na jedno z ogłoszeń w oferowanej liście linków otwiera okienko z dokładnymi informacjami o danej ofercie
http://www.cad.de
Internetowa giełda pracy dla specjalistów CAD/CAM, kreślarzy, pracowników serwisowych, handlowców, ale także dla pracowników biurowo-administracyjnych w branżach technicznych. Oferuje łatwą w obsłudze funkcję wyszukiwania ofert i obszerne informacje o ofertach pracy
