Nauka zawodu w systemie dualnym

W przypadku zawodu wykwalifikowany pracownik personelu medycznego (niem. medizinische/-r Fachangestellte/-r) stosowaną formą kształcenia jest nauka zawodu w systemie dualnym, którą realizuje się równolegle w zakładzie pracy i szkole zawodowej.

Nauka tego zawodu jest realizowana bez podziału na kierunki lub specjalności, a jej praktyczna część odbywa się w firmach prowadzących działalność na zasadach wolnego zawodu.

Wykwalifikowani pracownicy personelu medycznego asystują lekarzom podczas badania, zabiegów, opieki i udzielania porad pacjentom oraz wykonują prace organizacyjne i administracyjne.

Pracują przeważnie w prywatnych praktykach lekarskich wszystkich specjalności oraz w szpitalach i innych instytucjach i organizacjach służby zdrowia. Możliwości zatrudnienia otwierają się również w służbach zajmujących się opieką ambulatoryjną. Ponadto wykwalifikowani pracownicy personelu medycznego mogą być zatrudniani również w gabinetach lekarzy zakładowych w przedsiębiorstwach, w laboratoriach medycznych lub działach badawczych firm farmaceutycznych.

Niemiecki zawód wykwalifikowany pracownik personelu medycznego (nazwa niemiecka: medizinische/-r Fachangestellte/-r) jest częściowo porównywalny z polskim zawodem:

- pielęgniarka / pielęgniarz, nauka zawodu na poziomie studiów wyższych: I stopnia (licencjat, 3 lata) i studiów II stopnia (magister, 2 lata).

- opiekun medyczny, nauka zawodu na poziomie szkoły policealnej.

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania” oraz „Wymiar godzin”.

Zasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym (niem. Berufsbildungsgesetz) lub Ustawie o rzemiośle (niem. Handwerksordnung), nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego. Zakłady pracy zatrudniają jednak przeważnie kandydatów do nauki zawodu wykwalifikowany pracownik personelu medycznego legitymujących się posiadaniem średniego poziomu wykształcenia (wg. klasyfikacji niemieckiej).

Inne warunki rozpoczęcia nauki:

• Przed rozpoczęciem nauki zawodu należy przedłożyć zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania zawodu.
• Zgodnie z § 32 Ustawy o ochronie pracy osób niepełnoletnich (§ 32 des Jugendarbeitsschutzgesetzes) podejmujące pracę zawodową osoby niepełnoletnie (poniżej osiemnastego roku życia), mogą zostać zatrudnione tylko wtedy, kiedy przedłożą zaświadczenie o przejściu wstępnego badania lekarskiego (niem. Erstuntersuchung). 

Nauka zawodu trwa 3 lata.

Skrócenie okresu nauki

Na wspólny wniosek ucznia i szkolącego zakładu pracy, w którym odbywa się nauka zawodu, składany do jednostki odpowiedzialnej za kształcenie zawodowe, okres nauki ulega skróceniu, jeżeli można oczekiwać osiągnięcia celu nauki w czasie krótszym od przewidzianego. Czas, o który zostaje skrócony okres nauki, jest różny i zależy od ukończonego przed podjęciem nauki zawodu poziomu wykształcenia. W uzasadnionych przypadkach wniosek może dotyczyć również skrócenia dziennego lub tygodniowego wymiaru godzinowego praktycznej nauki zawodu (niem. Teilzeitberufsausbildung). 

Rządy poszczególnych krajów związkowych mogą ustalić warunki zaliczenia okresów nauki w szkołach oraz innych placówkach prowadzących kształcenie zawodowe. Warunkiem zaliczenia okresu nauki jest wspólny wniosek ucznia i zakładu pracy, w którym odbywa się nauka zawodu, składany do jednostki odpowiedzialnej za kształcenie zawodowe.

Przed upływem okresu nauki zawodu w zakładzie pracy i szkole zawodowej uczniowie mogą zostać dopuszczeni do egzaminu końcowego, jeżeli jest to uzasadnione ich wynikami w nauce. Okres skrócenia wynosi w takich przypadkach najczęściej 6 miesięcy.

Przedłużenie okresu nauki

Jeżeli jest to konieczne, jednostka odpowiedzialna za kształcenie zawodowe może w wyjątkowych przypadkach przedłużyć okres nauki zawodu.

Podczas pierwszych 18 miesięcy uczniowie uczą się w zakładzie szkolącym przykładowo:

• w jaki sposób opiekować się pacjentami i udzielać im porad przed, w czasie i po zabiegach,
• w jaki sposób zapisywać dane pacjentów i poddawać je elektronicznemu przetwarzaniu,
• w jaki sposób asystować podczas terapii prowadzonej przez lekarza oraz np. jak zakładać opatrunki unieruchamiające i opatrunki ochraniające rany lub jak przeprowadzać zabiegi ciepłem, zimnem i prądem bodźcowym,
• w jaki sposób przeprowadzać działania higieniczne, sterylizować sprzęt, instrumenty i aparaturę oraz utylizować skażone materiały,
• w jaki sposób rozpoznaje się choroby zakaźne, jakie zabiegi ochronne należy podejmować w razie potrzeby oraz w jaki sposób można unikać infekcji,
• w jaki sposób należy przygotowywać badania i zabiegi lekarskie, np. jak ważyć pacjentów lub sprawdzać funkcję płuc,
• na co należy zwracać uwagę podczas organizacji wizyt domowych oraz ostrych dyżurów,
• w jaki sposób koordynować terminy wizyt pacjentów, przygotowywać dokumentację leczenia i przekazywać ją dalej,
• w jaki sposób zamawia się towary i materiały na potrzeby praktyki oraz jak się nimi gospodaruje,
• w jaki sposób wykorzystuje się w codziennym funkcjonowaniu praktyki komputerowe oprogramowanie standardowe i specjalistyczne,
• jak przestrzegać przepisów o ochronie danych oraz jak bezpiecznie przechowywać dokumenty.

W drugiej połowie nauki zawodu w zakładzie szkolącym uczniowie uczą się m.in.:

• w jaki sposób przechowuje się i nadzoruje przechowywanie leków, surowic, szczepionek, materiałów opatrunkowych i pomocniczych,
• w jaki sposób asystować podczas dokonywania rozpoznania i czynności diagnostycznych, np. USG i cewnikowania, oraz jak utrzymywać i konserwować urządzenia i instrumenty,
• w jaki sposób przeprowadza się badania laboratoryjne, oraz jak klasyfikuje się i przekazuje dalej dane laboratoryjne i wyniki badań,
• w jaki sposób informuje się pacjentów na temat procedur stosowanych w praktyce, bieżącego i dalszego leczenia lub rozliczenia za świadczenia oraz jak radzić sobie ze skargami i sytuacjami konfliktowymi,
• na co należy zwracać uwagę podczas opiekowania się pacjentami należącymi do szczególnych grup, np. pacjentami wysokiego ryzyka lub osobami chronicznie chorymi,
• w jaki sposób informuje się pacjentów na temat oferty świadczeń medycznych, w jaki sposób współuczestniczyć w szkoleniach pacjentów oraz jak realizować działania marketingowe mające na celu podniesienie zadowolenia pacjentów,
• w jaki sposób przygotowuje się pacjentów do zabiegów chirurgicznych, w jaki sposób opatruje się ranę oraz jak usuwa się szwy,
• w jaki sposób pobiera się próbki do badań metodą pobierania krwi lub wymazów, jak przeprowadza się iniekcje,
• w jaki sposób zapewnić jakość wykonywanej pracy,
• w jaki sposób stosuje się medyczne systemy dokumentacyjne i klasyfikacyjne oraz jak załatwia się płatności,
• w jaki sposób rozpoznaje sie nagłe przypadki, jakie działania natychmiastowe należy podjąć oraz jak udzielać pierwszej pomocy.

Podczas całego okresu nauki uczniom przekazuje się informacje z następujących zakresów:

• jakie wzajemne prawa i obowiązki wynikają z umowy o naukę zawodu,
• jak zorganizowany jest szkolący zakład pracy oraz jakich uregulowań prawnych i umownych z zakresu opieki medycznej należy przestrzegać,
• w jaki sposób stosowane są przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
• w jaki sposób należy przestrzegać i stosować w praktyce działania z zakresu ochrony środowiska.

Zajęcia teoretyczne dzielą się na następujące obszary tematyczne:

1. Orientacja w zawodzie i służbie zdrowia (60 h)
2. Przyjmowanie pacjentów i opieka nad nimi (80 h)
3. Organizacja higieny i ochrony przed chorobami zakaźnymi na terenie praktyki (80 h)
4. Asystowanie podczas czynności diagnostycznych i terapeutycznych przy schorzeniach aparatu ruchu (60 h)
5. Zapobieganie nieprzewidzianym wypadkom i udzielanie pomocy w nagłych sytuacjach (80 h)
6. Zaopatrzenie i gospodarka materiałowa (80 h)
7. Zespołowa organizacja procedur w obrębie praktyki (60 h)
8. Opieka nad pacjentami ze schorzeniami układu moczowo-płciowego podczas działań diagnostycznych i terapeutycznych (60 h)
9. Opieka nad pacjentami ze schorzeniami układu trawiennego podczas działań diagnostycznych i terapeutycznych (80 h)
10. Opieka nad pacjentami podczas małych zabiegów chirurgicznych i opatrywanie ran (40 h)
11. Opieka nad pacjentami podczas działań z zakresu prewencji (80 h)
12. Zapoznawanie się z perspektywami zawodowymi (80 h)

Łącznie 840 godzin

Tygodniowy czas pracy jest uzależniony od roku nauki zawodu i wynosi od 26 do 32 godzin pracy w tygodniu (3 dni w tygodniu). Dodatkowo odbywają się zajęcia w szkole zawodowej (2 dni w tygodniu).

Łącznie ok. 4000 godzin

Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna. W związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą jednakże powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. podręczników fachowych), koszty dojazdów lub, w niektórych przypadkach, zakwaterowania poza miejscem zamieszkania ucznia.

Możliwości wsparcia finansowego

Po spełnieniu określonych warunków uczniowie mogą otrzymać stypendium na okres nauki zawodu (niem. Berufsausbildungsbeihilfe, w skrócie BAB). Informacji na temat warunków otrzymania oraz wysokości możliwego stypendium dostarcza odpowiednia ulotka Federalnej Agencji d.s. Pracy oraz dostępny w sieci kalkulator stypendium na okres nauki zawodu (Berufsausbildungsbeihilfe-Rechner (BAB)).

Uczniowie pobierający naukę zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej branży i terytorialnego zasięgu obowiązywania odpowiedniego układu taryfowego.

Również miasto / region mają decydujący wpływ na wysokość wynagrodzenia w okresie nauki zawodu. Nadal istnieją również różnice między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi.

Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około 800 do 950Euro wynagrodzenia miesięcznego.

Źródło:

(niem. Datenbank Ausbildungsvergütungen, w skrócie DAV) Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego (niem. Bundesinstitut für Berufsbildung, w skrócie BIBB)

https://www.bibb.de/dav

Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.

Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne.

Dlatego najlepszym sposobem sprawdzenia aktualnych wynagrodzeń regionalnych są następujące strony internetowe: ...

www.gehalt.de

www.gehaltsvergleich.com

www.nettolohn.de

Układ taryfowy obowiązuje dla wykwalifikowanych pracowników personelu medycznego pracujących na terenie Niemiec w placówkach opieki ambulatoryjnej.

Spektrum tematyczne form kształcenia ustawicznego dającego możliwość adaptacji zawodowej jest szerokie i sięga od asystentury medycznej i prowadzenia dokumentacji poprzez higienę, aż po technikę medyczną. Wykwalifikowani pracownicy personelu medycznego, którzy chcieliby się wyspecjalizować w którejś z dziedzin zawodowych, również znajdą dla siebie odpowiednie oferty, np. w takich dziedzinach jak organizacja pracy w praktyce lekarskiej lub opatrywanie ran u chorych na cukrzycę.

Awans zawodowy

Osoby, które postawiły sobie za cel rozwój zawodowy, mogą również skorzystać z palety możliwości kontynuowania kształcenia w jednej z form kształcenia ustawicznego umożliwiających awans zawodowy. Logiczną drogą rozwoju zawodowego jest zdanie egzaminu na tytuł specjalisty ambulatoryjnej opieki medycznej. Do pełnienia funkcji kierowniczych i specjalnych, np. na średnim szczeblu kierowania, przygotowują inne formy kształcenia ustawicznego, np. specjalista – ekonomista ds. zarządzania w służbie zdrowia.

Studia

Wykwalifikowani pracownicy personelu medycznego, którzy legitymują się stopniem wykształcenia upoważniającym do podjęcia nauki w szkołach wyższych, mogą studiować i uzyskać przykładowo dyplom wydziału lekarskiego na uczelniach medycznych.

Kursy kwalifikacyjne:

• Asystentura medyczna, medyczna asystentura techniczna
• Dokumentacja medyczna
• Higiena w służbie zdrowia
• Medycyna
• Technika medyczna, technika eksploatacyjna w szpitalnictwie
• Pierwsza pomoc
• Ochrona przed promieniowaniem radioaktywnym
• Opatrywanie i leczenie ran, techniki opatrunkowe w pielęgniarstwie
• Księgowość i bilanse – dla służby zdrowia
• Aplikacje do komputerowego przetwarzania danych w opiece socjalnej i zdrowotnej
• Zabezpieczenie, zarządzanie, kontrola jakości – dla służby zdrowia, medycyny, techniki medycznej
• Komunikacja, prowadzenie rozmów w służbie zdrowia

Kształcenie ustawiczne umożliwiające awans zawodowy:

- Specjaliści – ekonomiści, specjaliści ds. zarządzania, handlowcy różnych specjalności:

• Specjalista medycznej opieki ambulatoryjnej
• Specjalista – ekonomista ds. zarządzania w służbie zdrowia (szkoła zawodowa)
• Specjalista ds. zarządzania w dziedzinie opieki zdrowotnej i socjalnej (egzamin w izbach przemysłowo-handlowych)

Kierunki studiów:

• Medycyna (egzamin państwowy)
• Zarządzanie / ekonomia w opiece zdrowotnej (licencjat)
• Nauki o zdrowiu, Public Health (licencjat)
• Farmacja (licencjat)
• Farmacja (egzamin państwowy)

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Strona internetowa Krajowej Izby Lekarskiej Brandenburgii (niem. Landesärztekammer Brandenburg):

http://www.laekb.de

Strona internetowa Federalnej Izby Lekarskiej (niem. Bundesärztekammer):

http://www.bundesaerztekammer.de/

Informacje na temat zawodu wykwalifikowany pracownik personelu medycznego:

http://www.medizinische-fachangestellte.de

Forum dla osób zatrudnionych w praktykach lekarskich, stomatologicznych i weterynaryjnych:

http://www.praxisfit.de/

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Giełda miejsc pracy dla lekarzy i przedstawicieli innych zawodów medycznych:

www.jobcenter-medizin.de

Pośrednictwo i delegowanie profesjonalnego personelu w dziedzinie medycyny i zawodów opiekuńczych:

http://www.stegmed.de

Oferty miejsc pracy w służbie zdrowia:

medi-jobs

Giełda pracy Federalnej Agencji ds. Pracy z podziałem na dziedziny zawodowe i regiony:

http://jobboerse.arbeitsagentur.de

Ogólna giełda pracy z podziałem na dziedziny zawodowe:

http://www.jobpilot.de

Ogólna giełda pracy z funkcją wyszukiwania ofert w regionach:

http://www.jobsuche.de

Giełda pracy z podziałem na branże i regiony:

http://www.jobrobot.de

Duża giełda pracy dla zawodów medycznych:

http://www.stepstone.de