Nauka zawodu w systemie dualnym

Pod pojęciem nauki zawodu w systemie dualnym rozumiana jest nauka zawodu odbywająca się równolegle w zakładzie pracy i w szkole zawodowej. Warunkiem podjęcia nauki zawodu w systemie dualnym jest w Niemczech zawarcie „umowy o naukę zawodu“ (niem. Berufsausbildungsvertrag) ze szkolącym zakładem pracy.

Wraz z ukończeniem nauki zawodu uczniowie uzyskują tytuł zawodowy: „Specjalista gastronomii systemowej” (niem. Fachmann/-frau für Systemgastronomie).

Specjaliści gastronomii systemowej pracują w restauracjach samoobsługowych i w sieciach fast food oraz w barach i restauracjach, które funkcjonują wg standaryzowanych koncepcji gastronomicznych. Innymi możliwościami zatrudnienia są obiekty gastronomiczne przy drogach i autostradach, kantyny zakładowe i firmy świadczące usługi cateringowe.

Do zadań specjalistów gastronomii systemowej należy organizacja pracy we wszystkich działach restauracji wg centralnie ustalonej koncepcji gastronomicznej oraz nadzorowanie spełniania ustalonych standardów. Specjaliści gastronomii systemowej organizują prace w zakresie zakupu, magazynowania, kuchni, obsługi i opieki nad gośćmi i sprzedaży oraz przejmują obowiązki związane z planowaniem zadań personelu. Ponadto nadzorują jakość produktów, kontrolują koszty i przeprowadzają działania marketingowe. Zajmują się również gośćmi, przyjmują reklamacje oraz dbają o przestrzeganie przepisów sanitarnych i BHP.

Niemiecki zawód specjalista gastronomii systemowej (nazwa niemiecka: Fachmann/-frau für Systemgastronomie) jest częściowo porównywalny z polskim zawodem:

- technik żywienia i usług gastronomicznych, którego nauka jest realizowana na poziomie technikum (4 lata).

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania“ oraz „Wymiar godzin”.

Zasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym (niem. Berufsbildungsgesetz) lub Ustawie o rzemiośle (niem. Handwerksordnung), nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego.

Zakłady pracy zatrudniają przeważnie kandydatów do nauki zawodu specjalista gastronomii systemowej posiadającym średni poziom wykształcenia (wg klasyfikacji niemieckiej odpowiada on np. ukończeniu Realschule).

Nauka zawodu trwa 3 lata.

Skrócenie okresu nauki:

Uczniowie mogą zostać dopuszczeni do egzaminu końcowego przed upływem okresu nauki zawodu w zakładzie pracy i szkole zawodowej, jeżeli jest to uzasadnione ich wynikami w nauce. Okres skrócenia wynosi w takich przypadkach najczęściej 6 miesięcy.

W pierwszym roku nauki w szkolącym zakładzie pracy uczniowie uczą się przykładowo:

• w jaki sposób należy się zachowywać w roli gospodarza wobec gości, jak ich przyjmować, opiekować się nimi oraz w odpowiedniej formie informować ich o oferowanych usługach i produktach,
• jak w ekonomiczny sposób korzystać materiałów oraz z maszyn, urządzeń oraz jak je czyścić i kontrolować,
• jak stosować środki dezynfekujące i czyszczące,
• w jaki sposób sprawdza się jakość produktów spożywczych w kuchni i określa możliwość ich wykorzystania,
• jak w ekonomiczny sposób przyrządza się i podaje proste potrawy wg receptur, z uwzględnieniem nauk żywieniowych,
• na co należy zwracać uwagę podczas przyrządzania napojów zaparzanych i gorących oraz w jaki sposób należy je podawać,
• w jaki sposób serwuje się potrawy i napoje,
• jakie prace wykonuje się w biurze (np. prowadzenie kartotek),
• w jaki sposób przyjmuje się dostawy towarów, jak sprawdza się je pod względem wagi, ilości i widocznych wad oraz jakie kolejne czynności są z tym związane,
• w jaki sposób magazynuje się towary i kontroluje zasoby magazynu.

Podczas drugiego roku nauki uczniom przekazywane są między innymi następujące umiejętności:

• w jaki sposób udziela się porad gościom uwzględniając ich życzenia oraz jak w fachowy sposób prowadzi się rozmowy związane z poradami i sprzedażą,
• w jaki sposób opracowuje się reklamacje i wskazuje możliwe rozwiązania,
• czego należy przestrzegać podczas konserwacji maszyn i urządzeń,
• w jaki sposób opracowuje się zamówienia i załatwia płatności,
• czym różnią się od siebie media i materiały reklamowe,
• w jaki sposób sprząta się, utrzymuje i przygotowuje pomieszczenia dla gości.

W trzecim roku nauki uczniowie uczą się:

• czym różni się koncepcja gastronomiczna szkolącego zakładu pracy od innych koncepcji,
• w jaki sposób planuje się i organizuje procesy pracy w gastronomii systemowej,
• w jaki sposób stosuje się instrumenty marketingowe i wykorzystuje prezentacje produktów,
• w jaki sposób udzielać prostych informacji w języku obcym,
• na co należy zwracać uwagę przy planowaniu grafiku pracy personelu w poszczególnych działach,
• jakie przepisy z zakresu prawa pracy i opieki socjalnej oraz jakie uregulowania taryfowe i wewnątrzzakładowe muszą być uwzględniane w sprawach personalnych,
• w jaki sposób steruje się i kontroluje proces wytwarzania wartości w przedsiębiorstwie (kontrola kosztów),
• w jaki sposób ustala się ceny na podstawie zakładowego schematu kalkulacyjnego.

Działy tematyczne w szkole zawodowej:

Zawodowe szkolenie podstawowe dla zawodów branży hotelarsko-gastronomicznej:

1.1 Praca w kuchni (140 h)

1.2 Praca przy obsłudze gości (120 h)

1.3 Praca w magazynie (60 h)

Zawodowe szkolenie specjalistyczne dla zawodów branży hotelarsko-gastronomicznej:

2.1 Udzielanie porad i sprzedaż w restauracji (100 h)

2.2 Marketing (80 h)

2.3 Prace gospodarcze (40 h)

2.4 Gospodarka materiałowa (60 h)

Zawodowe szkolenie specjalistyczne dla specjalistów gastronomii systemowej:

3.1 Organizacja systemowa (120 h)

3.2 Sprawy personalne (60 h)

3.3 Sterowanie i kontrola procesami tworzenia wartości w zakładzie (100 h)

Łącznie: 880 godzin

Uczniowie pracują z reguły trzy do czterech dni w tygodniu w szkolącym zakładzie pracy, w którym zapoznają się z praktycznymi umiejętnościami swojego zawodu:

• Zasady obowiązujące w kontaktach z gośćmi, udzielanie porad, sprzedaż
• Zastosowanie urządzeń, maszyn i dóbr użytkowych, planowanie pracy
• Higiena
• Praca w kuchni
• Praca przy obsłudze gości
• Organizacja biura i komunikacja biurowa
• Gospodarka materiałowa
• Reklama i wsparcie sprzedaży
• Prace gospodarcze
• Pogłębianie wiedzy zdobytej podczas dwóch pierwszych lat nauki zawodu oraz dodatkowo:
• Organizacja systemowa
• Marketing
• Sprawy personalne
• Sterowanie i kontrola procesami tworzenia wartości w zakładzie

Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna, jednakże w związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. literatury fachowej), koszty dojazdów lub zakwaterowania poza miejscem zamieszkania.

Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Uczniowie mogą w poszczególnych latach nauki otrzymywać miesięcznie następujące wynagrodzenia za okres nauki zawodu:

• w pierwszym roku nauki – od 388 do 523euro,
• w drugim roku nauki – od 476 do 593 euro,
• w trzecim roku nauki – od 552 do 665 euro.

Nauka zawodu w zakładach gastronomii systemowej

Uczniowie odbywający praktyczną część nauki zawodu w zakładach gastronomii systemowej będących członkami taryfowej grupy roboczej, zrzeszającej krajowe organizacje Niemieckiego Zrzeszenia Hoteli i Restauracji (niem. Deutscher Hotel- und Gaststättenverband) otrzymują od 01.08.2004 następujące wynagrodzenia za okres nauki zawodu:

• w pierwszym roku nauki – 515euro,
• w drugim roku nauki – 565 euro,
• w trzecim roku nauki – 625 euro

Źródło:

Bank danych na temat wynagrodzeń za okres nauki zawodu [niem. Datenbank Ausbildungsvergütungen (DAV)] Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego [Bundesinstitut für Berufsbildung (BIBB)].

Zarobkisą w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku przed pracownikiem wymagań. Poza tym z reguły zwraca się uwagę na posiadane przez niego doświadczenie oraz odpowiedzialność.

Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne. W zależności od regionu i branży występują różnice w wysokości zarobków.

Przykładowe miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto osób z ukończoną trzyletnią nauką zawodu może wynosić zgodnie z układami taryfowymi 1.544 euro. 

Źródło:

Rejestr Taryf dla Berlina i Brandenburgii (niem. Tarifregister Berlin/ Brandenburg).

Istnieje obowiązujący w całych Niemczech specjalny układ taryfowy dla gastronomii systemowej (niem. Spezialtarifvertrag für die Systemgastronomie).

W niektórych organizacjach krajowych Federalnego Zrzeszenia Gastronomii Systemowej (Bawaria, Berlin, Brandenburgia, Hesja, Saksonia, Saksonia – Anhalt, Meklemburgia – Pomorze Przednie, Turyngia i Hamburg) przedsiębiorstwa gastronomiczne mogą zostać członkami bez konieczności przestrzegania ustaleń tego układu taryfowego. Należy jednak zauważyć, że większość członków zrzeszenia decyduje się na podpisanie układu taryfowego.

Spektrum tematyczne form kształcenia ustawicznego dającego możliwość adaptacji zawodowej jest szerokie i sięga od wykorzystania aplikacji komputerowych w gastronomii poprzez obsługę klienta i załatwianie reklamacji, aż kontrole i zapewnienie jakości.

Specjaliści gastronomii systemowej, którzy chcieliby się wyspecjalizować w którejś z dziedzin zawodowych, również znajdą dla siebie odpowiednie oferty, np. w takich dziedzinach jak planowanie pracy w kuchni lub gospodarka magazynowa.

Formy kształcenia ustawicznego mogą być pomocne w byciu na bieżąco ze sprawami zawodowymi, w zdobyciu specjalizacji, osiągnięciu awansu zawodowego lub podjęciu samodzielnej działalności gospodarczej.

Kursy kwalifikacyjne:

• Hotelarstwo, gastronomia, turystyka
• Gotowanie, dietetyka, żywienie, gospodarstwo domowe
• Higiena
• Organizacja przedsiębiorstwa – dla hotelarstwa i gastronomii
• Specjalistyczne doskonalenie zawodowe z ekonomiki przedsiębiorstwa – dla hotelarstwa i gastronomii
• Towaroznawstwo i nauka o sprzedaży – dla hotelarstwa, gastronomii i turystyki
• Finanse i rachunkowość, kosztorysowanie i kalkulacje – dla hotelarstwa i gastronomii
• Aplikacje komputerowe w branży turystycznej
• Język angielski zawodowy – dla hotelarstwa, gastronomii i turystyki
• Marketing, marketing międzynarodowy – dla hotelarstwa, gastronomii i turystyki
• Public Relations (PR), kontakty z mediami i promocja – dla hotelarstwa, gastronomii i turystyki
• Komunikacja i prowadzenie rozmów w hotelarstwie, gastronomii i turystyce

Kształcenie ustawiczne umożliwiające awans zawodowy:

- Mistrzowie:

• Mistrz restauratorstwa z egzaminem wewnętrznym
• Mistrz barista

- Specjaliści – ekonomiści, specjaliści ds. zarządzania, handlowcy różnych specjalności:

• Specjalista ds. zarządzania w branży hotelarskiej i gastronomicznej (z egzaminem wewnętrznym)
• Specjalista gastronomii z egzaminem państwowym
• Specjalista ekonomista w branży usług cateringowych i żywienia systemowego (szkoła zawodowa)
• Specjalista ekonomista w branży hotelarskiej i gastronomicznej (szkoła zawodowa)

- Inne możliwości kształcenia ustawicznego zapewniające awans zawodowy:

• Kierownik zakładu – dla hotelarstwa i gastronomii (szkoła zawodowa)
• Nauczyciel zawodu

Kierunki studiów:

• Zarządzanie w hotelarstwie i turystyce (licencjat)
• Nauka o żywieniu, ekotrofologia (licencjat)
• Ekonomika przedsiębiorstwa, Business Administration (licencjat)

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Informacje Federalnego Ministerstwa Gospodarki i Technologii:

Branchenfokus - Tourismus und Gastgewerbe

Platforma internetowa zawierająca aktualności, artykuły, publikacje i opracowania z branży turystycznej oraz informacje na temat nauki zawodów i kształcenia ustawicznego w tej branży; wspierana przez Federalne Ministerstwo Gospodarki i Technologii:
DSFT Wissensportal Tourismus
 
Branżowy magazyn online:

gastronomie.de
 
Informacje na temat szkolnictwa zawodowego:
planet-beruf.de 
 
Czasopismo branżowe „Allgemeine Hotel- und Gastronomie-Zeitung”:
http://www.ahgz.de/ 
 
Portal specjalistyczny branży hotelarskiej i gastronomicznej:
http://www.der-hotelier.de/

Magazyn specjalistyczny dla przedsiębiorców w branży hotelaskiej i gastronomicznej oraz dla szefów kuchni:
http://www.gastronomie-mag.de/ 
 
Czasopismo fachowe „Gastronomie Report”:
http://www.gastronomie-report.de/ 
 
Magazyn specjalistyczny dla przedsiębiorców i menedżerów w branży hotelarskiej i gastronomicznej:

Strona internetowa Związku Zawodowego Branży Żywności, Używek i Gastronomii (Gewerkschaft Nahrung-Genuss-Gaststätten):

http://www.ngg.net

Organizacja przedsiębiorców branży hotelarskiej i gastronomicznej DEHOGA:

http://www.dehoga-bundesverband.de/

Krajowa organizacja DEHOGA w Brandenburgii:

http://www.dehoga-brandenburg.de/

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Portal z giełdą pracy dla branży turystycznej i gastronomii w Niemczech, Austrii i Tyrolu Południowym:

www.hogastjob.com

Liczne oferty pracy w hotelarstwie i gastronomii:

http://www.jobsterne.de/

Giełda pracy dla hotelarstwa i gastronomii AHGZ Jobs:

www.ahgzjobs.de

Internetowa giełda pracy dla hotelarstwa, gastronomii i turystyki Your Career Group:

www.ycg.de

Giełda pracy dla hotelarstwa, gastronomii i turystyki morskiej:

www.rollingpin.de/

Międzynarodowa giełda pracy online:

http://www.hoteljob-international.de

Oferty miejsc pracy w branży gastronomicznej, hotelarskiej i turystycznej na całym świecie:

http://www.job-hotel.eu

Portal z ofertami pracy w branży turystycznej:

www.hogastjob.com

Giełda miejsc pracy w hotelarstwie i gastronomii:

http://www.hogapage.de/

Giełda miejsc pracy i nauki zawodu Federalnej Agencji d.s. Pracy z podziałem na branże i regiony:

www.jobboerse.arbeitsagentur.de

Ogólna giełda miejsc pracy z podziałem na branże:

http://www.jobpilot.de

Ogólna giełda miejsc pracy z wyszukiwarką wg regionów:

http://www.jobsuche.de

Giełda miejsc pracy z podziałem na branże i regiony:

http://www.jobrobot.de

Duża giełda miejsc pracy dla hotelarstwa i gastronomii. Mnogość ofert daję się ograniczyć dzięki filtrom regionalnym i branżowym. Poza tym możliwe jest wyszukiwanie fragmentów tekstu i otrzymywanie interesujących ofert pracy dzięki usłudze "Jobagent":

http://www.stepstone.de