Nauka zawodu w systemie dualnym

Pod pojęciem nauki zawodu w systemie dualnym rozumiana jest nauka zawodu odbywająca się równolegle w zakładzie pracy i w szkole zawodowej. Warunkiem podjęcia nauki zawodu w systemie dualnym jest w Niemczech zawarcie „umowy o naukę zawodu“ (niem. Berufsausbildungsvertrag) ze szkolącym zakładem pracy.

Wraz z ukończeniem nauki zawodu uczniowie uzyskują tytuł zawodowy: „Piekarz” (niem. Bäcker / Bäckerin)

W procesie produkcji pieczywa (np. chleba, bułek, pieczywa o podwyższonej zawartości tłuszczu lub cukru z ciasta francuskiego, kruchego lub drożdżowego oraz tortów) piekarze odważają i odmierzają w pierwszej kolejności potrzebne składniki (np. mąkę, mleko, jaja, drożdże, przyprawy i cukier). Te składniki mieszają następnie ze sobą zgodnie z recepturą, nadzorują przebieg procesów wyrastania ciasta lub fermentacji i wkładają przygotowane wyroby do pieca. Po zakończeniu procesu pieczenia pokrywają wyroby glazurami i dekorują je, aby poprawić ich smak i sprawić, żeby wyglądały jeszcze apetyczniej. Ponadto biorą udział w przygotowaniu prezentacji towaru w sklepie, w sprzedaży oraz udzielaniu porad klientom.

Niemiecki zawód piekarz (nazwa niemiecka: Bäcker / Bäckerin) jest porównywalny z polskim zawodem:

• piekarz, poziom kształcenia – trzyletnia szkoła branżowa I stopnia

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania” oraz „Wymiar godzin”.

W systemie dualnym placówką szkoleniową jest przede wszystkim zakład pracy. Dodatkowo istnieje obowiązek uczęszczania do szkoły zawodowej (szkoły zawodowe w Brandenburgii nazywane są "Oberstufenzentren" czyli "Zespoły szkół ponadpodstawowych"). Zakład pracy w którym ma być zatrudniony uczeń informuje go, w której szkole w regionie jest prowadzona nauka jego zawodu.

Nauka zawodu w systemie dualnym

Zasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym (Berufsbildungsgesetz) lub Ustawie o rzemiośle (Handwerksordnung), nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego.

Przedsiębiorstwa zatrudniają przeważnie kandydatów do nauki zawodu piekarz legitymujących się średnim poziomem wykształcenia (wg klasyfikacji niemieckiej odpowiadającym ukończeniu np. Realschule).

Kandydaci muszą spełniać regulowane ustawą wymogi sanitarno-epidemiologiczne wobec personelu mającego kontakt z żywnością.

Nauka zawodu trwa 3 lata.

Skrócenie okresu nauki

Przed upływem okresu nauki zawodu w zakładzie pracy i szkole zawodowej uczniowie mogą zostać dopuszczeni do egzaminu końcowego, jeżeli jest to uzasadnione ich wynikami w nauce. Okres skrócenia wynosi w takich przypadkach najczęściej 6 miesięcy.

W ramach zawodowego kształcenia podstawowego w pierwszym roku nauki przyszli piekarze uczą się przykładowo w zakładzie szkolącym:

• jak wybiera się składniki do przygotowywania chlebów pszennych i bułek, jak się przygotowuje ciasto oraz jak się je piecze,
• jakie istnieją metody przygotowywania ciasta francuskiego, kruchego, drożdżowego i półfrancuskiego i jak się je stosuje,
• jak i przy użyciu jakich składników przygotowuje się masy oraz jak poddaje się je dalszej obróbce,
• w jaki sposób pokrywa się wypieki frużelinami i glazurami oraz jak przyrządza się kremy i nadzienia,
• wg jakich kryteriów ocenia się oczekiwania klientów oraz jak prowadzi sie sprzedaż,
• na co należy zwracać szczególną uwagę podczas magazynowania i kontroli surowców, półproduktów i wyrobów gotowych,
• w jaki sposób przygotowuje się procesy pracy, odczytuje receptury i planuje prace w zespole,
• jak posługiwać się piecami piekarniczymi oraz innymi maszynami i urządzeniami,
• na co należy zwracać uwagę podczas wdrażania przepisów sanitarnych oraz działań zapewniających utrzymanie jakości.

W drugim i trzecim roku nauki, podczas zawodowego kształcenia specjalistycznego uczniom przekazywane są m.in. następujące umiejętności:

• w jaki sposób przygotowuje się rozczyn i zaczyn oraz jak dobiera się mieszanki i piecze różne rodzaje chleba pszennego, żytniego, pełnoziarnistego, razowego i chlebów specjalnych,
• na co należy zwracać uwagę podczas przygotowywania herbatników, masy piernikowej, strucli, rożków orzechowo-czekoladowych, masy na ciasto budyniowe z polewą miodowo-migdałową, masy bezowej, glazury, kremu śmietankowego, nadzień słodkich i pikantnych oraz kremu maślanego,
• w jaki sposób projektuje się i przygotowuje torty oraz jak się je dekoruje i przybiera,
• jak przyrządza się przekąski z pieczywa proste potrawy, np. strudle, potrawy z jaj, tosty, sałatki, placki z warzywami i zapiekanki,
• w jaki sposób prezentuje się wypieki w sklepie, jak zapakować je w zachęcający do kupna i zapewniający bezpieczny transport sposób,
• jak udzielać porad klientom oraz jak organizować akcje wspierające sprzedaż,
• jakie są rodzaje wypieków na przekąski i pasztecików oraz jak sie je przygotowuje,
• w jaki sposób przyrządza się zimne i mrożone potrawy słodkie oraz słodkie potrawy z jaj.

Przegląd działów tematycznych w szkole zawodowej dla zawodu piekarz

1. Udzielanie instruktażu nowym pracownikom (60 h)
2. Przygotowywanie prostych ciast i mas (100 h)
3. Projektowanie, reklama, doradztwo i sprzedaż (80 h)
4. Przygotowywanie wypieków z ciast o zwiększonej zawartości tłuszczu lub cukru: (80 h)
5. Przygotowywanie chleba i drobnego pieczywa z mąki pszennej (80 h)
6. Przygotowywanie przekąsek (40 h)
7. Przygotowywanie i przetwarzanie ciasta na naturalnym zakwasie (80 h)
8. Przygotowywanie chleba i drobnego pieczywa z dodatkiem mąki żytniej (80 h)
9. Przygotowywanie chleba razowego, pełnoziarnistego i chlebów specjalnych (60 h)
10. Przygotowywanie wypieków z mas o zwiększonej zawartości tłuszczu lub cukru (60 h)
11. Przygotowywanie tortów i deserów (80 h)
12. Przygotowywanie prostych potraw (40 h)
13. Planowanie i realizacja tygodnia promocyjnego (40 h)

Łącznie: 880 godzin

Uczniowie pracują z reguły trzy do czterech dni w tygodniu w szkolącym zakładzie pracy, w którym przyswajają sobie praktyczne umiejętności związane ze zdobywanym zawodem.

Podczas całego okresu nauki zawodu uczniom przekazuje się informacje z następujących zakresów:

• w jaki sposób zorganizowane jest przedsiębiorstwo, w którym odbywają naukę zawodu oraz jak funkcjonują tworzenie oferty, zaopatrzenie, świadczenie usług i sprzedaż,
• jakie wzajemne prawa i obowiązki wynikają z umowy o naukę zawodu,
• jakich przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy należy przestrzegać,
• w jaki sposób można wykorzystać możliwości ekonomicznego i przyjaznego dla środowiska gospodarowania energią i materiałami.

Nauka zawodu w systemie dualnym

Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna. W związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą jednakże powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. literatury fachowej), koszty dojazdów lub, w niektórych przypadkach, zakwaterowania poza miejscem zamieszkania ucznia.

Po spełnieniu określonych warunków uczniowie mogą otrzymać stypendium na okres nauki zawodu (niem. Berufsausbildungsbeihilfe, w skrócie BAB).

Wynagrodzenie za okres nauki zawodu

Uczniowie pobierający naukę zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej branży i terytorialnego zasięgu obowiązywania odpowiedniego układu taryfowego.

Również miasto / region mają decydujący wpływ na wysokość wynagrodzenia w okresie nauki zawodu. Nadal istnieją również różnice między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi.

Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około 500 do 800 Euro wynagrodzenia miesięcznego.

Źródło:

(niem. Datenbank Ausbildungsvergütungen, w skrócie DAV) Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego (niem. Bundesinstitut für Berufsbildung, w skrócie BIBB)

Zarobkisą w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku przed pracownikiem wymagań. Poza tym z reguły zwraca się uwagę na posiadane przez niego doświadczenie oraz zakres odpowiedzialności.

Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.

Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne.

Dlatego najlepszym sposobem sprawdzenia aktualnych wynagrodzeń regionalnych są następujące strony internetowe: ...

www.gehalt.de

www.gehaltsvergleich.com

www.nettolohn.de

Informacji na temat uregulowań taryfowych w rzemiośle cukierniczym udziela branżowy związek zawodowyNGG oraz Krajowe Zrzeszenie Piekarzy i Cukierników Berlina i Brandenburgii (niem. Bäcker- und Konditoren-Landesverband Berlin und Brandenburg e.V.).

Jako że układ taryfowy zawarty dla tej branży nie jest ogólnie obowiązujący, obowiązek dotrzymywania standardów taryfowych nie istnieje, jeżeli dany zakład pracy nie jest objęty takim układem. Poza tym w poszczególnych krajach związkowych, a nawet w zależności od konkretnej lokalizacji występują duże różnice.

Formy kształcenia ustawicznego mogą być pomocne w pozostawaniu na bieżąco ze sprawami zawodowymi, w zdobyciu specjalizacji, osiągnięciu awansu zawodowego lub podjęciu samodzielnej działalności gospodarczej.

Kształcenie ustawiczne umożliwiające awans zawodowy:

- Mistrzowie:

• Mistrz cukiernictwa
• Mistrz piekarnictwa
• Mistrz w dziedzinie przemysł spożywczy, specjalność: słodycze

- Technicy:

• Technik z egzaminem państwowym w specjalności technika produktów żywnościowych, kierunek: technika piekarnicza
• Technik z egzaminem państwowym w specjalności technika produktów żywnościowych (bez konkretnego kierunku)
• Technik z egzaminem państwowym w specjalności technika produktów żywnościowych, kierunek: technika przetwarzania żywności
• Technik z egzaminem państwowym w specjalności technika produktów żywnościowych, kierunek: gastronomia systemowa

- Specjaliści, specjaliści – ekonomiści, wykwalifikowani handlowcy różnych specjalności:

• Wykwalifikowany handlowiec w branży rzemieślniczej

- Inne możliwości kształcenia ustawicznego zapewniające awans zawodowy:

• Nauczyciel zawodów objętych systemem dualnym (kształcenie ustawiczne)
• Asystent kierownictwa w branży rzemieślniczej

Kierunki studiów:

• Nauka o żywieniu, ekotrofologia (licencjat)
• Technologia żywności (licencjat)

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Informacje na temat rzemiosła cukierniczego:

http://www.konditoren.de/

Strona internetowa Krajowego Zrzeszenia Piekarzy i Cukierników Brandenburgii (Bäcker und Konditoren Landesverband Brandenburg):

http://www.baecker-brandenburg.de/

Portal branży żywnościowej, informacje np. z zakresu rzemiosła cukierniczego:

http://www.lebensmittelwelt.de

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Oferty miejsc pracy dla mistrzów piekarnictwa i cukierników:

http://www.backjob.de/

Oferty pracy w branży spożywczej:

http://www.lebensmitteljob.de

Oferty miejsc pracy w branży gastronomicznej, hotelarskiej i turystycznej na całym świecie:

http://www.job-hotel.eu

Strona internetowa Centralnego Zrzeszenia Niemieckiego Rzemiosła Piekarniczego (Zentralverband des Deutschen Bäckerhandwerks e.V.):

http://www.baeckerhandwerk.de/

Portal z ofertami pracy w branży turystycznej:

www.hogastjob.com

Giełda miejsc pracy w hotelarstwie i gastronomii:

http://www.hogapage.de/

Giełda miejsc pracy i nauki zawodu Federalnej Agencji d.s. Pracy z podziałem na branże i regiony:

www.jobboerse.arbeitsagentur.de

Ogólna giełda miejsc pracy z podziałem na branże:

http://www.jobpilot.de

Ogólna giełda miejsc pracy z wyszukiwarką wg regionów:

http://www.jobsuche.de

Giełda miejsc pracy z podziałem na branże i regiony:

http://www.jobrobot.de

Duża giełda miejsc pracy:
http://www.stepstone.de