Nauka zawodu w systemie dualnym

Pod pojęciem nauki zawodu w systemie dualnym rozumiana jest nauka zawodu odbywająca się równolegle w zakładzie pracy i w szkole zawodowej. Warunkiem podjęcia nauki zawodu w systemie dualnym jest w Niemczech zawarcie „umowy o naukę zawodu“ (niem. Berufsausbildungsvertrag) ze szkolącym zakładem pracy.

Wraz z ukończeniem nauki zawodu uczniowie uzyskują tytuł zawodowy: Kierowca zawodowy (niem. Berufskraftfahrer / Berufskraftfahrerin).

W dziedzinie transportu osobowego kierowcy zawodowi pracują np. jako kierowcy autobusów liniowych lub autokarów wycieczkowych. W transporcie towarowym są zatrudniani głównie jako kierowcy samochodów ciężarowych. Spędzają wiele czasu za kierownicą i muszą znać przepisy ruchu drogowego w kraju i poza jego granicami.

Przed przystąpieniem do pracy przejmują pojazd i przeprowadzają kontrolę jego stanu przed wyjazdem. Sprawdzają przy tym np. koła i opony, silnik oraz sprawność układu hamulcowego. Następnie przyjmują ładunek lub bagaże pasażerów. Dbają o to, aby ciężar ładunku był równomiernie rozłożony, kontrolują dokumenty przewozowe oraz, w zależności od ładunku, odpowiednie oznakowanie pojazdu.

Źródło: Portal BERUFENET

Niemiecki zawód kierowca zawodowy (nazwa niemiecka: Berufskraftfahrer/-in) nie ma bezpośredniego odpowiednika w polskim systemie szkolnictwa zawodowego, jest jednak częściowo porównywalny z polskimi zawodami:

• Kierowca samochodu ciężarowego – do wykonywania zawodu oprócz posiadania prawa jazdy odpowiedniej kategorii (C1, C1+E, lub C+E) niezbędne jest ukończenie obowiązkowego kursu kwalifikacji wstępnych (280 godzin).
• Kierowca autobusu, do wykonywania zawodu oprócz posiadania prawa jazdy odpowiedniej kategorii (D), ukończenia krótkiego kursu oraz pozytywnego przejścia badań psychofizycznych, niezbędne jest ukończenie obowiązkowego kursu kwalifikacji wstępnych (280 godzin).

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania“ oraz „Wymiar godzin”.

W systemie dualnym placówką szkoleniową jest przede wszystkim zakład pracy. Dodatkowo istnieje obowiązek uczęszczania do szkoły zawodowej (szkoły zawodowe w Brandenburgii nazywane są "Oberstufenzentren" czyli "Zespoły szkół ponadpodstawowych"). Zakład pracy w którym ma być zatrudniony uczeń informuje go, w której szkole w regionie jest prowadzona nauka jego zawodu.

Nauka zawodu w systemie dualnym

Zasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym (niem. Berufsbildungsgesetz) lub Ustawie o rzemiośle (niem. Handwerksordnung), nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego.

Zakłady pracy zatrudniają przeważnie kandydatów do nauki zawodu kierowca zawodowy legitymujących się ukończeniem Hauptschule.

Nauka zawodu trwa 3 lata.

Skrócenie okresu nauki:

Przed upływem okresu nauki zawodu w zakładzie pracy i szkole zawodowej uczniowie mogą zostać dopuszczeni do egzaminu końcowego, jeżeli jest to uzasadnione ich wynikami w nauce. Okres skrócenia wynosi w takich przypadkach najczęściej 6 miesięcy.

Podczas pierwszych osiemnastu miesięcy nauki w zakładzie szkolącym uczniowie uczą się w szczególności:

• w jaki sposób wyjaśnić zasadę działania pojazdów mechanicznych, np. silnika, układu przeniesienia mocy, układu jezdnego lub systemów mechanicznych i elektrycznych,
• jak ocenić bezpieczeństwo ruchu podczas przeglądu pojazdu, np. kół, silnika, oznakowania pojazdu, wyposażenia dodatkowego oraz sprzętu zabezpieczającego i ochronnego,
• w jaki sposób zabezpiecza się miejsca wypadku, strefy zagrożenia i pojazdy,
• w jaki sposób
• w jaki sposób realizuje się zlecenia z uwzględnieniem zasad obowiązujących w przedsiębiorstwie,
• jak dokonuje się rozliczeń oraz dokumentuje wykonane prace,
• do jakich zastosowań przeznaczone są poszczególne pojazdy i środki pomocnicze,
• jak prowadzić rozmowy w zależności od sytuacji,
• w jaki sposób planuje się i organizuje się przejazdy z uwzględnieniem aspektów ekonomicznych.

Podczas drugich osiemnastu miesięcy nauki uczniowie dowiadują się:

• jak przejmuje się pojazd i przeprowadza jego kontrolę przed wyjazdem,
• w jaki sposób kontroluje się ładunek lub bagaże pod kątem ich rodzaju, ilości i widocznych wad oraz jakie czynności wszcząć w przypadku zastrzeżeń,
•  w jaki sposób zapewnia się bezpieczeństwo pasażerów lub jak zaplanować i przeprowadzić załadunek towaru i jego zabezpieczenie z uwzględnieniem odpowiedniego rozłożenia ciężaru i ładunku dopuszczalnego,
• w jaki sposób odczytuje się i obsługuje instrumenty kontrolne oraz jak interpretuje się odczytane informacje,
• Jakich przepisów ruchu drogowego należy przestrzegać na terenie kraju oraz w państwach docelowych i tranzytowych,
• jak w bezpieczny i ekonomiczny sposób prowadzić zestaw z przyczepą i zestaw siodłowy klasy CE o długości minimalnej 16 m lub pojazdy klasy D o długości minimalnej 11,80 m po drogach publicznych w terenie zabudowanym i niezabudowanym,
• Jakich przepisów należy przestrzegać podczas transportu.

Źródło: Portal BERUFENET

Przegląd działów tematycznych w kształceniu zawodowym:

1. Reprezentowanie macierzystego przedsiębiorstwa (40 h)
2. Utrzymanie i konserwacja pojazdów użytkowych (40 h)
3. Za- i rozładunek towarów (80 h)
4. Kontrola stanu gotowości silnika i układu elektrycznego (120 h)
5. Planowanie i realizacja przejazdów i tras w ruchu krajowym (80 h)
6. Wykorzystanie układu napędowego, kontrola podwozia i kół (80 h)
7. Kontrola sprawności układu hamulcowego (60 h)
8. Optymalizacja przebiegu transportu  w zależności od zlecenia (60 h)
9. Planowanie i realizacja przejazdów i tras w ruchu zagranicznym (120 h)
10. Wykorzystanie autobusów w komunikacji liniowej i przewozach okolicznosciowych (80 h)
11. Transport ładunków specjalnych (40 h)
12. Wykorzystanie i obsługa urządzeń elektronicznych (40 h)

Łącznie: 840 godzin

Uczniowie pracują z reguły trzy do czterech dni w tygodniu w szkolącym zakładzie pracy, w którym przyswajają sobie praktyczne umiejętności związane ze zdobywanym zawodem.

Nauka zawodu w systemie dualnym

Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna. W związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą jednakże powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. literatury fachowej), koszty dojazdów lub, w niektórych przypadkach, zakwaterowania poza miejscem zamieszkania ucznia.

Po spełnieniu określonych warunków uczniowie mogą otrzymać stypendium na okres nauki zawodu (niem. Berufsausbildungsbeihilfe, w skrócie BAB).

Wynagrodzenie za okres nauki zawodu

Uczniowie pobierający nauke zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej branży i terytorialnego zasięgu obowiązywania odpowiedniego układu taryfowego.

Również miasto / region mają decydujący wpływ na wysokość wynagrodzenia w okresie nauki zawodu. Nadal istnieją również różnice między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi.

Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około 500 do 800 Euro wynagrodzenia miesięcznego.

Źródło:

(niem. Datenbank Ausbildungsvergütungen, w skrócie DAV) Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego (niem. Bundesinstitut für Berufsbildung, w skrócie BIBB)

Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.

Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne.

Dlatego najlepszym sposobem sprawdzenia aktualnych wynagrodzeń regionalnych są następujące strony internetowe: ...

www.gehalt.de

www.gehaltsvergleich.com

www.nettolohn.de

Über tarifliche Regelungen informiert die Gewerkschaft: https://psl.verdi.de/

Formy kształcenia ustawicznego mogą być pomocne w byciu na bieżąco ze sprawami zawodowymi, w zdobyciu specjalizacji, osiągnięciu awansu zawodowego lub podjęciu samodzielnej działalności gospodarczej.

Kursy kwalifikacyjne:

• Logistyka
• Transport i spedycja – w ujęciu ogólnym
• Transport drogowy
• Kierowca serwisant, kierowca kurier
• Maszyny budowlane
• Obchodzenie się z ładunkami niebezpiecznymi, zabezpieczenie ładunku
• Specjalista urządzeń podnośnikowych
• Bezpieczeństwo i higiena pracy – dla branży transportowej
• Zapobieganie wypadkom
• Reklamacje i skargi

Kształcenie ustawiczne umożliwiające awans zawodowy:

- Mistrzowie:

• Mistrz z egzaminem wewnętrznym w dziedzinie transportu samochodowego

- Technicy:

• Technik z egzaminem państwowym w specjalności technika transportu, kierunek: zarządzanie w transporcie
• Technik z egzaminem państwowym w specjalności technika pojazdów mechanicznych

- Starsi specjaliści, specjaliści – ekonomiści, wykwalifikowani handlowcy różnych specjalności:

• Starszy specjalista w dziedzinie transportu (z egzaminem wewnętrznym)
• Starszy specjalista ds. technicznych

- Inne możliwości kształcenia ustawicznego zapewniające awans zawodowy:

• Nauczyciel zawodów objętych systemem dualnym (kształcenie ustawiczne)

Kierunki studiów:

• Technika pojazdów mechanicznych (licencjat)
• Logistyka, Supply Chain Management (licencjat)
• Inżynieria transportu (licencjat)
• Ekonomika transportu (licencjat)

Różnorodne formy kształcenia ustawicznego, zapewniającego awans zawodowy oraz liczne seminaria oferuje również IHK-Projektgesellschaft mbH Ostbrandenburg www.ihk-projekt.de.

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Leksykon terminów fachowych z dziedziny logistyki:

http://www.logistiklexikon.de/

Strona internetowa organizacji LogistikNetz Berlin-Brandenburg:

http://www.logistiknetz-bb.de/startseite.html

Informacje dla uczniów w zawodach z branży logistycznej:

http://www.hallo-ausbildung.de/

Strona internetowa Zrzeszenia Transportu Berlina i Brandenburgii (Verkehrsbund Berlin-Brandenburg):

http://www.vbb.de/

Strona internetowa Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej we Frankfurcie nad Odrą (Stadtverkehrsgesellschaft mbH Frankfurt (Oder)):

http://www.svf-ffo.de

Opis dnia pracy kierowcy zawodowego:

https://planet-beruf.de/schuelerinnen/mein-beruf/berufe-von-a-z/ausbildungsberufe-b/berufskraftfahrerin/

Strona internetowa Zrzeszenia Transportu i Logistyki Berlina i Brandenburgii (Verband Verkehr und Logistik Berlin und Brandenburg e.V.):

http://www.vsbberlin.de/

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Giełda pracy dla branży logistycznej:

http://www.logistik-jobs.de/

Oferty miejsc pracy dla kierowców zawodowych:

http://www.truckerboerse.net/

Strona poświęcona możliwościom kariery zawodowej w branży logistycznej:

Logistik- Karriere

Giełda miejsc pracy Federalnej Agencji ds. Pracy:

http://jobboerse.arbeitsagentur.de

Ogólna giełda pracy z podziałem na dziedziny zawodowe:

http://www.jobpilot.de

Ogólna giełda pracy z funkcją wyszukiwania ofert w regionach:

http://www.jobsuche.de

Giełda pracy z podziałem na branże i regiony:

http://www.jobrobot.de

Duża giełda pracy. Poszukiwania wśród dużej ilości ofert można zawęzić dzięki filtrom regionalnym i branżowym. Poza tym możliwe jest wyszukiwanie fragmentów tekstu i otrzymywanie interesujących ofert pracy dzięki usłudze „Jobagent”:

http://www.stepstone.de