Nauka zawodu w systemie dualnym

Pod pojęciem nauki zawodu w systemie dualnym rozumiana jest nauka zawodu odbywająca się równolegle w zakładzie pracy i w szkole zawodowej. Warunkiem podjęcia nauki zawodu w systemie dualnym jest w Niemczech zawarcie „umowy o naukę zawodu“ (niem. Berufsausbildungsvertrag) z zakładem pracy.

Tytuł zawodowy: Kierowca serwisant (niem. Servicefahrer / Servicefahrerin)

Przed wyjazdem w trasę z dostawą kierowcy serwisanci planują jej przebieg. Przejmują zaplanowane do dostarczenia towary i specyfikacje oraz sprawdzają ich kompletność, a następnie dokonują załadunku. Następnie udają się do miejsc dostawy wg zaplanowanej kolejności i dostarczają przesyłki. Przekazują pakiety adresatom, wnoszą dostarczane meble lub sprzęt do domu odbiorców prywatnych lub transportują towary przeznaczone dla handlu detalicznego do pomieszczeń magazynowych. Udzielają przy tym porad klientom oraz przyjmują ewentualne reklamacje. Po dostarczeniu towaru uzyskują od odbiorcy potwierdzenie dostawy na dokumentach i/lub przyjmują płatności. Po powrocie z trasy dokonują rozładunku pojazdu i zdają odebrane towary lub przesyłki, których nie udało się dostarczyć, do magazynu. Dokumentację w postaci zleceń, specyfikacji i pokwitowań przekazują do odpowiednich komórek przedsiębiorstwa.

Źródło: Portal BERUFENET

Niemiecki zawód kierowca serwisant (nazwa niemiecka: Servicefahrer/-in) nie ma bezpośredniego odpowiednika w polskim systemie szkolnictwa zawodowego, jest jednak częściowo porównywalny z polskim zawodem:

• Kierowca samochodu ciężarowego – do wykonywania zawodu oprócz posiadania prawa jazdy odpowiedniej kategorii (C1, C1+E, lub C+E) niezbędne jest ukończenie obowiązkowego kursu kwalifikacji wstępnych (280 godzin).

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania“ oraz „Wymiar godzin”.

W systemie dualnym placówką szkoleniową jest przede wszystkim zakład pracy. Dodatkowo istnieje obowiązek uczęszczania do szkoły zawodowej (szkoły zawodowe w Brandenburgii nazywane są "Oberstufenzentren" czyli "Zespoły szkół ponadpodstawowych"). Zakład pracy w którym ma być zatrudniony uczeń informuje go, w której szkole w regionie jest prowadzona nauka jego zawodu.

Nauka zawodu w systemie dualnym

Zasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym (niem. Berufsbildungsgesetz) lub Ustawie o rzemiośle (niem. Handwerksordnung), nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego.

Zakłady pracy zatrudniają przeważnie kandydatów do nauki zawodu kierowca serwisant legitymujących się ukończeniem Hauptschule.

Źródło: Portal BERUFENET

Nauka zawodu trwa 2 lata.

Skrócenie okresu nauki:

• Na wspólny wniosek ucznia i szkolącego zakładu pracy, w którym odbywa się nauka zawodu, składany do jednostki odpowiedzialnej za kształcenie zawodowe, okres nauki ulega skróceniu, jeżeli można oczekiwać osiągnięcia celu nauki w czasie krótszym od przewidzianego. Czas, o który zostaje skrócony okres nauki, jest różny i zależy od ukończonego przed podjęciem nauki zawodu poziomu wykształcenia. W uzasadnionych przypadkach wniosek może dotyczyć również skrócenia dziennego lub tygodniowego wymiaru godzinowego praktycznej nauki zawodu (niem. Teilzeitberufsausbildung). 
• Rządy poszczególnych krajów związkowych mogą ustalić warunki zaliczenia okresów wcześniejszej nauki w szkołach oraz innych placówkach prowadzących kształcenie zawodowe. Warunkiem zaliczenia okresu nauki jest wspólny wniosek ucznia i zakładu pracy, w którym odbywa się nauka zawodu, składany do jednostki odpowiedzialnej za kształcenie zawodowe.
• Przed upływem okresu nauki zawodu w zakładzie pracy i szkole zawodowej uczniowie mogą zostać dopuszczeni do egzaminu końcowego, jeżeli jest to uzasadnione ich wynikami w nauce. Okres skrócenia wynosi w takich przypadkach najczęściej 6 miesięcy.
• W uzasadnionych przypadkach możliwe jest skrócenie okresu nauki zawodu dla uczniów, którzy z wynikiem pozytywnym ukończyli organizowane w przedsiębiorstwach przygotowawcze kursy kwalifikacyjne (niem. Einstiegsqualifizierung, w skrócie EQ).

Przedłużenie okresu nauki:

• Jeżeli jest to konieczne, jednostka odpowiedzialna za kształcenie zawodowe może w wyjątkowych przypadkach przedłużyć okres nauki zawodu.

W pierwszym roku nauki zawodu w zakładzie szkolącym uczniowie uczą się np. zgodnie z ramowym planem nauczania:

• w jaki sposób ustala się terminy z klientami oraz jak przyjmuje się zlecenia,
• jakie czynniki mają znaczenie podczas planowania trasy oraz jak odczytuje się mapy drogowe,
• na co należy zwracać uwagę podczas przyjmowania towarów oraz podczas załadunku i rozładunku pojazdów,
• w jaki sposób wprowadza się dane do systemu, jak się je zabezpiecza i pielęgnuje oraz co należy wiedzieć o ochronie danych.

Podczas obu lat nauki zawodu uczniowie uczą się, jak wykonuje się czynności związane z usługami oferowanymi przez przedsiębiorstwo, np.:

• jak ustawia się i konserwuje dostarczane urządzenia, jak dokonuje się demontażu i montażu ich części oraz jak przywraca się i sprawdza ich prawidłowe funkcjonowanie lub
• w jaki sposób czyści się i pielęgnuje urządzenia oraz sprawdza ich stan lub
• jak kontroluje się zasoby magazynowe i stan towarów, jak uwzględnia się terminy ich przydatności oraz jak dokonuje się zwrotów towaru lub
• jak dokonuje się wymiany towaru, jak kontroluje się i wstępnie sortuje zwroty oraz jak rozdziela się i przyporządkowuje towar lub
• jak oferuje się towary, jak prowadzi się rozmowy handlowe oraz jak prowadzi się kasę, dokonuje jej rozliczeń i porównuje jej stan ze stanem magazynowym.

W drugim roku nauki zawodu uczniowie dowiadują się dodatkowo np.:

• w jaki sposób realizuje się transport towarów zgodnie z zaplanowaną trasą, jak dopasowuje się trasę przejazdu do panujących warunków oraz jak przestrzegać przepisowych czasów jazdy i odpoczynku,
• czego należy przestrzegać w związku z bezpieczeństwem ruchu drogowego i eksploatacji pojazdów i środków transportu,
• w jaki sposób udzielać klientom informacji o dostarczonych towarach, jak udzielać im instrukcji obsługi urządzeń, jak prowadzić rozmowy doradcze z klientami oraz jak postępować w przypadkach skarg i reklamacji,
• jak przyjmuje się i rozlicza płatności,
• w jaki sposób i komu przekazywać dokumentację i zwroty towarów.

Źródło: Portal BERUFENET

Przegląd obszarów tematycznych w szkole zawodowej:

1. Nauka i praca w przedsiębiorstwie świadczącym usługi serwisowe: 80 h
2. Przyjmowanie zleceń klientów i kontrolowanie towarów: 60 h
3. Przygotowanie transportów: 60 h
4. Dostarczanie towarów i informowanie klientów o usługach serwisowych: 80 h
5. Wykonywanie usług serwisowych u klienta: 80 h
6. Realizacja płatności: 40 h
7. Realizacja transportów i końcowe rozliczanie trasy: 80 h
8. Pielęgnowanie i rozbudowa kontaktów z klientami oraz zapewnienie  jakości: 80 h

Łącznie: 560 godzin

Uczniowie pracują z reguły trzy do czterech dni w tygodniu w szkolącym zakładzie pracy, w którym przyswajają sobie praktyczne umiejętności związane ze zdobywanym zawodem.

Nauka zawodu w systemie dualnym

Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna. W związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą jednakże powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. literatury fachowej), koszty dojazdów lub, w niektórych przypadkach, zakwaterowania poza miejscem zamieszkania ucznia.

Po spełnieniu określonych warunków uczniowie mogą otrzymać stypendium na okres nauki zawodu (niem. Berufsausbildungsbeihilfe, w skrócie BAB).

Uczniowie pobierający naukę zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej branży i terytorialnego zasięgu obowiązywania odpowiedniego układu taryfowego.

Również miasto / region mają decydujący wpływ na wysokość wynagrodzenia w okresie nauki zawodu. Nadal istnieją również różnice między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi.

Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około 500 do 800 Euro wynagrodzenia miesięcznego.

Źródło:

(niem. Datenbank Ausbildungsvergütungen, w skrócie DAV) Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego (niem. Bundesinstitut für Berufsbildung, w skrócie BIBB)

Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.

Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne.

Dlatego najlepszym sposobem sprawdzenia aktualnych wynagrodzeń regionalnych są następujące strony internetowe: ...

www.gehalt.de

www.gehaltsvergleich.com

www.nettolohn.de

Informacje na temat uregulowań taryfowych można uzyskać np. w Związku Zawodowym Branży Usług Pocztowych i Spedycyjnych https://psl.verdi.de/

Formy kształcenia ustawicznego mogą być pomocne w byciu na bieżąco ze sprawami zawodowymi, w zdobywaniu specjalizacji, osiągnięciu awansu zawodowego lub podjęciu samodzielnej działalności gospodarczej.

Kursy kwalifikacyjne:

• Logistyka
• Transport, komunikacja i spedycja – w ujęciu ogólnym
• Transport drogowy
• Kierowca serwisant, kierowca kurier
• Maszyny budowlane
• Obchodzenie się z ładunkami niebezpiecznymi, zabezpieczenie ładunku
• Specjalista urządzeń podnośnikowych
• Bezpieczeństwo i higiena pracy – dla branży transportowej
• Zapobieganie wypadkom

Kształcenie ustawiczne umożliwiające awans zawodowy:

- Starsi specjaliści, specjaliści – ekonomiści, wykwalifikowani handlowcy różnych specjalności:

• Starszy specjalista w dziedzinie transportu (z egzaminem wewnętrznym)
• Starszy specjalista ds. technicznych

- Inne możliwości kształcenia ustawicznego zapewniające awans zawodowy:

• Nauczyciel zawodów objętych systemem dualnym (kształcenie ustawiczne)

Kierunki studiów:

• Logistyka, Supply Chain Management (licencjat)
• Ekonomika transportu (licencjat)

Różnorodne formy kształcenia ustawicznego, zapewniającego awans zawodowy oraz liczne seminaria oferuje również IHK-Projektgesellschaft mbH Ostbrandenburg www.ihk-projekt.de.

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Leksykon terminów fachowych z dziedziny logistyki:

http://www.logistiklexikon.de/

Strona internetowa organizacji LogistikNetz Berlin-Brandenburg:

http://www.logistiknetz-bb.de/startseite.html

Logistyczna baza danych regionu Berlina i Brandenburgii w internecie:

http://www.berlinbrandenburglogistik.de/

Informacje dla uczniów w zawodach z branży logistycznej:

http://www.hallo-ausbildung.de/

Portal poświęcony możliwościom kariery zawodowej w logistyce:

http://berufswelt-logistik.de

Strona internetowa Zrzeszenia Transportu i Logistyki Berlina i Brandenburgii (Verband Verkehr und Logistik Berlin und Brandenburg e.V.):

http://www.vsbberlin.de/

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Giełda pracy dla branży logistycznej:

http://www.logistik-jobs.de/

Oferty miejsc pracy dla kierowców zawodowych:

http://www.truckerboerse.net/

Strona poświęcona możliwościom kariery zawodowej w branży logistycznej:

Logistik- Karriere

Giełda miejsc pracy Federalnej Agencji ds. Pracy:

http://jobboerse.arbeitsagentur.de

Ogólna giełda pracy z podziałem na dziedziny zawodowe:

http://www.jobpilot.de

Ogólna giełda pracy z funkcją wyszukiwania ofert w regionach:

http://www.jobsuche.de

Giełda pracy z podziałem na branże i regiony:

http://www.jobrobot.de

Duża giełda pracy. Poszukiwania wśród dużej ilości ofert można zawęzić dzięki filtrom regionalnym i branżowym. Poza tym możliwe jest wyszukiwanie fragmentów tekstu i otrzymywanie interesujących ofert pracy dzięki usłudze „Jobagent”:

http://www.stepstone.de