Specjalista opiekun (nazwa niemiecka: Pflegefachmann/-frau), poziom kształcenia – jednolicie uregulowana we wszystkich krajach związkowych Niemiec trzyletnia nauka zawodu w systemie szkolnym w szkołach zawodowych dla opiekunów (niem.Berufsfachschulen / Pflegeschulen) kończąca się egzaminem państwowym. To szkolenie zawodowe zostało wprowadzone w 2020 roku, z uwagi na połączenie trzech szkoleń z zakresu geriatrii, pielęgniarstwa i opieki pediatrycznej.

Ukończenie szkoły z wynikiem pozytywnym daje prawo do posługiwania się chronionym prawnie tytułem zawodowym Specjalista opiekun (niem. Pflegefachmann/ Pflegefachfrau).

Specjaliści opiekunowie znajdują zatrudnienie przede wszystkim

• w szpitalach, w lekarskich gabinetach specjalistycznych lub ośrodkach zdrowia
• w domach spokojnej starości i domach opieki
• w przypadku usług ambulatoryjnych
• w zakładach opieki krótkoterminowej
• w hospicjach
• w domach dla osób niepełnosprawnych

Oprocy tego znajdują także zatrudnienie• na oddziałach szpitalnych lub w szpitalach okrętowych Specjaliści opiekunowie zajmują się osobami w każdym wieku w zakresie pielęgniarstwa, opieki pediatrycznej oraz opieki geriatrycznej. U podstaw opieki leży pomoc pacjentom przy układaniu na łóżku, spożywaniu posiłków i pielęgnacji ciała. W opiece ambulatoryjnej specjaliści opiekunowie pracują również z krewnymi pacjenta i instruują ich, np. w technikach opieki nad chorymi. W porozumieniu z lekarzami zmieniają opatrunki, podają infuzje, pobierają krew i nakłuwają ciało. Oprócz tego asystują przy badaniach lekarskich, podają pacjentom przepisane leki lub dają zastrzyki i przygotowują pacjentów do zabiegów chirurgicznych. Ponadto podejmują się zadań organizacyjnych i administracyjnych, takich jak określanie zapotrzebowania na opiekę, planowanie, koordynowanie i dokumentowanie działań pielęgnacyjnych. Są również zaangażowani w przyjmowanie pacjentów, w zapewnianie jakości i zarządzanie wykazem produktów farmaceutycznych. 

Źródło: BERUFENET

Niemiecki zawód Specjalista opiekun (nazwa niemiecka: Pflegefachmann/ Pflegefachfrau) jest częściowo porównywalny z polskimi zawodami:

• Opiekun osoby starszej, nauka zawodu na poziomie szkoły policealnej.
• Opiekun w domu pomocy społecznej, nauka zawodu na poziomie szkoły policealnej.
• Opiekun medyczny, nauka zawodu na poziomie  szkoły policealnej.

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania“ oraz „Wymiar godzin”.

Szkolenie teoretyczne odbywa się w tak zwanej „szkole pielęgniarskiej”, powiązanej często z kliniką.

Zasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym (niem. Berufsbildungsgesetz), nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego.

Zakłady pracy zatrudniają jednak przeważnie kandydatów do nauki tego zawodu legitymujących się posiadaniem średniego poziomu wykształcenia (wg. klasyfikacji niemieckiej np. Realschule).

Nauka zawodu trwa 3 lata.

Przed upływem okresu nauki zawodu w zakładzie pracy i szkole zawodowej uczniowie mogą zostać dopuszczeni do egzaminu końcowego, jeżeli jest to uzasadnione ich wynikami w nauce. Okres skrócenia wynosi w takich przypadkach najczęściej 6 miesięcy.

Kształcenie w dziedzinie opieki nad osobami starszymi, osobami chorymi i dziećmi chorymi zostało częściowo zintegrowane. Uczniowie otrzymują teraz przez pierwsze dwa lata wykształcenie wspólne, nakierowane na wszystkie dziedziny opieki. W trzecim roku nauki mogą podjąć decyzję o kontynuowaniu wykształcenia obejmującego wszystkie dziedziny opieki i uzyskać tytuł zawodowy specjalisty opiekuna (niem. Pflegefachmann/-frau). Alternatywą jest wybranie specjalizacji w dziedzinie opieki nad osobami starszymi lub dziećmi i uzyskanie tytułu zawodowego opiekuna osób starszych (niem. Altenpfleger/-in) lub pielęgniarki / pielęgniarza pediatrycznego (niem. Gesundheits- und Kinderkrankenpfleger/-in).

Podczas kształcenia na specjalistę opiekuna uczy się:  

• jak wesprzeć ludzi pod opieką do ruchu i samodzielności 
• jak promować zdrowie i działać zapobiegawczo 
• jak komunikować się z osobą pod opieką, ewentualnie z uwzględnieniem jej środowiska społecznego i sytuacji 
•  jakie są techniki opieki i jak je zastosować
• jak odpowiednio działać w pilnych przypadkach i np. jak udzielać pierwszej pomocy
• jak wspierać ludzi w procesach leczniczych i np. opatrywać przewlekłe rany
• jak wspomagać osoby w każdym wieku z wrodzonymi lub nabytymi niepełnosprawnościami w przywracaniu, kompensowaniu i dostosowywaniu się do ograniczonych umiejętności
• jak towarzyszyć ludziom w krytycznych sytuacjach życiowych i na ostatnim etapie życia
• w jaki sposób są organizowane, tworzone i kierowane procesy i diagnostyka opieki
•  jak uczestniczyć w zapewnianiu jakości i doskonaleniu usług pielęgniarskich
• jakie ramy prawne muszą być przestrzegane przy opiece

Źródło: BERUFENET

Zajęcia teoretyczne i praktyczne w szkole zawodowej obejmują 2.100 godzin, w tym:

Pierwszy i drugi rok szkolenia Praktyczne szkolenie w placówkach opiekuńczych (szpitale, domy opieki, usługi ambulatoryjne):

• Orientacyjna ilość godzin do przepracowania w ośrodku szkolenia praktycznego: 400 godzin
• Obowiązkowe odbycie stażu w trzech głównych obszarach: stacjonarnej opieki w nagłych przypadkach, stacjonarnej opieki długoterminowej i ambulatoryjnej opieki naglej/długoterminowej (każda po 400 godzin): 1200 godzin
• Obowiązkowe odbycie stażu w opiece pediatrycznej: 120 godzin Zajecia teoretyczne i praktyczne w szkole pielęgniarskiej:
• odpowiedzialne planowanie, organizacja, przeprowadzanie, kierowanie i ocena procesów pielęgniarskich i diagnostyki pielęgniarskiej w nagłych i długoterminowych sytuacjach: 680 godzin
• organizacja przebiegu komunikacji oraz porad z uwzględnieniem sytuacji i osób: 200 godzin
• odpowiedzialne kształtowanie działań międzywydziałowych w różnych kontekstach systemowych: 200 godzin
• umiejętność dopasowania własnych działań do przepisów ustawowych, wykonawczych i etycznych: 80 godzin
• umiejętność działania w oparciu o wiedzę naukową oraz wartości i postawy etyczne: 100 godzin
• godziny do wolnego rozplanowania: 140 godzin

Egzamin cząstkowy na koniec drugiego roku nauki

 Końcowy trzeci rok nauki

Praktyczna nauka zawodu wplacówkach opieki (patrz praktyka godzinowa)

Zajecia teoretyczne i praktyczne w szkole pielęgniarskiej:

• Dogłębna znajomość pięciu obszarów kompetencji z pierwsyzch dwóch lat nauki: 700 godzin
  
  Egzamin państwowy odbywa się na koniec ostatniego trzeciego roku nauki zawodu

Praktyka zawodowa trwa 2.500 godzin i obejmuje następujące działy:

Praktyczne szkolenie w zakładach opieki (szpitale, domy opieki, ambulatoryjne usługi pielęgniarskie) • ogólna opieka geriatryczna, pediatryczna i psychiatryczna dla dzieci i młodzieży: 120 godzin• specjalizacja w jednym z obszarów - nagłej opieki szpitalnej, długoterminowej opieki szpitalnej, nagłej / długoterminowej opieki ambulatoryjnej, opieki pediatrycznej lub psychiatrycznej: 500 godzin• dalsze obszary zajęć (np. porady pielęgniarskie, rehabilitacja, opieka paliatywna): 80 godzin• godziny do wolnego rozplanowania: 80 godzin

Koszty kształcenia

Nauka zawodu w szkołach pielęgniarskich jest dla uczących się bezpłatna, mogą jednak powstać koszty związane z dojazdami lub zakwaterowaniem. Z zajęciami teoretycznymi związane są koszty zakupu pomocy naukowych (np. literatury fachowej). W czasie zajęć praktycznych potrzebna będzie odzież robocza.

Od jednostki prowadzącej praktyczną część nauki zawodu uczniowie otrzymują wynagrodzenie.

Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około ca. 1000 do 1200 Euro wynagrodzenia miesięcznego.

Źródło: BERUFENET

Neben einer Grundvergütung werden teilweise Zulagen und Sonderzahlungen wie 13. Monatsgehalt, Urlaubsgeld und vermögenswirksame Leistungen gezahlt. Es treten regional und branchenabhängig große Einkommensunterschiede auf.

Daher kann man die aktuellen regionalen Gehälter am besten auf folgenden Webseiten erfahren:

www.gehalt.de

www.gehaltsvergleich.com

www.nettolohn.de

Po spełnieniu określonych warunków istnieją różnorodne możliwości kontynuowania nauki w formie kształcenia ustawicznego i studiów.

Formy kształcenia ustawicznego umożliwiające awans zawodowy:

- Specjalista w dziedzinie opieki socjalnej i zdrowotnej

- Specjalista w dziedzinie organizacji i kierowania, kierunek pedagogika socjalna (z egzaminem państwowym)

- Specjalista opieki zdrowotnej i socjalnej (z egzaminem wewnętrznym)

- Ekonomista w dziedzinie opieki socjalnej (szkoły zawodowe typu Fachschule)

- Ekonomista w dziedzinie zarządzania w opiece zdrowotnej (szkoły zawodowe typu Fachschule)

Pozostałe:

- Opiekun pediatryczny – specjalista pediatrii klinicznej - higiena /nefrologia itd.

- Specjalista opiekun/ specjalista opiekun pacjentów z problemami psychiatrycznymi

- Opiekun osób starszych – specjalista onkologii

- Opiekun osób starszych – specjalista opieki paliatywnej i hospicyjnej

- Kierownik oddziału w dziedzinie opieki nad osobami starszymi, pielęgniarstwa i pielęgniarstwa pediatrycznego (z egzaminem państwowym)

- Kierownik służb opiekuńczych i pielęgniarski (szkoły zawodowe typu Fachschule)

- Mentor w zawodach opiekuńczych

- Nauczyciel w szkołach kształcących w zawodach medycznych (szkoły zawodowe typu Fachschule)

Kierunki studiów:

- Gerontologia (licencjat)

- Pedagogika medyczna, pedagogika opiekuńcza (licencjat)

- Zarządzanie w dziedzinie opieki, pielęgniarstwo (licencjat)

- Promocja zdrowia, pedagogika zdrowotna (licencjat)

- Praca socjalna (licencjat)

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

https://www.pflegeausbildung.net

Die neue Ausbildung in der Pflege

Portal dla ekspertów w dziedzinie opieki i pielęgniarstwa:

http://www.pflegemarkt.com

Portal poświęcony opiece nad osobami starszymi „Altenpflege – Vorsprung durch Wissen”:

http://www.altenpflege-online.net/

Portal poświęcony zawodom opiekuńczym i pielęgniarskim „PRO Pflege Management – Pflege braucht Wissen“:

http://www.ppm-online.org

Specjalistyczny portal informacyjny i forum internetowe „Pflegeboard”:

http://www.pflegeboard.de/

Portal poświęcony kształceniu w zawodach opiekuńczych „Altenpflegeberufe – Ausbildung in Berufen mit Zukunft“:

http://forum-altenpflege-lb.de

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Giełda miejsc pracy dla zawodów pielęgniarskich. Opatrzone datami oferty pochodzą przeważnie od firm szwajcarskich i pozwalają się filtrować wg wielu kryteriów wyboru:

www.Pflegekarriere.de

Giełda pracy z ofertami dla wykwalifikowane personelu pielęgniarskiego, w tym również dla pielęgniarek i opiekunek osób starszych oraz pielęgniarek pediatrycznych. Liczne oferty z Wielkiej Brytanii:
www.pflegen-online.de

Możliwość znalezienia licznych ofert dla lekarzy, opiekunów osób starszych, zawodów farmaceutycznych, zawodów związanych z badaniami naukowymi, techniką i administracją oraz ofert kształcenia zawodowego:
medizinische-berufe.de

Giełda pracy dla lekarzy, pielęgniarek i pielęgniarzy oraz fachowców z dziedziny opieki i Life Sciences:
medrek.de