Nauka zawodu w systemie dualnym
Pod pojęciem nauki zawodu w systemie dualnym rozumiana jest nauka zawodu odbywająca się równolegle w zakładzie pracy i w szkole zawodowej. Warunkiem podjęcia nauki zawodu w systemie dualnym jest zawarcie „umowy o naukę zawodu“ (w Niemczech „Berufsausbildungsvertrag”, a w innych krajach lub regionach niemieckojęzycznych tj. w Austrii, Szwajcarii oraz we włoskim Tyrolu Południowym „Lehrvertrag”) z zakładem pracy. Odpowiednia szkoła zawodowa jest dobierana ze względu na siedzibę lub region, w którym działa dane przedsiębiorstwo. Praktyczną część nauki uczniowie odbywają w przedsiębiorstwach, a część teoretyczną realizuje szkoła zawodowa.
Nauka kończy się uzyskaniem tytułu zawodowego: "Specjalista branży hotelarskiej" (niem. "Hotelfachmann / Hotelfachfrau).
Niemieckojęzyczny tekst rozporządzenia o nauce tego zawodu można znaleźć tutaj.
Specjaliści branży hotelarskiej mogą pracować we wszystkich działach hotelu. Podają napoje, obsługują gości w restauracji, porządkują pokoje lub przygotowują imprezy okolicznościowe. Są zatrudniani również w administracji. Tam zajmują się np. księgowością, gospodarką magazynową lub sprawami kadrowymi. Specjaliści branży hotelarskiej planują i organizują najważniejsze procesy pracy w hotelu. Zajmują się zwłaszcza przyjmowaniem gości, reklamą i wsparciem sprzedaży usług oraz pracami gospodarczymi.
Do głównych zadań specjalistów branży hotelarskiej należy troska o zadowolenie gości. Zajmują się nimi od momentu dokonania rezerwacji, aż po ewentualne reklamacje i starają się rozwiązywać wszelkie problemy. Pomagają w pracach we wszystkich działach hotelu – nie tylko porządkują i sprawdzają stan pokoi, ale również podają do stołu w restauracji i pomagają w kuchni. Organizują uroczystości, zajmują się przydzielaniem pokoi, tworzą plany rezerwacji, wystawiają faktury, planują prace i nadzorują np. personel kuchni. Do ich zadań należy także pomoc w prowadzeniu księgowości i gospodarki magazynowej. Negocjują z biurami podróży, a w dużych hotelach są zaangażowani w opracowywanie i realizację działań marketingowych.
Obszerny opis wykonywanych przez nich czynności i środowiska ich pracy pokazuje film.
Niemiecki zawód specjalista branży hotelarskiej (nazwa niemiecka: Hotelfachmann/-frau) jest częściowo porównywalny z polskim zawodem:
- technik hotelarstwa, nauka zawodu na poziomie technikum (4 lata).
Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania” oraz „Wymiar godzin”.
Na terenie regionu kształcenie w zawodzie specjalista branży hotelarskiejprowadzą m.in. wymienione zakłady pracy i szkoły.
Na terenie Brandenburgii można znaleźć liczne zakłady pracy oferujące miejsca nauki zawodu. Informacje na temat przedsiębiorstw tej branży w regionie można znaleźć m.in. za pomocą strony internetowej brandenburskiego oddziału Niemieckiego Zrzeszenia Hoteli i Gastronomii [Deutscher Hotel- und Gaststättenverband Brandenburg e. V. (DEHOGA Brandenburg)] tutaj.
Konrad-Wachsmann OberstufenzentrumZasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym [Berufsbildungsgesetz] lub Ustawie o rzemiośle [Handwerksordnung], nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego. Przedsiębiorstwa zatrudniają jednak przeważnie kandydatów do nauki zawodu specjalista branży hotelarskiejlegitymujących się posiadaniem średniego poziomu wykształcenia wg klasyfikacji niemieckiej, odpowiadającego ukończeniu Realschule.
Kandydaci muszą spełniać regulowane ustawą wymogi sanitarno-epidemiologiczne wobec personelu mającego kontakt z żywnością.
Pomocne w rozpoczęciu nauki zawodu są organizowane w przedsiębiorstwach przygotowawcze kursy kwalifikacyjne [Einstiegsqualifizierung]. Informacje na ich temat można znaleźć tutaj.
Oczekiwania wobec kandydatów:
- Kontaktowość i zdolność empatii
- Miła prezencja i umiejętność zachowania się
- Sprawność manualna
- Wytrzymałość fizyczna i elastyczność
Nauka zawodu trwa 3 lata i jest realizowana równolegle w zakładzie pracy i szkole zawodowej.
W czasie pierwszego roku nauki zawodu w przedsiębiorstwie uczniowie uczą się przykładowo:
- w jaki sposób należy się zachowywać w roli gospodarza wobec gości, jak ich przyjmować, opiekować się nimi oraz w odpowiedniej formie informować ich o oferowanych usługach i produktach,
- jak w ekonomiczny sposób korzystać materiałów oraz z maszyn, urządzeń oraz jak je czyścić i kontrolować,
- w jaki sposób stosować środki dezynfekujące i czyszczące,
- w jaki sposób sprawdza się jakość produktów spożywczych w kuchni i określa możliwość ich wykorzystania,
- jak w ekonomiczny sposób przyrządza się i podaje proste potrawy,
- na co należy zwracać uwagę podczas przyrządzania napojów zaparzanych i gorących oraz w jaki sposób należy je podawać,
- w jaki sposób serwuje się potrawy i napoje,
- jakie prace wykonuje się w biurze (np. prowadzenie kartotek),
- w jaki sposób przyjmuje się dostawy towarów, jak sprawdza się je pod względem wagi, ilości i widocznych wad oraz jakie kolejne czynności są z tym związane,
- w jaki sposób magazynuje się towary i kontroluje zasoby magazynu.
Podczas drugiego roku nauki zawodu uczniom przekazuje się m.in. wiedzę z następujących zakresów:
- w jaki sposób udziela się porad gościom uwzględniając ich życzenia oraz jak w fachowy sposób prowadzi się rozmowy związane z poradami i sprzedażą,
- w jaki sposób opracowuje się reklamacje i wskazuje możliwe rozwiązania,
- czego należy przestrzegać podczas konserwacji maszyn i urządzeń,
- w jaki sposób opracowuje się zamówienia i załatwia płatności,
- czym różnią się od siebie media i materiały reklamowe,
- w jaki sposób sprząta się, utrzymuje i przygotowuje pomieszczenia dla gości.
W trzecim roku nauki zawodu uczniowie uczą się:
- w jaki sposób udziela się porad gościom uwzględniając ich życzenia oraz jak w fachowy sposób prowadzi się rozmowy związane z poradami i sprzedażą,
- jakie prace wykonuje się w recepcji (np. sprawdzanie ilości wolnych pokoi, prowadzenie korespondencji, księgowanie usług, wystawianie faktur, przyjmowanie należności, prowadzenie kasy hotelowej, udzielanie informacji),
- w jaki sposób opracowuje się i przeprowadza skuteczne akcje reklamowe i działania marketingowe,
- na co należy zwracać uwagę podczas planowania prac personelu w poszczególnych działach.
Podczas całego okresu nauki zawodu uczniom przekazuje się wiedzę z następujących zakresów:
Zajęcia teoretyczne obejmują następujące działy tematyczne (wymiar godzin podczas 3-letniej nauki zawodu):
W pierwszym roku nauki:
- Praca w kuchni (140)
- Praca przy obsłudze gości (120)
- Praca w magazynie (60)
W drugim roku nauki:
- Udzielanie informacji i sprzedaż w restauracji (100)
- Marketing (80)
- Prace gospodarcze (40)
W trzecim roku nauki:
- Praca w recepcji i rezerwacji (100)
- Sprzedaż usług (80)
- Marketing (60)
- Kierowanie pracami gospodarczymi (40)
Łącznie: 880 godzin
Przegląd treści programowych, obejmowanych przez poszczególne działy tematyczne można znaleźć w ramowym planie nauczania tutaj.
Zajęcia w szkole są z reguły zorganizowane w formie blokowej. Są przy tym prowadzone na zmianę: dwa tygodnie zajęć praktycznych w zakładzie pracy realizującym kształcenie i tydzień zajęć teoretycznych w szkole zawodowej.
Przy zalecanej ilości 85 tygodni roboczych, można założyć, że wymiar godzinowy zajęć praktycznych podczas nauki zawodu wynosi 3300 godzin.
W realizujących naukę zawodu hotelach uczniowie są zatrudniani w recepcji, restauracji, kuchni lub w obsłudze na poszczególnych piętrach. Od samego początku są mocno zaangażowani w prace hotelu. Noszą przy tym ciężkie tace, ścielą łóżka albo tworzą cenniki przy pomocy komputera. Do takich, ciągle zmieniających się zadań muszą się przyzwyczaić, gdyż po ukończeniu nauki zawodu powinni być w stanie wykonywać prace we wszystkich działach hotelu. Pracują również w biurze i zapoznają się tam z czynnościami administracyjnymi i menedżerskimi. Zwłaszcza kiedy w hotelu panuje duży ruch będący pod presją uczniowie muszą szybko umieć reagować na życzenia gości i je spełniać. Muszą się przyzwyczaić do tego, aby w bezpośrednich kontaktach z gośćmi zawsze zachowywać dobre maniery. Już podczas nauki zawodu mają czasem do czynienia z tzw. trudnymi gośćmi – talent do nawiązywania kontaktów jest więc rzeczą bardzo potrzebną. Kandydaci na wykwalifikowanych pracowników branży hotelarskiej często długo pozostają na nogach, ponieważ w branży tej największy ruch panuje właśnie wtedy, gdy inni mają wolne. Dlatego już w okresie nauki zawodu uczniowie muszą pracować także w czasie weekendów oraz do późnych godzin wieczornych, o ile mieści się to w ramach określonych przepisami o pracy osób nieletnich. Według nich młodocianym poniżej 16 roku życia wolno pracować w gastronomii do godziny 20:00, a młodocianych powyżej 16 roku życia do godziny 22:00. Ze względu na takie czasy pracy warto mieszkać niezbyt daleko od zakładu, w którym pobiera się naukę zawodu.
Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna. W związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą jednakże powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. literatury fachowej), koszty dojazdów lub, w niektórych przypadkach, zakwaterowania poza miejscem zamieszkania ucznia.
Po spełnieniu określonych warunków uczniowie mogą otrzymać stypendium na okres nauki zawodu [Berufsausbildungsbeihilfe, w skrócie BAB]. Informacji na ten temat udzielają odpowiednie terytorialnie Agencje d.s. Pracy.
Na temat warunków otrzymania oraz wysokości możliwego stypendium informuje odpowiednia ulotka Federalnej Agencji d.s. Pracy. Dostępny w sieci kalkulator wysokości stypendium na okres nauki zawodu można znaleźć tutaj.
Uczniowie pobierający naukę zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł, rzemiosło, handel itp.) oraz od konkretnej branży i terytorialnego zasięgu obowiązywania odpowiedniego układu taryfowego. W pewnych warunkach, np. kiedy w danym zakładzie pracy nie obowiązują układy taryfowe, możliwe jest również swobodne ustalenie wysokości wynagrodzeń za okres nauki zawodu.
Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.
Uczniowie mogą w poszczególnych latach nauki otrzymywać miesięcznie następujące wynagrodzenia za okres nauki zawodu:
- w pierwszym roku nauki – od 375 do 517 euro,
- w drugim roku nauki – od 466 do 589 euro,
- w trzecim roku nauki – od 543 do 660 euro,
Specjaliści branży hotelarskiej pracują głównie w hotelach, zajazdach i pensjonatach. Ponadto istnieją możliwości zatrudnienia w restauracjach i kawiarniach, dyskotekach oraz w punktach gastronomicznych na terenie domów i centrów handlowych oraz parków rozrywki.
Po ukończeniu nauki zawodu specjaliści branży hotelarskiej muszą się z reguły zdecydować, jakie zakresy czynności im najbardziej odpowiadają i w czym chcieliby się wyspecjalizować. Spektrum możliwości rozciąga się tutaj od zakupów i zaopatrzenia, poprzez prace biurowe i administracyjne, aż po marketing i reklamę.
Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku przed pracownikiem wymagań. Poza tym z reguły zwraca się uwagę na posiadane przez niego doświadczenie oraz odpowiedzialność.Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne. W zależności od regionu i branży występują różnice w wysokości zarobków.Przykładowe miesięczne wynagrodzenie zasadnicze brutto może w tym zawodzie wynosić zgodnie z układami taryfowymi od 1.800 do 2.250 euro.
Ogólne układy zbiorowe dla branży gastronomicznej i hotelarskiej są zawierane przez związki zawodowe poszczególnych krajów związkowych i jeśli chodzi o wysokość wynagrodzeń taryfowych częściowo bardzo się od siebie różnią.
W Bawarii np. układ taryfowy nie określa żadnej wysokości płacy minimalnej. Personel obsługujący w branży gastronomicznej jest wynagradzany z reguły na zasadzie udziału w obrotach, który kształtuje się na poziomie od 12 do 15,5%. Za wykonywanie pracy kelnera lub sekretarki w hotelu przewidziana jest grupa taryfowa 4 04 lub 4 05, która od 01.01.2012 odpowiada miesięcznemu wynagrodzeniu brutto od 1.906 do 2.095 euro. Dla szefów zespołu pokojowych lub asystentów dyrekcji wielkościami referencyjnymi są grupy taryfowe 3 05 i 3 06. Zarobki kształtują się tu na poziomie od 2.095 do 2.301 euro. Jako kierownik recepcji otrzymuje się zgodnie z grupą taryfową 3 09 lub 3 10 wynagrodzenie zasadnicze brutto w wysokości od 2.694 do 2.904 euro.
Dla nowych krajów związkowych jako referencyjny podaje się układ taryfowy z Saksonii. Szef zespołu pokojowych otrzymuje przykładowo zgodnie z grupą taryfową 5.1 lub 5.2 miesięczne wynagrodzenie brutto w wysokości od 1.418 do 1.508 euro. Wynagrodzenie zasadnicze dla grupy taryfowej 9 (np. dla stanowiska kierownika recepcji) wynosi od 1.880 do 1.919 euro bądź podlega indywidualnym ustaleniom.
Informacje na temat wysokości wynagrodzeń taryfowych można znaleźć informacji w archiwum taryf Fundacji Hansa Böcklera [WSI-Tarifarchiv].
Informacje na temat aktualnego stanu negocjacji taryfowych dla branży hotelarsko-gastronomicznej, m.in. dla Brandenburgii znajdziesz tutaj.
Ukończenie nauki z wynikiem pozytywnym i rozpoczęcie pracy zawodowej jest dopiero początkiem. Warunkiem odniesienia sukcesu zawodowego jest bycie na bieżąco z wiedzą fachową i ciągłe jej uzupełnianie, pogłębianie i dopasowywanie do aktualnych trendów.
Inną możliwością rozwoju zawodowego jest wyspecjalizowanie się w którejś z dziedzin, kontynuowanie nauki lub podjęcie działalności gospodarczej. Spektrum tematyczne form kształcenia ustawicznego dającego możliwość adaptacji zawodowej jest szerokie i sięga od ogólnie rozumianego hotelarstwa i gastronomii, poprzez marketing i techniki pozyskiwania klientów, aż po techniki informatyczne. Specjaliści branży hotelarskiej, którzy chcieliby się wyspecjalizować w konkretnej dziedzinie również znajdą odpowiednie oferty związane z praca w takich działach jak restauracja hotelowa, rezerwacja czy recepcja.
Osoby chcące zdobyć doświadczenie i pracować za granicą mogą pójść drogą pogłębienia znajomości języków obcych i zdobywania kwalifikacji międzynarodowych.
Osoby, które postawiły sobie za cel rozwój zawodowy, mogą również skorzystać z palety możliwości kontynuowania kształcenia zawodowego. Może to być zdobycie tytułu mistrza w branży hotelarskiej albo specjalisty gastronomii z egzaminem państwowym. Możliwe jest także ukończenie kursu dla ekonomisty w branży hotelarskiej i gastronomicznej.
Przegląd informacji na temat możliwości kształcenia ustawicznego, oferowany przez Federalną Agencją d.s. Pracy znajdziesz tutaj.
Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:
Branchenfokus - Tourismus und Gastgewerbe
Informacje Federalnego Ministerstwa Gospodarki i Technologii
DSFT Wissensportal Tourismus
Platforma internetowa zawierająca aktualności, artykuły, publikacje i opracowania z branży turystycznej oraz informacje na temat nauki zawodów i kształcenia ustawicznego w tej branży; wspierana przez Federalne Ministerstwo Gospodarki i Technologii.
gastronomie.de
Branżowy magazyn online
planet-beruf.de
Informacje na temat szkolnictwa zawodowego
http://www.ahgz.de/
Czasopismo branżowe „Allgemeine Hotel- und Gastronomie-Zeitung”
http://www.der-hotelier.de/
Portal specjalistyczny branży hotelarskiej i gastronomicznej
http://www.gastronomie-mag.de/
Magazyn specjalistyczny dla przedsiębiorców w branży hotelaskiej i gastronomicznej oraz dla szefów kuchni
http://www.gastronomie-report.de/
Czasopismo fachowe „Gastronomie Report”
http://www.gastrotel.de/
Magazyn specjalistyczny dla przedsiębiorców i menedżerów w branży hotelarskiej i gastronomicznej
Ilustrowane czasopismo fachowe dla kadry menedżerskiej w branży hotelarskiej
Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:
www.hogastjob.com
Portal z ofertami pracy w branży turystycznej i gastronomii z Niemiec , Austrii i Tyrolu Południowego
www.ahgzjobs.de
Giełda ofert pracy w hotelarstwie i gastronomii
www.ycg.de
Your Career Group - Internetowa giełda pracy w hotelarstwie, gastronomii i turystyce
www.rollingpin.de/
Giełda pracy w hotelarstwie, gastronomii i turystyce morskiej
http://www.hoteljob-deutschland.de
http://www.hoteljob-international.de
Międzynarodowy, internetowy rynek ofert pracy
http://www.job-hotel.eu
Portal poświęcony pracy i karierze zawodowej w hotelarstwie, gastronomii i turystyce
http://www.dehoga-bayern.de/ausbildung-und-karriere.html
Portal Bawarskiego Zrzeszenia Hoteli i Gastronomii [Bayerischer Hotel- und Gaststättenverband] poświęcony możliwościom kariery zawodowej
Internetowa wyszukiwarka ofert pracy z podziałem na branże i regiony
