Nauka zawodu w systemie dualnym
Pod pojęciem nauki zawodu w systemie dualnym rozumiana jest nauka zawodu odbywająca się równolegle w zakładzie pracy i w szkole zawodowej. Warunkiem podjęcia nauki zawodu w systemie dualnym jest zawarcie „umowy o naukę zawodu“ (w Niemczech „Berufsausbildungsvertrag”, a w innych krajach lub regionach niemieckojęzycznych tj. w Austrii, Szwajcarii oraz we włoskim Tyrolu Południowym „Lehrvertrag”) z zakładem.
Elektronicy ze specjalnością technika informatyczna i telekomunikacyjnazajmują się wykonawstwem i serwisem elektrycznych urządzeń techniki energetycznej, infrastruktury technicznej budynków, techniki automatyzacji oraz techniki informatycznej i telekomunikacyjnej.
Instalują i uruchamiają systemy techniki bezpieczeństwa i techniki telekomunikacyjnej, jak np. systemy alarmowe, sieci telefoniczne lub systemy monitoringu. Poza tym konfigurują podzespoły elektroniczne lub komputery, które są używane automatyzacji i zdalnego sterowania systemów infrastruktury technicznej budynków (np. systemów kontroli dostępu). Instalują sieci i komponenty software, konfigurują oprogramowanie i przeprowadzają testy programów.
Niemiecki zawód Elektronik, specjalność: technika informatyczna i telekomunikacyjna (DE) (nazwa niemiecka: Elektroniker,-in Fachrichtung: Informations- und Telekommunikationstechnik) jest częściowo porównywalny z polskimi zawodami:
- elektronik, poziom kształcenia – trzyletnia szkoła branżowa I stopnia
- Technik - Elektronik, poziom kształcenia – dwuletnia szkoła branżowa II stopnia
Ponadto, te zawody są oferowane w technikum zawodowym.
W przeciwieństwie do Polski, w niemieckim systemie szkolnictwa zawodowego występuje podział na specjalności w obrębie zawodów elektronicznych.
Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania” oraz „Wymiar godzin”.
W systemie dualnym placówką szkoleniową jest przede wszystkim zakład pracy. Dodatkowo istnieje obowiązek uczęszczania do szkoły zawodowej (szkoły zawodowe w Brandenburgii nazywane są "Oberstufenzentren" czyli "Zespoły szkół ponadpodstawowych"). Zakład pracy w którym ma być zatrudniony uczeń informuje go, w której szkole w regionie jest prowadzona nauka jego zawodu.
Oberstufenzentrum Dahme-SpreewaldWarunki rozpoczęcia nauki zawodu
Zasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym [Berufsbildungsgesetz] lub Ustawie o rzemiośle [Handwerksordnung], nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego. Przedsiębiorstwa zatrudniają przeważnie kandydatów do nauki zawodu elektronik ze specjalnością technika informatyczna i telekomunikacyjnalegitymujących się posiadaniem średniego poziomu wykształcenia wg klasyfikacji niemieckiej, odpowiadającego ukończeniu np. Realschule.
Pomocne w rozpoczęciu nauki zawodu są organizowane w przedsiębiorstwach przygotowawcze kursy kwalifikacyjne [Einstiegsqualifizierung, w skróce EQ].
Informacje na temat modułów kwalifikacyjnych [Qualifizierungsbausteine] dla zawodu elektronik ze specjalnością technika informatyczna i telekomunikacyjna można znaleźć tutaj.
Wymagany poziom wykształcenia wg przepisów prawnych
Według Ustawy o kształceniu zawodowym [Berufsbildungsgesetz] nie ma żadnych warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego.
Wymagany poziom wykształcenia w praktyce
W roku 2008 spośród osób rozpoczynających naukę tego zawodu 53% posiadało średni poziom wykształcenia wg klasyfikacji niemieckiej, 38% ukończyło wcześniej Hauptschule (niższy poziom wykształcenia), 8% posiadało wykształcenieupoważniające do podjęcia nauki w szkołach wyższych, a 1% nie ukończył wcześniej żadnej szkoły. 12% osób rozpoczynających naukę ukończyło wcześniej roczny okres podstawowego kształcenia zawodowego, a 6% uczęszczało wcześniej do szkoły zawodowej.
Nauka zawodu trwa 3,5 roku.
Skrócenie okresu nauki jest możliwe w przypadku wcześniejszego ukończenia rocznego okresu podstawowego kształcenia zawodowego, uczęszczania do rocznej lub dwuletniej specjalistycznej szkoły zawodowej lub posiadania innego wykształcenia ogólnego lub zawodowego.
Podczas nauki w zakładzie kształcącym uczniowie uczą się przykładowo:
W ramach wspólnych dla różnych zawodów kwalifikacji podstawowych:
- w jaki sposób ustala się obwody i zabezpieczenia elektryczne,
- w jaki sposób montuje się w całość podzespoły wsuwane, obudowy i łączniki,
- w jaki sposób dobiera się systemy operacyjne i ich komponenty, ocenia wymagania sprzętowe oraz instaluje i konfiguruje systemy operacyjne,
- w jaki sposób dokonuje się pomiarów, oceny i obliczeń wielkości elektrycznych,
- jakich reguł i zasad bezpieczeństwa należy przestrzegać podczas pracy z urządzeniami elektrycznymi,
- w jaki sposób planuje się, przeprowadza i dokumentuje czynności konserwacyjne i inspekcyjne,
- co jest ważne podczas ustawiania i podłączania urządzeń elektrycznych,
- w jaki sposób ustala się kolejność czynności, szacuje potrzebny do ich wykonania czas oraz w jaki sposób planuje się procesy robocze,
- w jaki sposób przeprowadzać rozmowy w sposób odpowiedni do sytuacji.
W ramach wspólnych dla różnych zawodów kwalifikacji fachowych:
- w jaki sposób ustawia się, dopasowuje i uruchamia podzespoły,
- w jaki sposób wykonuje się naprawy urządzeń elektrycznych,
- w jaki sposób dobiera się i układa przewody elektryczne, informatyczne i wysokich częstotliwości,
- czego należy przestrzegać podczas kontroli sensorów i aktorów,
- w jaki sposób rejestrowane są informacje o zakłóceniach,
- w jaki sposób przeprowadza się zdalne czynności diagnostyczne i konserwacyjne,
- w jaki sposób zapewnić dotrzymywanie terminów,
- kiedy klienci powinni zostać poinstruowani na temat niebezpieczeństw związanych z zasilaniem w energię elektryczną oraz kiedy należy udzielić porad na temat możliwych do przeprowadzenia zmian.
- w jaki sposób interpretuje się dokumentacje techniczne w języku angielskim i niemieckim oraz w jaki sposób opracowuje się i modyfikuje dokumentacje systemowe i instrukcje obsługi,
- w jaki sposób prowadzić sprzedaż produktów i usług,
- czego należy przestrzegać podczas wykonywania czynności związanych z zabezpieczeniem jakości.
W ramach specyficznych dla specjalności technika informatyczna i telekomunikacyjna kwalifikacji fachowych:
- w jaki sposób ustala się parametry i standardy systemów transferu i przetwarzania danych oraz systemów komunikacyjnych i systemów zabezpieczeń dla danego klienta,
- w jaki sposób ustala się potencjalne zagrożenia, w szczególności zagrożenie bezpieczeństwa osób, niebezpieczeństwo włamania i pożaru, oraz w jaki sposób opracowuje się koncepcje zabezpieczeń,
- w jaki sposób instaluje się telekomunikacyjne systemy i urządzenia końcowe,
- w jaki sposób montuje się, łączy w sieć i oznakowuje rozdzielacze sieciowe i inne elementy sieci,
- w jaki sposób ustawia, sprawdza i dokumentuje usługi sieciowe oferowane przez operatorów sieci i ich parametry,
- w jaki sposób zakłada się i zarządza bankami danych, administruje prawami użytkowników i zasobami, ustala sprzętowe i programowe metody dostępu oraz przyznaje uprawnienia,
- w jaki sposób kontroluje się funkcjonowanie systemów telekomunikacyjnych, sieciowych, zarządzania budynkiem i bezpieczeństwa oraz ich komponentów,
- w jaki sposób dokonuje się inspekcji i przeprowadza prace konserwacyjne w sposób zgodny z zaleceniami producenta i normami technicznymi.
Podczas całego okresu nauki zawodu uczniom przekazuje się informacje z następujących zakresów:
- jakie wzajemne prawa i obowiązki wynikają z umowy o naukę zawodu,
- w jaki sposób zorganizowane jest przedsiębiorstwo, w którym odbywają naukę zawodu oraz w jaki sposób funkcjonuje zaopatrzenie, produkcja, sprzedaż i administracja,
- w jaki sposób stosowane są przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
- w jaki sposób stosowane i przestrzegane są przepisy związane z ochroną środowiska.
Przedmiotem zajęć teoretycznych w szkole zawodowej są następujące działy tematyczne:
-analizowanie i kontrola funkcjonowania systemów elektrotechnicznych,
- projektowanie i wykonawstwo instalacji elektrycznych,
- analizowanie i dostosowywanie urządzeń sterujących,
- udostępnianie systemów informatycznych,
- zapewnienie dostaw energii elektrycznej i bezpieczeństwa użytkowania środków pracy,
- analizowanie i kontrola działania urządzeń i systemów,
- programowanie i podłączanie urządzeń sterujących systemami,
- dobieranie i integracja systemów,
- planowanie i wykonawstwo systemów telekomunikacyjnych,
- ustalanie potencjalnych zagrożeń, wykonawstwo systemów bezpieczeństwa,
- rozbudowa i administrowanie systemów zsieciowanych,
- planowanie systemów informatycznych i telekomunikacyjnych,
- naprawy i dokonywanie zmian w systemach informatycznych i telekomunikacyjnych.
Zajęcia teoretyczne (wymiar godzin podczas 3,5-letniej nauki zawodu):
Działy tematyczne związane z zawodem:
- Ekonomia i ekonomika przedsiębiorstwa (140)
- Instalowanie i uruchamianie urządzeń elektrycznych (240)
- Analizowanie i wykonawstwo systemów techniki informatycznej (400)
- Planowanie, wykonawstwo i konserwacja systemów telekomunikacyjnych (380)
- Język obcy (120)
Działy tematyczne obowiązujące dla wszystkich zawodów:
- Język niemiecki / Komunikacja (100)
- Religia (100)
- Wychowanie fizyczne (100)
- Nauki społeczno-polityczne (100)
Przegląd działów tematycznych dla zawodu elektronik ze specjalnością technika informatyczna i telekomunikacyjna z wymiarem godzin:
- Analizowanie i kontrola funkcjonowania systemów elektrotechnicznych (80)
- Projektowanie i wykonawstwo instalacji elektrycznych (80)
- Analizowanie i dostosowywanie urządzeń sterujących (80)
- Udostępnianie systemów informatycznych (80)
- Zapewnienie dostaw energii elektrycznej i bezpieczeństwa użytkowania środków pracy (80)
- Analizowanie i kontrola działania urządzeń i systemów (60)
- Programowanie i podłączanie urządzeń sterujących systemami (80)
- Dobieranie i integracja systemów teleinformatycznych (60)
- Planowanie i wykonawstwo systemów telekomunikacyjnych (80)
- Ustalanie potencjalnych zagrożeń, wykonawstwo systemów bezpieczeństwa (100)
- Rozbudowa i administrowanie systemów połączonych w sieci (100)
- Planowanie systemów informatycznych i telekomunikacyjnych (80)
- Naprawy i dokonywanie zmian w systemach informatycznych i telekomunikacyjnych (60)
Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna, jednakże w związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. literatury fachowej), koszty dojazdów lub zakwaterowania poza miejscem zamieszkania.
Możliwość uzyskania pomocy finansowej
Po spełnieniu określonych warunków uczniowie mogą otrzymać stypendium na okres nauki zawodu [Berufsausbildungsbeihilfe, w skrócie BAB]. Informacji na ten temat udzielają odpowiednie terytorialnie Agencje d.s. Pracy.
Wynagrodzenie za okres nauki zawodu
Uczniowie pobierający naukę zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej
Również miasto / region mają decydujący wpływ na wysokość wynagrodzenia w okresie nauki zawodu. Nadal istnieją również różnice między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi.
Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.
Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około 950 do 1200 Euro wynagrodzenia miesięcznego.
Źródło:
(niem. Datenbank Ausbildungsvergütungen, w skrócie DAV) Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego (niem. Bundesinstitut für Berufsbildung, w skrócie BIBB)
Zarobki
Przedstawione poniżej dane są danymi orientacyjnymi, mającymi na celu przedstawienie rozpiętości wysokości wynagrodzeń i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.
Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.
Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne.
W zależności od regionu i branży występują duże różnice w dochodach.
Dlatego najlepszym sposobem sprawdzenia aktualnych wynagrodzeń regionalnych są następujące strony internetowe: ...
Dla elektroników mogą obowiązywać różne układy taryfowe. Decyduje o tym branża, w której pracują. W grę mogą wchodzić przykładowo układy taryfowe dla przemysłu gumowego lub dla przemysłu metalowego i elektrotechnicznego.
Z reguły obowiązuje aktualny układ taryfowy, który został zawarty na czas określony pomiędzy odpowiednimi zrzeszeniami pracodawców i Przemysłowym Związkiem Zawodowym Branży Metalowej [IG Metall] w danym kraju związkowym. Bank danych na temat obowiązujących układów taryfowych znajdziesz tutaj.
Różne kursy i seminaria, np.:
- Technika informacyjna
- Systemy komunikacyjne
- Transfer i przetwarzanie danych na odległość
- Telekomunikacja łącznie z usługami internetowymi
- Sieci i administrowanie sieciami
- Sieci komputerowe łącznie z sieciowymi systemami operacyjnymi
- Technika informatyczna
- Technika komputerowa
- Technika elektroinstalacyjna
- Elektryczna technika pomiarowa
- Technika pomiarowa, sterowania i regulacji
- Technika, zapewnienie i kontrola jakości w elektronice i elektrotechnice
- Technika pomiarowa i sterowania
- Przepisy Zrzeszenia Elektrotechniki Elektroniki i Techniki Informatycznej oraz technika zabezpieczeń w elektrotechnice
- Bezpieczeństwo pracy w elektrotechnice i elektronice
- Elektronika
- Planowanie, sterowanie i organizacja pracy – zasady ogólne
- Seminaria organizacji REFA na różnych poziomach kwalifikacji,
- Elektroniczne przetwarzanie danych w elektrotechnice i elektronice
Ponadto możliwe jest kontynuowanie kształcenia w celu uzyskania tytułu mistrza lub technika, a przy odpowiednim poziomie wykształcenia np. studia wyższe na kierunku elektrotechnika.
Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:
Portal Planet-Beruf.de - informacje dla osób rozpoczynających naukę zawodu z poradami dla kandydatów ubiegających się o przyjęcie:
http://www.planet-beruf.de
Informacje o nowej klasyfikacji zawodów elektrotechnicznych:
http://www.bibb.de/dokumente/pdf/a43_elektroberufe_info-industrielle-elektroberufe.pdf
http://www.bibb.de/dokumente/pdf/a43_elektroberufe_info-handwerkliche-elektroberufe.pdf
Strona Centralnego Zrzeszenia Rzemiosł Elektrotechnicznych [Zentralverband der Elektrohandwerke]:
http://www.zveh.de/
Krótkie opisy i informacje o wszystkich zawodach:
Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:
Ogólna, internetowa giełda pracy z podziałem na dziedziny zawodowe:
http://www.jobpilot.de
Ogólna, internetowa giełda pracy z z funkcją wyszukiwania wg regionów:
http://www.jobsuche.de
Internetowa giełda pracy z podziałem na branże i regiony:
http://www.jobrobot.de
Internetowa giełda pracy z podziałem na branże i regiony:
http://www.mamas.de
Internetowa giełda pracy z podziałem na branże i regiony:
http://www.twi-gmbh.de
Ogólna, internetowa giełda pracy z podziałem na dziedziny zawodowe:
http://www.stepstones.de
Internetowa giełda pracy z podziałem na branże, regiony i formy zatrudnienia:
http://www.monster.de
Internetowa giełda pracy, zawierająca również oferty dla zawodów rzemieślniczych i technicznych:
http://www.deutsche-handwerkervermittlung.de
W kooperacji z Federalną Agencją d.s. Pracy prywatna agencja pośrednictwa pracy dla rzemiosła dhv oferuje na swoich stronach internetowych miejsca pracy dla wykwalifikowanych rzemieślników z wielu różnych branż. Wyszukiwanie ofert ułatwia filtr regionalny i branżowy:
