Nauka zawodu w systemie dualnym

Pod pojęciem nauki zawodu w systemie dualnym rozumiana jest nauka zawodu odbywająca się równolegle w zakładzie pracy i w szkole zawodowej. Warunkiem podjęcia nauki zawodu w systemie dualnym jest w Niemczech zawarcie „umowy o naukę zawodu“ (niem. Berufsausbildungsvertrag) z zakładem pracy.

Nauka kończy się uzyskaniem zawodu: optyk okularowy (niem. Augenoptiker/-in).

Optycy okularowi wykonują następujące zakresy czynności:

- W warsztacie:

• wykonywanie okularów wszelkiego rodzaju (najczęściej z półfabrykatów dostarczanych przez przemysł),
• dobieranie oprawek i szkieł okularowych,
• dokonywanie przeróbek w oprawkach i wykonywanie ich części,
• sprawdzanie, dokonywanie pomiarów, centrowanie, justowanie szkieł okularowych,
• obróbka i dopasowywanie szkieł okularowych,
• naprawa okularów,
• sprawdzanie, justowanie i naprawa instrumentów pomiarowych i urządzeń optycznych, jak np. lupy, mikroskopy, lornetki, termometry, higrometry i barometry.

- W zakresie udzielania porad i sprzedaży:

• udzielanie klientom fachowych porad podczas dobierania oprawek i szkieł okularowych bądź przy podejmowaniu decyzji o wyborze rodzaju pomocy wzrokowej (okulary, twarde i miękkie soczewki kontaktowe),
• przeprowadzanie testów widzenia,
• ustalanie potrzeby korekcji u klientów,
• w razie potrzeby dopasowywanie soczewek kontaktowych,
• dopasowywanie okularów, pomiar i rozstawu źrenic,
• udzielanie klientom instrukcji na temat posługiwania się pomocami wzrokowymi, np. pielęgnacji soczewek kontaktowych,
• udzielanie klientom porad podczas wyboru urządzeń optycznych i instrumentów pomiarowych,
• sprzedaż pomocy wzrokowych, okularów przeciwsłonecznych, urządzeń optycznych, środków do ich pielęgnacji oraz oprzyrządowania,
• przyjmowanie reklamacji od klientów i ich załatwianie,
• analizowanie rynku pod kątem aktualnie modnych oprawek i szkieł okularowych, zamawianie towaru i jego prezentacja w pomieszczeniu sprzedaży,
• wykonywanie kalkulacji cen pomocy wzrokowych i napraw,
• załatwianie korespondencji, płatności, księgowości i pozostałych prac biurowych.

Niemiecki zawód optyk okularowy (nazwa niemiecka: Augenoptiker/-in) jest porównywalny z polskim zawodem:

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania” oraz „Wymiar godzin”.

W systemie dualnym placówką szkoleniową jest przede wszystkim zakład pracy. Dodatkowo istnieje obowiązek uczęszczania do szkoły zawodowej (szkoły zawodowe w Brandenburgii nazywane są "Oberstufenzentren" czyli "Zespoły szkół ponadpodstawowych"). Zakład pracy w którym ma być zatrudniony uczeń informuje go, w której szkole w regionie jest prowadzona nauka jego zawodu.

Zasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym (niem. Berufsbildungsgesetz) lub Ustawie o rzemiośle (niem. Handwerksordnung), nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego.
Przedsiębiorstwa zatrudniają jednak przeważnie kandydatów do nauki zawodu optyk okularowy legitymujących się posiadaniem średniego poziomu wykształcenia wg klasyfikacji niemieckiej, odpowiadającego ukończeniu np. Realschule.

Nauka zawodu trwa 3 lata.

Skrócenie okresu nauki jest możliwe po spełnieniu określonych warunków.

Podczas nauki zawodu optyk okularowy uczniowie uczą się w zakładzie szkolącym np.:

• jakie czynniki mają znaczenie podczas dobierania szkieł jednoogniskowych, wieloogniskowych i progresywnych pod kątem ich właściwości optycznych,
• jakie rodzaje soczewek kontaktowych rozróżnia się pod względem sposobu działania i właściwości materiałowych oraz jak ocenia się oddziaływanie korekcyjne soczewek kontaktowych na ostrość widzenia, poprawę akomodacji oraz pole i kąt widzenia,
• jakim uszkodzeniom mogą ulegać okulary, jakie istnieją możliwości napraw oraz w jakim zakresie można je przeprowadzać,
• w jaki sposób sprawdza się jakość dostarczonych szkieł okularowych z nieobrobionymi krawędziami oraz jak się je obrabia przy pomocy automatycznej szlifierki krawędziowej,
• w jaki sposób mierzy się działanie optyczne szkieł wieloogniskowych i progresywnych oraz określa punkt odniesienia,
• w jaki sposób urządza się stanowisko pracy oraz przygotowuje półprodukty, surowe szkła okularowe, narzędzia, urządzenia kontrolne i pomiarowe oraz materiały pomocnicze,
• na co należy zwracać uwagę podczas pomiarów długości i kątów z uwzględnieniem tolerancji wymiarów,
• w jaki sposób tnie się, obłamuje i szlifuje surowe szkła okularowe z zachowaniem dokładności wymiarów i kształtu,
• czego należy przestrzegać podczas wykonywania wstępnych etapów obróbki szkieł okularowych, w jaki sposób można szlifować i frezować surowe szkła okularowe przy pomocy ręcznych i osadzonych na stałe narzędzi zachowując dokładność wymiarów i kształtu oraz w jaki sposób zabezpiecza się połączenia śrubowe,
• na co należy zwracać uwagę podczas centrowania i blokowania szkieł jednoogniskowych,
• na co należy zwracać uwagę podczas rowkowania, wiercenia, karbowania krawędzi i polerowania szkieł okularowych,
• w jaki sposób montuje się szkła w pełnych oprawkach okularowych,
• czym odróżnią się od siebie okularowe szkła pryzmatyczne, okulary 3D i okulary ochronne,
• w jaki sposób przeprowadza się ostateczne dopasowanie okularów,
• w jaki sposób ustala się podczas rozmowy z klientem jego wyobrażenia i potrzeby,
• jakie aspekty rynkowe uwzględnia się przy ustalaniu asortymentu produktów i oferty,
• jakie działania reklamowe i sposoby prezentacji towaru mają największą skuteczność,
• w jaki sposób przyjmuje się reklamacje od klientów oraz jak podejmuje się odpowiednie czynności,
• w jaki sposób sporządza się dokumentację księgową oraz jak kontuje się dowody księgowe.

Podczas całego okresu nauki zawodu uczniom przekazuje się poza tym informacje z następujących zakresów:

• jakie wzajemne prawa i obowiązki wynikają z umowy o naukę zawodu,
• w jaki sposób zorganizowany jest zakład, w którym odbywają naukę zawodu oraz w jaki sposób funkcjonuje zaopatrzenie, produkcja, sprzedaż i administracja,
• w jaki sposób stosowane są przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Podczas zajęć teoretycznych w szkole zawodowej zdobywa się podstawową wiedzę, np. z następujących dziedzin:

• Właściwości optyczne i działanie szkieł okularowych
• Proces widzenia
• Ametropia i jej korygowanie
• Prezbiopia i jej korygowanie
• Widzenie binokularne. Wady ustawienia i ich korekcja
• Kryteria doboru szkieł okularowych
• Dopasowywanie okularów
• Powiększające pomoce wzrokowe
• Właściwości i obróbka materiałów
• Doradzanie klientom
• Sprzedaż towarów i usług
• Wykonywanie prac administracyjnych

Zajęcia teoretyczne (wymiar godzin podczas 3-letniej nauki zawodu):

1. Przedmioty specjalistyczne dla zawodu:

• Ekonomika (120 h)
• Pomoce wzrokowe i oko (320 h)
• Technologia pomocy wzrokowych (360 h)
• Sprzedaż towarów i usług (160 h)

2. Przedmioty wspólne dla wszystkich dla zawodów:

• Religia (120 h)
• Polityka (120 h)
• Język niemiecki (120 h)
• Wychowanie fizyczne (120 h)

Zakres przedmiotów do wyboru:

Kursy wspierające, pogłębiające i rozszerzające wiedzę wg potrzeb i możliwości szkoły (240 h)

Przegląd działów tematycznych podczas nauki zawodu optyk okularowy:

1. Właściwości optyczne i działanie szkieł okularowych (120 h)
2. Proces widzenia (60 h)
3. Ametropia i jej korygowanie (60 h)
4. Prezbiopia i jej korygowanie (60 h)
5. Widzenie binokularne. Wady ustawienia i ich korekcja (60 h)
6. Kryteria doboru szkieł okularowych (100 h)
7. Dopasowywanie okularów (80 h)
8. Powiększające pomoce wzrokowe (60 h)
9. Właściwości i obróbka materiałów (80 h)
10. Doradzanie klientom (80 h)
11. Sprzedaż towarów i usług (40 h)
12. Wykonywanie prac administracyjnych (40 h)

Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna. W związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą jednakże powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. podręczników fachowych), koszty dojazdów lub, w niektórych przypadkach, zakwaterowania poza miejscem zamieszkania ucznia.

Możliwości wsparcia finansowego

Po spełnieniu określonych warunków uczniowie mogą otrzymać stypendium na okres nauki zawodu (niem. Berufsausbildungsbeihilfe, w skrócie BAB). Informacji na temat warunków otrzymania oraz wysokości możliwego stypendium dostarcza odpowiednia ulotka Federalnej Agencji d.s. Pracy oraz dostępny w sieci kalkulator stypendium na okres nauki zawodu (Berufsausbildungsbeihilfe-Rechner (BAB)).

Uczniowie pobierający naukę zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej branży i terytorialnego zasięgu obowiązywania odpowiedniego układu taryfowego. W określonych warunkach, np. kiedy w danym zakładzie pracy nie obowiązują układy taryfowe, możliwe jest również swobodne ustalenie wysokości wynagrodzeń za okres nauki zawodu.

Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około 450 do 850 Euro wynagrodzenia miesięcznego.

Źródło:

(niem. Datenbank Ausbildungsvergütungen, w skrócie DAV) Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego (niem. Bundesinstitut für Berufsbildung, w skrócie BIBB: https://www.bibb.de/dav)

Jeden zawód – wiele możliwości

Optycy okularowi pracują przeważnie w rzemieślniczych zakładach optycznych, w przemyśle optycznym oraz w klinikach okulistycznych.

Po ukończeniu nauki zawodu wykwalifikowani pracownicy muszą najczęściej podjąć decyzję, jaki zakres czynności będą wykonywać i w czym chcieliby się specjalizować. Spektrum możliwości rozciąga się tutaj od poradnictwa dla klientów i sprzedaży, poprzez prace montażowe, szlifierskie i naprawcze, aż po załatwianie reklamacji.

Zarobki

Przedstawione poniżej dane są danymi orientacyjnymi, mającymi na celu przedstawienie rozpiętości wysokości wynagrodzeń i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.

Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne.

Dlatego najlepszym sposobem sprawdzenia aktualnych wynagrodzeń regionalnych są następujące strony internetowe: ...

www.gehalt.de

www.gehaltsvergleich.com

www.nettolohn.de

Tzw. Płaszczowy układ taryfowy i Umowa nt. wynagrodzeń i zarobków obowiązują w starych i nowych krajach związkowych Niemiec z wyjątkiem Bawarii i Hesji. W tych krajach zawierane są układy taryfowe z odpowiednimi zrzeszeniami regionalnymi.

Spektrum tematyczne form kształcenia ustawicznego dającego możliwość adaptacji zawodowej jest szerokie i sięga od mechaniki precyzyjnej i optyki okulistycznej poprzez kontrolę jakości, aż po obsługę klienta i załatwianie skarg. Optycy okularowi, którzy chcieliby się wyspecjalizować w którejś z dziedzin zawodowych, również znajdą dla siebie odpowiednie oferty, np. w takich dziedzinach jak sprzedaż, prace montażowe, szlifierski i naprawcze oraz załatwianie reklamacji.

Awans zawodowy

Osoby, które postawiły sobie za cel rozwój zawodowy, mogą również skorzystać z palety możliwości kontynuowania kształcenia w jednej z form kształcenia ustawicznego umożliwiających awans zawodowy. Logiczną drogą rozwoju zawodowego jest zdanie egzaminu na tytuł mistrza optyki okulistycznej. Do pełnienia funkcji kierowniczych i specjalnych, np. na średnim szczeblu kierowania, przygotowują inne formy kształcenia ustawicznego, np. optyk okularowy z egzaminem państwowym.

Studia

Optycy okularowi, którzy legitymują się stopniem wykształcenia upoważniającym do podjęcia nauki w szkołach wyższych, mogą studiować i uzyskać przykładowo dyplom licencjata na kierunku optyka okulistyczna, optometria.

Kursy kwalifikacyjne:

• Optyka okulistyczna
• Towaroznawstwo, produkty i sprzedaż
• Zabezpieczenie, zarządzanie, kontrola jakości – służba zdrowia, medycyna, technika medyczna
• Polityka serwisowa, obsługa klienta, reklamacje i skargi
• Reklama, wsparcie sprzedaży
• Planowanie pracy, urządzanie stanowiska pracy, systemy robocze
• Bezpieczeństwo i higiena pracy

Kształcenie ustawiczne umożliwiająceawans zawodowy:

- Mistrzowie:

• Mistrz optyki okularowej

- Specjaliści, specjaliści ekonomiści, handlowcy różnych dziedzin:

• Specjalista handlowiec w branżach rzemieślniczych

- Inne możliwości kształcenia ustawicznego zapewniające awans zawodowy:

• Optyk okularowy z egzaminem państwowym
• Nauczyciel zawodu

Kierunki studiów:

• Optyka okulistyczna, optometria (licencjat)
• Technika medyczna (licencjat)
• Fotonika, technologie optyczne (licencjat)

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Strona internetowa Centralnego Zrzeszenia Optyków Okularowych (Zentralverband der Augenoptiker):

http://www.zva.de

Strona internetowa Federalnego Zrzeszenia Niemieckich Optyków Okularowych (Bundesverband deutscher Augenoptiker e.V.):

http://www.bdao.de/

Beroobi: Optyk Okularowy

http://www.beroobi.de

Portal BERUFENET:

http://berufenet.arbeitsagentur.de

Cech Optyków Okularowych Kraju Związkowego Brandenburgia (Augenoptikerinnung des Landes Brandenburg):

http://www.aoi-brandenburg.de/

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Giełda miejsc pracy dla lekarzy i innych zawodów medycznych:

www.jobcenter-medizin.de

Pośrednictwo i delegowanie profesjonalnego personelu w dziedzinie medycyny i zawodów opiekuńczych:

http://www.stegmed.de

Oferty miejsc pracy w służbie zdrowia:

medi-jobs

Giełda miejsc pracy Federalnej Agencji ds. Pracy:

http://jobboerse.arbeitsagentur.de

Ogólna giełda pracy z podziałem na dziedziny zawodowe:

http://www.jobpilot.de

Ogólna giełda pracy z funkcją wyszukiwania ofert w regionach:

http://www.jobsuche.de

Giełda pracy z podziałem na branże i regiony:

http://www.jobrobot.de

Giełda pracy, również dla zawodów rzemieślniczych i technicznych:

http://www.deutsche-handwerkervermittlung.de

Duża giełda pracy dla zawodów medycznych. Poszukiwania wśród dużej ilości ofert można zawęzić dzięki filtrom regionalnym i branżowym. Poza tym możliwe jest wyszukiwanie fragmentów tekstu i otrzymywanie interesujących ofert pracy dzięki usłudze „Jobagent”:

http://www.stepstone.de