Nauka zawodu w systemie dualnym

Pod pojęciem nauki zawodu w systemie dualnym rozumiana jest nauka zawodu odbywająca się równolegle w zakładzie pracy i w szkole zawodowej. Warunkiem podjęcia nauki zawodu w systemie dualnym jest zawarcie „umowy o naukę zawodu“ (w Niemczech „Berufsausbildungsvertrag”, a w innych krajach lub regionach niemieckojęzycznych tj. w Austrii, Szwajcarii oraz we włoskim Tyrolu Południowym „Lehrvertrag”) z zakładem pracy.

Elektronicy ze specjalnością technika automatyzacji zajmują się integrowaniem rozwiązań automatyzacyjnych, ich uruchamianiem i utrzymaniem w sprawności. Typowymi dziedzinami zatrudnienia są np. automatyka produkcyjna, automatyka procesowa, automatyka sieciowa, systemy kierowania ruchem lub automatyka budynków. Elektronicy ze specjalnością technika automatyzacji samodzielnie wykonują swoje czynności służbowe przestrzegając odpowiednich przepisów i zasad bezpieczeństwa oraz ustalając działania z poprzedzającymi i kolejnymi odcinkami prac. Często pracują w zespołach. Posiadają również uprawnienia elektryka w rozumieniu przepisów BHP.

https://con.arbeitsagentur.de/prod/berufetv/detailansicht/15640

Niemiecki zawód Elektronik ze specjalnością technika automatyzacji (nazwa niemiecka: Elektroniker/in für Automatisierungstechnik) jest częściowo porównywalny z polskimi zawodami:

- Elektronik, poziom kształcenia – trzyletnia szkoła branżowa I stopnia

- Technik - Elektronik, poziom kształcenia – dwuletnia szkoła branżowa II stopnia

Ponadto, te zawody są oferowane w technikum zawodowym.

W przeciwieństwie do Polski, w niemieckim systemie szkolnictwa zawodowego występuje podział na specjalności w obrębie zawodów elektronicznych.

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania” oraz „Wymiar godzin”.

W systemie dualnym placówką szkoleniową jest przede wszystkim zakład pracy. Dodatkowo istnieje obowiązek uczęszczania do szkoły zawodowej (szkoły zawodowe w Brandenburgii nazywane są "Oberstufenzentren" czyli "Zespoły szkół ponadpodstawowych"). Zakład pracy w którym ma być zatrudniony uczeń informuje go, w której szkole w regionie jest prowadzona nauka jego zawodu.

Zasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym [Berufsbildungsgesetz] lub Ustawie o rzemiośle [Handwerksordnung], nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego. Przedsiębiorstwa zatrudniają przeważnie kandydatów do nauki zawodu elektronik ze specjalnością technika automatyzacji legitymujących się średnim poziomem wykształcenia (wg klasyfikacji niemieckiej, odpowiadającym ukończeniu np. Realschule).

Nauka zawodu trwa 3,5 roku. Na wspólny wniosek ucznia i zakładu, w którym odbywa się nauka zawodu, składany do jednostki odpowiedzialnej za kształcenie zawodowe, okres nauki ulega skróceniu, jeżeli można oczekiwać osiągnięcia celu nauki w czasie krótszym od przewidzianego. Czas, o który zostaje skrócony okres nauki, jest różny i zależy od uzyskanego przed podjęciem nauki zawodu poziomu wykształcenia. W uzasadnionych przypadkach wniosek może dotyczyć również skrócenia dziennego lub tygodniowego wymiaru godzinowego nauki (niem. Teilzeitberufsausbildung). 

Elektronicy ze specjalnością technika automatyzacji:

• opiekują się systemami automatyzacji,
• analizują współzależności poszczególnych funkcji i przebieg procesów; projektują zmiany i rozszerzenia systemów automatyzacji,
• instalują i ustawiają parametry robocze pneumatycznych, hydraulicznych i elektrycznych systemów napędowych,
• instalują, justują, konfigurują i ustawiają parametry systemów sensorów i aktorów oraz podzespołów elektrycznej techniki sterowania i regulacji,
• programują systemy automatyzacji,
• instalują, konfigurują i ustawiają parametry komponentów i urządzeń, systemów operacyjnych, systemów bus i sieci,
• wykorzystują aplikacje do rejestrowania, transferu i przetwarzania danych pomiarowych oraz do sterowania maszynami i procesami wytwórczymi,
• łączą ze sobą poszczególne komponenty w skomplikowane systemy automatyzacyjne i integrują je z systemami nadrzędnymi,
• przekazują systemy użytkownikom i udzielają im instrukcji obsługi,
• nadzorują, konserwują i obsługują urządzenia, przeprowadzają ich regularne kontrole, optymalizują obwody regulacyjne, analizują zakłócenia, stosują oprogramowanie testujące i systemy diagnostyczne, podejmują natychmiastowe działania oraz dokonują napraw urządzeń,
• pracują również z wykorzystaniem dokumentacji w języku angielskim oraz potrafią komunikować się w tym języku.

Zajęcia teoretyczne (wymiar godzin podczas 3,5-letniej nauki zawodu):

W pierwszym roku nauki:

• Analiza i kontrola funkcji systemów elektrotechnicznych (80)
• Planowanie i wykonawstwo instalacji elektrycznych (80)
• Analiza i dostosowywanie systemów sterowania (80)
• Udostępnianie technicznych systemów informatycznych (80)

W drugim roku nauki:

• Zapewnienie zasilania w energię elektryczną i bezpieczeństwa środków pracy (80)
• Analizowanie urządzeń i kontrola ich bezpieczeństwa (60)
• Programowanie i realizacja systemów sterowania urządzeniami (80)
• Wybór i integrowanie systemów napędowych (60)

W trzecim i czwartym roku nauki:

• Integrowanie systemów sterowania i komunikacji (100)
• Uruchamianie i przekazywanie do użytkowania systemów automatyzacji (100)
• Utrzymanie i optymalizacja systemów automatyzacji (60)
• Planowanie systemów automatyzacji (80)
• Wykonawstwo systemów automatyzacji (60)

Łącznie: 1020 godzin

Podczas nauki zawodu elektronik ze specjalnością technika automatyzacji w systemie dualnym uczniowie odbywają zajęcia praktyczne w szkolącym zakładzie pracy i teoretyczne w szkole zawodowej. Praktyczna część nauki zawodu zajmuje z reguły ok. 80% całego okresu nauki zawodu.

Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna, jednakże w związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. literatury fachowej), koszty dojazdów lub zakwaterowania poza miejscem zamieszkania.

Wynagrodzenie za okres nauki zawodu

Uczniowie pobierający naukę zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej

Również miasto / region mają decydujący wpływ na wysokość wynagrodzenia w okresie nauki zawodu. Nadal istnieją również różnice między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi.

Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około 1000 do 1200 Euro wynagrodzenia miesięcznego.

Źródło:

(niem. Datenbank Ausbildungsvergütungen, w skrócie DAV) Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego (niem. Bundesinstitut für Berufsbildung, w skrócie BIBB)

Zarobki

Przedstawione poniżej dane są danymi orientacyjnymi, mającymi na celu przedstawienie rozpiętości wysokości wynagrodzeń i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.

Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne.

W zależności od regionu i branży występują duże różnice w dochodach.

Dlatego najlepszym sposobem sprawdzenia aktualnych wynagrodzeń regionalnych są następujące strony internetowe: ...

www.gehalt.de

www.gehaltsvergleich.com

www.nettolohn.de

Z reguły obowiązuje aktualny układ taryfowy, który został zawarty na czas określony pomiędzy odpowiednimi zrzeszeniami pracodawców i Przemysłowym Związkiem Zawodowym Branży Metalowej (IG Metall) w danym kraju związkowym. Bank danych na temat obowiązujących układów taryfowych znajdziesz tutaj.

Ukończenie nauki z wynikiem pozytywnym i podjęcie pracy zawodowej jest dopiero początkiem. Warunkiem odniesienia sukcesu zawodowego jest bycie na bieżąco z wiedzą fachową i ciągłe jej uzupełnianie, pogłębianie i dopasowywanie do aktualnych trendów np. przy pomocy różnych form kształcenia ustawicznego. Inną drogą rozwoju zawodowego może być wyspecjalizowanie się w jakiejś węższej dziedzinie, kontynuowanie kształcenia na poziomie zapewniającym awans zawodowy lub podjęcie działalności gospodarczej.

Osoby chcące zdobyć doświadczenie i pracować za granicą mogą pójść drogą pogłębienia znajomości języków obcych i zdobywania kwalifikacji międzynarodowych.

Zdobywanie kwalifikacji i specjalizacja

Rozwój technologiczny w dziedzinie automatyki przemysłowej jest wyzwaniem, któremu elektronicy ze specjalnością technika automatyzacji muszą stawiać czoła na bieżąco.

Elektronicy z tą specjalnością, którzy chcieliby się wyspecjalizować, również znajdą odpowiednie oferty w takich dziedzinach, jak np. remonty, montaż i obsługa klienta.

Awans zawodowy i studia wyższe

Osoby, które postawiły sobie za cel rozwój zawodowy, mogą również skorzystać z palety ofert kształcenia ustawicznego zapewniających awans zawodowy. Logiczną drogą rozwoju zawodowego jest zdanie egzaminu na stopień mistrza ze specjalizacją przemysł elektrotechniczny. Do pełnienia funkcji kierowniczych i specjalistycznych, np. na średnim szczeblu kierowania, przygotowują również inne formy kształcenia ustawicznego, np. na kierunku technik w specjalności elektrotechnika.

Kursy przygotowawcze do egzaminów kończących formy kształcenia ustawicznego są częściowo oferowane z wykorzystaniem metod E-Learning/Blended Learning. Ich uczestnicy nie uczą się jednak wyłącznie sami przy komputerach. Podczas kursu pozostają z reguły w kontakcie z wykładowcą, który jest do ich dyspozycji w sprawach merytorycznych i technicznych.

Elektronicy ze specjalnością technika automatyzacji, którzy legitymują się stopniem wykształcenia upoważniającym do podjęcia nauki na uczelniach wyższych, mogą podjąć studia i uzyskać np. tytuł licencjata na kierunku elektrotechnika lub mechatronika. Poza tym, po spełnieniu określonych warunków, możliwe jest również podjęcie studiów bez wcześniejszego ukończenia odpowiedniego stopnia wykształcenia.

Wskazówka odnośnie możliwości uzyskania stypendium

Dla szczególnie uzdolnionych młodych fachowców istnieje możliwość otrzymania stypendium i wsparcia podczas korzystania z form kształcenia ustawicznego lub studiów wyższych.

Więcej informacji na temat tego stypendium znajdziesz tutaj.

Przegląd możliwości kształcenia ustawicznego zapewniających awans zawodowy:

- Mistrzowie:

• Mistrz w specjalności elektrotechnika
• Mistrz w specjalności budowa maszyn elektrycznych
• Mistrz w specjalności przemysł elektrotechniczny
• Mistrz w specjalności sieci elektryczne (z egzaminem wewnętrznym)

- Technicy:

• Technik z egzaminem państwowym w specjalności elektrotechnika, dział technika energetyczna
• Technik z egzaminem państwowym w specjalności elektrotechnika, dział technika automatyzacji
• Technik z egzaminem państwowym w specjalności elektrotechnika, dział technika informacyjna i komunikacyjna
• Technik z egzaminem państwowym w specjalności elektrotechnika (bez specjalizacji)
• Technik z egzaminem państwowym w specjalności elektrotechnika, dział technika energetyki wiatrowej

- Specjaliści, ekonomiści i handlowcy różnych dziedzin:

• Handlowiec – specjalista działalności rzemieślniczej
• Specjalista d.s. technicznych

- Inne możliwości kształcenia ustawicznego zapewniające awans zawodowy:

• Menedżer procesów w specjalności elektrotechnika (z egzaminem wewnętrznym)
• Technik w specjalności technika zamknięć i zabezpieczeń (z egzaminem wewnętrznym)
• Monter sieci (z egzaminem wewnętrznym)
• Nauczyciel zawodów objętych systemem dualnym

Przegląd ofert kształcenia ustawicznego zapewniających awans zawodowy można znaleźć w bazie danych KURSNET.

Informacje na temat ofert kształcenia ustawicznego można znaleźć również pod adresem: www.ihk-projekt.de.

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Planet-Berufe.de – Portal z informacjami dla osób rozpoczynających naukę zawodu z poradami dla kandydatów:

http://www.planet-beruf.de

Strona internetowa Centralnego Zrzeszenia Rzemiosł Elektrotechnicznych (Zentralverband der Elektrohandwerke):

http://www.zveh.de/ 

Strona internetowa Federalnej Agencji ds. Pracy z krótkimi opisami i informacjami na temat wszystkich zawodów:

http://berufenet.Arbeitsagentur.de

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Oferta aktualnych miejsc nauki zawodu na terenie Brandenburgii Wschodniej:

www.ihk-lehrstellenboerse.de

Giełda miejsc pracy i nauki zawodu Federalnej Agencji d.s. Pracy z podziałem na branże i regiony:

www.jobboerse.arbeitsagentur.de

Ogólna giełda miejsc pracy z podziałem na branże:

http://www.jobpilot.de

Ogólna giełda miejsc pracy z wyszukiwarką wg regionów:

http://www.jobsuche.de

Giełda miejsc pracy z podziałem na branże i regiony:

http://www.jobrobot.de

Duża giełda miejsc pracy dla przemysłu i usług. Mnogość ofert daję się ograniczyć dzięki filtrom regionalnym i branżowym. Poza tym możliwe jest wyszukiwanie fragmentów tekstu i otrzymywanie interesujących ofert pracy dzięki usłudze "Jobagent":
http://www.stepstone.de