Nauka zawodu w systemie dualnym

W przypadku zawodu akustyk aparatów słuchowych stosowaną formą kształcenia jest nauka zawodu w systemie dualnym, którą realizuje się równolegle w zakładzie pracy i szkole zawodowej.

Nauka tego zawodu jest realizowana bez podziału na kierunki lub specjalności, a jej praktyczna część odbywa się w firmach prowadzących działalność na zasadach wykonywania wolnego zawodu.

Tytuł zawodowy: Akustyk aparatów słuchowych (niem. Hörgeräteakustiker / Hörgeräteakustikerin)

Akustycy aparatów słuchowych udzielają swoim klientom porad na temat różnych rodzajów protez słuchu lub środków ochrony słuchu, uwzględniając przy tym ich indywidualne potrzeby niezależnie od tego, czy chodzi o osłabienia słuchu u osób starszych, czy też podwyższone obciążenie hałasem w pracy zawodowej. W celu optymalnego dopasowania aparatu słuchowego przeprowadzają testy, np. sprawdzają, czy klient może usłyszeć wysokie i niskie tony lub mowę. Zajmują się również wykonywaniem elementów otoplastycznych do aparatów słuchowych lub środków ochrony słuchu. W tym celu pobierają odciski kanału słuchowego, dopasowują wkładki uszne do indywidualnych potrzeb klienta, łączą je z aparatem słuchowym i dokonują dokładnej regulacji sygnału akustycznego. Poza tym zajmują się również naprawą i konserwacją pomocy słuchowych oraz udzielają klientom instrukcji na temat ich obsługi.

Ponadto wykonują również zadania z zakresu prac biurowych i handlowych, np. załatwiają korespondencję, wykonują kalkulacje ofert, dokonują rozliczeń z kasami chorych, wystawiają rachunki dla klientów oraz prowadzą kartoteki klientów.

Źródło: Portal BERUFENET

Niemiecki zawód akustyk aparatów słuchowych (nazwa niemiecka: Hörgerätakustiker / Hörgerätakustikerin) jest porównywalny z polskim zawodem:

• Protetyk słuchu, nauka zawodu w dwuletniej szkole policealnej.

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania“ oraz „Wymiar godzin”.

Zasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym (niem. Berufsbildungsgesetz) lub Ustawie o rzemiośle (niem. Handwerksordnung), nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego. Zakłady pracy zatrudniają jednak przeważnie kandydatów do nauki zawodu akustyk aparatów słuchowych legitymujących się posiadaniem średniego poziomu wykształcenia (wg. klasyfikacji niemieckiej).

Inne warunki rozpoczęcia nauki:

Zgodnie z § 32 Ustawy o ochronie pracy osób niepełnoletnich (§ 32 des Jugendarbeitsschutzgesetzes) podejmujące pracę zawodową osoby niepełnoletnie (poniżej osiemnastego roku życia), mogą zostać zatrudnione tylko wtedy, kiedy przedłożą zaświadczenie o przejściu wstępnego badania lekarskiego (niem. Erstuntersuchung). 

Nauka zawodu trwa 3 lata.

Skrócenie okresu nauki

• Na wspólny wniosek ucznia i szkolącego zakładu pracy, w którym odbywa się nauka zawodu, składany do jednostki odpowiedzialnej za kształcenie zawodowe, okres nauki ulega skróceniu, jeżeli można oczekiwać osiągnięcia celu nauki w czasie krótszym od przewidzianego. Czas, o który zostaje skrócony okres nauki, jest różny i zależy od ukończonego przed podjęciem nauki zawodu poziomu wykształcenia. W uzasadnionych przypadkach wniosek może dotyczyć również skrócenia dziennego lub tygodniowego wymiaru godzinowego praktycznej nauki zawodu (niem. Teilzeitberufsausbildung). 
• Rządy poszczególnych krajów związkowych mogą ustalić warunki zaliczenia okresów nauki w szkołach oraz innych placówkach prowadzących kształcenie zawodowe. Warunkiem zaliczenia okresu nauki jest wspólny wniosek ucznia i zakładu pracy, w którym odbywa się nauka zawodu, składany do jednostki odpowiedzialnej za kształcenie zawodowe.
• Przed upływem okresu nauki zawodu w zakładzie pracy i szkole zawodowej uczniowie mogą zostać dopuszczeni do egzaminu końcowego, jeżeli jest to uzasadnione ich wynikami w nauce. Okres skrócenia wynosi w takich przypadkach najczęściej 6 miesięcy.

Przedłużenie okresu nauki

• Jeżeli jest to konieczne, jednostka odpowiedzialna za kształcenie zawodowe może w wyjątkowych przypadkach przedłużyć okres nauki zawodu.

W pierwszym i drugim roku nauki zawodu w zakładzie szkolącym uczniowie uczą się np.:

• jak zbudowane są ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne,
• w jaki sposób ustala się akustyczne wskaźniki słuchu, np. próg słyszalności i próg dyskomfortu lub zakres komfortowego słyszenia,
• jakie wielkości akustyczne można ustalić za pomocą pomiarów, np. amplituda, interwał czasowy, częstotliwość lub faza,
• w jaki sposób wykonuje się odciski uszu,
• jakie czynniki mają znaczenie przy kształtowaniu asortymentu oraz w jaki sposób oznakowuje się i prezentuje towary,
• w jaki sposób planuje się i składa zamówienia,
• w jaki sposób prowadzić dokumentację danych klientów przy pomocy nowoczesnych technik informatycznych oraz jak prowadzić korespondencję z klientami, firmami, lekarzami i zakładami ubezpieczeń.

W trzecim roku nauki uczniowie dowiadują się m.in.:

• jaki istnieje związek pomiędzy wadami słuchu, a rozwojem zdolności mówienia,
• w jaki sposób wykonuje się elementy otoplastyczne,
• jakie istnieją metody pomiarów oraz jak np. przeprowadza się pomiary audiometryczne z użyciem sygnałów niewerbalnych,
• w jaki sposób montuje się aparaty słuchowe okularowe i zauszne na okularach przy pomocy adaptera
• w jaki sposób dobiera się i dopasowuje protezy słuchu i ich oprzyrządowanie zgodnie z wymaganiami audiologicznymi oraz życzeniami klienta,
• jak dokonuje się pomiarów poziomu szumu własnego aparatów słuchowych,
• w jaki sposób udzielać porad klientom.

Źródło: Portal BERUFENET

Teoretyczna część nauki zawodu (8 bloków zajęciowych po 4 tygodnie) dzieli się na następujące obszary tematyczne:

1. Wykorzystanie wiedzy o otoczeniu gospodarczym zakładu szkolącego: 20 h
2. Wykonywanie prac administracyjnych: 40 h
3. Udzielanie porad osobom z wadami słuchu z uwzględnieniem specyficznych możliwości komunikowania się: 40 h
4. Sprzedaż usług, towarów i produktów: 20 h
5. Wykonywanie pomiarów audiometrycznych dźwięku i mowy oraz interpretacja wyników: 100 h
6. Interpretacja wskaźników audiologicznych w aspekcie zaopatrzenia w protezy słuchu: 20 h
7. Udzielanie osobom zainteresowanym porad na temat audiologii pediatrycznej i zaopatrzenia dzieci w protezy słuchu: 20 h
8. Pobieranie formy ucha zewnętrznego oraz wykonywanie i obróbka wyrobów otoplastycznych: 50 h
9. Dobór i dopasowywanie protez słuchu oraz udzielanie informacji na temat dalszej opieki: 130 h
10. Opanowanie wiedzy na temat zaopatrzenia w specjalne formy protez słuchu: 20 h
11. Obliczanie, mierzenie i interpretacja wielkości akustycznych: 140 h
12. Badanie wielkości znamionowych aparatów słuchowych oraz konserwacja i naprawa protez słuchu: 130 h
13. Wykonywanie pomiarów hałasu, interpretacja wyników oraz udzielanie porad na temat profilaktycznej ochrony słuchu: 30 h

Łącznie: 840 godzin

Część teoretyczna nauki zawodu odbywa się w Akademii Akustyki Aparatów Słuchowych w Lubece (Akademie für Hörgeräte-Akustik in Lübeck), która jest centralną jednostką edukacyjną dla akustyków aparatów słuchowych w Niemczech.

Praktyczna część nauki zawodu zajmuje z reguły ok. 80% całego okresu nauki.

Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna. W związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą jednakże powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. podręczników fachowych), koszty dojazdów lub, w niektórych przypadkach, zakwaterowania poza miejscem zamieszkania ucznia.

Możliwości wsparcia finansowego

Po spełnieniu określonych warunków uczniowie mogą otrzymać stypendium na okres nauki zawodu (niem. Berufsausbildungsbeihilfe, w skrócie BAB). Informacji na temat warunków otrzymania oraz wysokości możliwego stypendium dostarcza odpowiednia ulotka Federalnej Agencji d.s. Pracy oraz dostępny w sieci kalkulator stypendium na okres nauki zawodu (Berufsausbildungsbeihilfe-Rechner (BAB)).

Uczniowie pobierający naukę zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej branży i terytorialnego zasięgu obowiązywania odpowiedniego układu taryfowego. W określonych warunkach, np. kiedy w danym zakładzie pracy nie obowiązują układy taryfowe, możliwe jest również swobodne ustalenie wysokości wynagrodzeń za okres nauki zawodu.

Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Uczniowie mogą w poszczególnych latach nauki otrzymywać miesięcznie następujące wynagrodzenia za okres nauki zawodu:

• w pierwszym roku nauki – od 455 do 565 euro,
• w drugim roku nauki – od 536 do 615 euro,
• w trzecim roku nauki – od 582 do 700 euro.

Źródło: Federalne Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych, Taryfowe wynagrodzenia za okres nauki zawodu (Bundesministerium für Arbeit und Soziales, Tarifauswertung – Tarifvertragliche Ausbildungsvergütungen) – Stan ze stycznia 2013

Przedstawione poniżej dane są danymi orientacyjnymi, mającymi na celu przedstawienie rozpiętości wysokości wynagrodzeń i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Zarobkisą w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.

Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne. W zależności od regionu i branży występują różnice w wysokości zarobków.

Przykładowe miesięczne wynagrodzenie brutto wg układów taryfowych może w tym zawodzie wynosić od 1.983 do 2.320 euro. 

Źródło: Zbiór taryf Ministerstwa Pracy, Spraw Socjalnych, Rodziny i Kobiet kraju związkowego Bawaria (niem. Tarifsammlung des Bayerischen Staatsministeriums für Arbeit und Sozialordnung, Familie und Frauen)

Formy kształcenia ustawicznego mogą być pomocne w byciu na bieżąco ze sprawami zawodowymi, w zdobywaniu specjalizacji, osiągnięciu awansu zawodowego lub podjęciu samodzielnej działalności gospodarczej.

Kursy kwalifikacyjne:

• Akustyka aparatów słuchowych
• Elektryczna technika pomiarowa, sterująca i regulująca
• Towaroznawstwo, nauka o sprzedaży
• Polityka serwisowa, obsługa klienta, reklamacje i skargi
• Zapewnienie jakości, zarządzanie jakością, kontrola jakości – w służbie zdrowia, medycynie i technice medycznej
• Planowanie pracy, miejsca pracy i systemów pracy
• Reklama, wsparcie sprzedaży
• Bezpieczeństwo i higiena pracy

Kształcenie ustawiczne umożliwiające awans zawodowy:

- Mistrzowie:

• Mistrz rzemiosła akustyka aparatów słuchowych

- Technicy:

• Technik z egzaminem państwowym w specjalności technika medyczna
• Technik z egzaminem państwowym w specjalności technika mechaniki precyzyjnej
• Technik z egzaminem państwowym w specjalności elektrotechnika z priorytetem technika informacyjna i komunikacyjna

- Starsi specjaliści, specjaliści – ekonomiści, wykwalifikowani handlowcy różnych specjalności:

• Wykwalifikowany handlowiec w branży rzemieślniczej

- Inne możliwości kształcenia ustawicznego zapewniające awans zawodowy:

• Asystent w działalności rzemieślniczej
• Nauczyciel zawodów objętych systemem dualnym (kształcenie ustawiczne)

Kierunki studiów:

• Technika protetyki słuchu, audiologia (licencjat)
• Technika medyczna (licencjat)
• Elektrotechnika (licencjat)

Różnorodne formy kształcenia ustawicznego, zapewniającego awans zawodowy oraz liczne seminaria oferuje również IHK-Projektgesellschaft mbH Ostbrandenburg www.ihk-projekt.de.

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Strona internetowa szkoły protetyków słuchu w Lubece (Bundesoffene Landesberufsschule für Hörgeräteakustiker):

http://www.lbs-hoerakustik.de/

Strona internetowa Europejskiego Stowarzyszenia Protetyków Słuchu (European Association of Audioprothesist):

http://www.aea-europe.org/index.php

Federalny Cech Rzemieślniczy Protetyków Słuchu (Bundesinnung der Hörgeräteakustiker KdöR):

http://www.biha.de/

Strona internetowa poświęcona kampanii reklamowej na rzecz rzemiosła protetyków słuchu:

http://www.akustiker-kampagne.de/

Forum protetyków słuchu młodej generacji „Akustik Ultimate“:

http://akustik-ultimate.xobor.de/

Aktualności z branży:

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Pośrednictwo pracy w branży protetyki słuchu:

http://www.hoerakustikerjobs.de

Giełda ofert pracy dla akustyków aparatów słuchowych:

http://www.akustik-scout.de/

Pośrednictwo i delegowanie profesjonalnego personelu w dziedzinie medycyny i zawodów opiekuńczych:

http://www.stegmed.de

Oferty miejsc pracy w służbie zdrowia:

http://www.medi-jobs.de

Giełda miejsc pracy Federalnej Agencji ds. Pracy:

http://jobboerse.arbeitsagentur.de

Ogólna giełda pracy z podziałem na dziedziny zawodowe:

http://www.jobpilot.de

Ogólna giełda pracy z funkcją wyszukiwania ofert w regionach:

http://www.jobsuche.de

Giełda pracy z podziałem na branże i regiony:

http://www.jobrobot.de

Duża giełda pracy dla zawodów medycznych. Poszukiwania wśród dużej ilości ofert można zawęzić dzięki filtrom regionalnym i branżowym. Poza tym możliwe jest wyszukiwanie fragmentów tekstu i otrzymywanie interesujących ofert pracy dzięki usłudze „Jobagent”:

http://www.stepstone.de