Nauka zawodu w systemie dualnym
Pod pojęciem nauki zawodu w systemie dualnym rozumiana jest nauka zawodu odbywająca się równolegle w zakładzie pracy i w szkole zawodowej. Warunkiem podjęcia nauki zawodu w systemie dualnym jest zawarcie „umowy o naukę zawodu“ (w Niemczech „Berufsausbildungsvertrag”, a w innych krajach lub regionach niemieckojęzycznych tj. w Austrii, Szwajcarii oraz we włoskim Tyrolu Południowym „Lehrvertrag”) z zakładem pracy. Odpowiednia szkoła zawodowa jest dobierana ze względu na siedzibę lub region, w którym działa dane przedsiębiorstwo. Praktyczną część nauki uczniowie odbywają w przedsiębiorstwach, a część teoretyczną realizuje szkoła zawodowa.
Nauka kończy się uzyskaniem zawodu: "Wykwalifikowany pracownik branży hotelarsko-gastronomicznej" (niem. Fachkraft im Gastgewerbe).
Nauka tego zawodu jest mozliwa również w formie wyłącznie szkolnej, w szkole zawodowej, w formie kursów, lub jednej z form umożliwiających przekwalifikowanie.
Wykwalifikowani pracownicy branży hotelarsko-gastronomicznej obsługują gości i opiekują się nimi w różnego rodzaju lokalach gastronomicznych i troszczą się o to, aby ci czuli się dobrze. Serwują napoje stojąc za barem, obsługują w restauracji, przygotowują imprezy okolicznościowe i bufety, sprzątają pokoje hotelowe, zajmują się rzeczami przeznaczonymi do prania oraz pomagają w kuchni. Mogą być zatrudniani również w recepcji oraz w administracji.
Wykwalifikowani pracownicy branży hotelarsko-gastronomicznej pracują głównie w pionie gastronomicznym branży hotelarsko-gastronomicznej, np. w kawiarniach, restauracjach, firmach obsługujących kantyny zakładowe lub firmach cateringowych. Zatrudniani są również w hotelach, schroniskach i domach wypoczynkowych. Ponadto mogą pracować w sanatoriach i domach uzdrowiskowych, na statkach lub np. w studiach fitness prowadzących własne bary i bufety.
Niemiecki zawód Wykwalifikowany pracownik branży hotelarsko-gastronomicznej (nazwa niemiecka: Fachkraft im Gastgewerbe) jest częściowo porównywalny z polskim zawodem:
Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania” oraz „Wymiar godzin”.
Na terenie regionu kształcenie w zawodzie wykwalifikowany pracownik branży hotelarsko-gastronomicznejprowadzą m.in. wymienione zakłady pracy i szkoły.
Konrad-Wachsmann OberstufenzentrumZasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym [Berufsbildungsgesetz] lub Ustawie o rzemiośle [Handwerksordnung], nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego. Przedsiębiorstwa zatrudniają jednak przeważnie kandydatów do nauki zawodu wykwalifikowany pracownik branży hotelarsko-gastronomicznejlegitymujących się posiadaniem niższego poziomu wykształcenia wg klasyfikacji niemieckiej, odpowiadającego ukończeniu Hauptschule.
Kandydaci muszą spełniać regulowane ustawą wymogi sanitarno-epidemiologiczne wobec personelu mającego kontakt z żywnością.
Pomocne w rozpoczęciu nauki zawodu są organizowane w przedsiębiorstwach przygotowawcze kursy kwalifikacyjne [Einstiegsqualifizierung]. Informacje na ich temat można znaleźć tutaj.
Oczekiwania wobec kandydatów:
- Kontaktowość i zdolność empatii
- Miła prezencja i umiejętność zachowania się
- Sprawność manualna
- Wytrzymałość fizyczna i elastyczność
Nauka zawodu trwa 2 lata i jest realizowana równolegle w zakładzie pracy i szkole zawodowej.
Nauka zawodu w formie wyłącznie szkolnej trwa od 14 miesięcy do 3 lat, z reguły jednak również około 2 lat.
W czasie pierwszego roku nauki zawodu w przedsiębiorstwie uczniowie uczą się przykładowo:
- w jaki sposób należy się zachowywać w roli gospodarza wobec gości, jak ich przyjmować, opiekować się nimi oraz w odpowiedniej formie informować ich o oferowanych usługach i produktach,
- w jaki sposób sprawdza się jakość produktów spożywczych w kuchni i określa możliwość ich wykorzystania,
- jak w ekonomiczny sposób korzystać materiałów oraz z maszyn, urządzeń oraz jak je czyścić i kontrolować,
- w jaki sposób stosować środki dezynfekujące i czyszczące,
- na co należy zwracać uwagę podczas przyrządzania napojów zaparzanych i gorących oraz w jaki sposób należy je podawać,
- w jaki sposób serwuje się potrawy i napoje,
- jakie prace wykonuje się w biurze (np. prowadzenie kartotek),
- w jaki sposób przyjmuje się dostawy towarów, jak sprawdza się je pod względem wagi, ilości i widocznych wad oraz jakie kolejne czynności są z tym związane,
- w jaki sposób magazynuje się towary i kontroluje zasoby magazynu,
- jak w ekonomiczny sposób przyrządza się i podaje proste potrawy wg receptur, z uwzględnieniem nauk żywieniowych.
Podczas drugiego roku nauki zawodu uczniom przekazuje się m.in. wiedzę z następujących zakresów:
- w jaki sposób udziela się porad gościom uwzględniając ich życzenia oraz jak w fachowy sposób prowadzi się rozmowy związane z poradami i sprzedażą,
- w jaki sposób opracowuje się reklamacje i wskazuje możliwe rozwiązania,
- czego należy przestrzegać podczas konserwacji maszyn i urządzeń,
- w jaki sposób opracowuje się zamówienia i załatwia płatności,
- czym różnią się od siebie media i materiały reklamowe,
- w jaki sposób sprząta się, utrzymuje i przygotowuje pomieszczenia dla gości.
Podczas całego okresu nauki zawodu uczniom przekazuje się wiedzę z następujących zakresów:
- jakie wzajemne prawa i obowiązki wynikają z umowy o naukę zawodu,
- w jaki sposób zorganizowane jest przedsiębiorstwo, w którym odbywają naukę zawodu oraz jak funkcjonują w nim zaopatrzenie, sprzedaż, świadczenie usług i administracja,
- w jaki sposób stosowane są przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
- w jaki sposób stosowane są przepisy związane z ochroną środowiska.
W szkole zawodowej przedmiotem zajęć teoretycznych sa następujące działy tematyczne:
- Praca w kuchni,
- Praca przy obsłudze gości,
- Praca w magazynie,
- Udzielanie informacji i sprzedaż w restauracji,
- Marketing,
- Prace gospodarcze,
- Gospodarka materiałowa i surowcowa.
Zajęcia teoretyczne obejmują następujące działy tematyczne:
W pierwszym roku nauki:
- Praca w kuchni (140)
- Praca przy obsłudze gości (120)
- Praca w magazynie (60)
W drugim roku nauki:
- Udzielanie informacji i sprzedaż w restauracji (100)
- Marketing (80)
- Prace gospodarcze (40)
- Gospodarka materiałowa i surowcowa (60)
Łącznie: 600 godzin
Przegląd treści programowych, obejmowanych przez poszczególne działy tematyczne można znaleźć w ramowym planie nauczania tutaj.
Zajęcia w szkole są z reguły zorganizowane w formie blokowej. Są przy tym prowadzone na zmianę: dwa tygodnie zajęć praktycznych w zakładzie pracy realizującym kształcenie i tydzień zajęć teoretycznych w szkole zawodowej.
Przy zalecanej ilości 55 tygodni roboczych, można założyć, że wymiar godzinowy zajęć praktycznych podczas nauki zawodu wynosi 2000 godzin.
Kandydaci do tego zawodu zwłaszcza przy obsłudze gości restauracji często długo pozostają na nogach, serwują potrawy, nakrywają do stołów, noszą ciężkie tace. W godzinach szczytu często pracują pod presją czasu. Jako że wieczorami i podczas weekendów liczba gości jest największa, już w okresie nauki zawodu uczniowie muszą pracować także w czasie weekendów oraz do późnych godzin wieczornych, o ile mieści się to w ramach określonych przepisami o pracy osób nieletnich. Według nich młodocianym poniżej 16 roku życia wolno pracować w gastronomii do godziny 20:00, a młodocianych powyżej 16 roku życia do godziny 22:00. Ze względu na takie czasy pracy warto mieszkać niezbyt daleko od zakładu, w którym pobiera się naukę zawodu.
Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna. W związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą jednakże powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. literatury fachowej), koszty dojazdów lub, w niektórych przypadkach, zakwaterowania poza miejscem zamieszkania ucznia.
Po spełnieniu określonych warunków uczniowie mogą otrzymać stypendium na okres nauki zawodu [Berufsausbildungsbeihilfe, w skrócie BAB]. Informacji na ten temat udzielają odpowiednie terytorialnie Agencje d.s. Pracy.
Na temat warunków otrzymania oraz wysokości możliwego stypendium informuje odpowiednia ulotka Federalnej Agencji d.s. Pracy. Dostępny w sieci kalkulator wysokości stypendium na okres nauki zawodu można znaleźć tutaj.
Wynagrodzenie za okres nauki zawodu
Uczniowie pobierający naukę zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej branży i terytorialnego zasięgu obowiązywania odpowiedniego układu taryfowego.
Również miasto / region mają decydujący wpływ na wysokość wynagrodzenia w okresie nauki zawodu. Nadal istnieją również różnice między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi.
Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.
Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około 700 do 900 Euro wynagrodzenia miesięcznego.
Źródło:
(niem. Datenbank Ausbildungsvergütungen, w skrócie DAV) Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego (niem. Bundesinstitut für Berufsbildung, w skrócie BIBB)
Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.
Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne.
Dlatego najlepszym sposobem sprawdzenia aktualnych wynagrodzeń regionalnych są następujące strony internetowe: ...
Ogólne układy zbiorowe dla branży gastronomicznej i hotelarskiej różnią się od siebie w poszczególnych krajach związkowych. Z reguły nie określają dolnej granicy wynagrodzeń czy też płac minimalnych. Personel zatrudniony przy obsłudze gości w branży gastronomicznej jest wynagradzany z reguły na zasadzie udziału w obrotach, który kształtuje się na poziomie od 12 do 15,5%.
Informacji na temat uregulowań taryfowych w branży hotelarsko-gastronomicznej udziela branżowyzwiązek zawodowy NGG.
Postępujący rozwój w dziedzinie koncepcji działalności gastronomicznej oraz zmiany kulinarnych gustów konsumentów są wyzwaniami przed którymi pracownicy branży hotelarsko-gastronomicznej muszą sobie radzić na bieżąco.
Spektrum tematyczne form kształcenia ustawicznego, dających możliwość adaptacji zawodowej jest szerokie i sięga od działalności hotelarskiej i gastronomicznej, poprzez gotowanie i prowadzenie kuchni, aż po bezpieczeństwo i higienę pracy. Również w przypadkach, kiedy wykwalifikowani pracownicy branży hotelarsko-gastronomicznej mają zamiar wyspecjalizować się w węższej dziedzinie, znajdą odpowiednie oferty w takich dziedzinach jak obsługa w restauracji, praca stewarda, kierowanie zespołem pokojowych, praca w zaopatrzeniu lub recepcji. Osoby chcące zdobyć doświadczenie i pracować za granicą mogą pójść drogą pogłębienia znajomości języków obcych i zdobywania kwalifikacji międzynarodowych.
Osoby, które postawiły sobie za cel rozwój zawodowy, mogą również skorzystać z palety możliwości kontynuowania kształcenia zawodowego. Logicznym wyborem wydaje się być kontynuowanie kształcenia i zdanie egzaminu na wykwalifikowanego pracownika branży restauracyjnej lub wykwalifikowanego pracownika branży hotelarskie. W indywidualnych przypadkach, na terytorium działania niektórych izb przemysłowo-handlowych można rozszerzyć kształcenie zawodowe o zawód kucharza. Kształcenie w zawodzie pracownika branży hotelarsko gastronomicznej może zostać uzupełnione poprzez kształcenie w jednym z zawodów będących jego rozwinięciem, np.:
- Specjalista gastronomii systemowej,
- Specjalista branży hotelarskiej,
- Handlowiec - specjalista branży hotelarskiej,
- Specjalista branży restauracyjnej.
Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:
gastronomie.de
Branżowy magazyn online
planet-beruf.de
Informacje na temat szkolnictwa zawodowego
http://www.ahgz.de/
Czasopismo branżowe „Allgemeine Hotel- und Gastronomie-Zeitung”
http://www.der-hotelier.de/
Portal specjalistyczny branży hotelarskiej i gastronomicznej
http://www.gastronomie-mag.de/
Magazyn specjalistyczny dla przedsiębiorców w branży hotelarskiej i gastronomicznej oraz dla szefów kuchni
http://www.gastronomie-report.de/
Czasopismo fachowe „Gastronomie Report”
http://www.gastrotel.de/
Magazyn specjalistyczny dla przedsiębiorców i menedżerów w branży hotelarskiej i gastronomicznej
Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:
www.hogastjob.com
Portal z ofertami pracy w branży turystycznej i gastronomii z Niemiec , Austrii i Tyrolu Południowego
www.ahgzjobs.de
Giełda ofert pracy w hotelarstwie i gastronomii
www.ycg.de
Your Career Group - Internetowa giełda pracy w hotelarstwie, gastronomii i turystyce
www.rollingpin.de/
Giełda pracy w hotelarstwie, gastronomii i turystyce morskiej
http://www.hoteljob-deutschland.de
http://www.hoteljob-international.de
Międzynarodowy, internetowy rynek ofert pracy
http://www.job-hotel.eu
Portal poświęcony pracy i karierze zawodowej w hotelarstwie, gastronomii i turystyce