Menu

Elektronik, specjalność: maszyny i układy napędowe w Niemczech

Porównaj zawody:

Forma kształcenia i uzyskany poziom wykształcenia

Nauka zawodu w systemie dualnym

Pod pojęciem nauki zawodu w systemie dualnym rozumiana jest nauka zawodu odbywająca się równolegle w zakładzie pracy i w szkole zawodowej. Warunkiem podjęcia nauki zawodu w systemie dualnym jest zawarcie „umowy o naukę zawodu“ (w Niemczech „Berufsausbildungsvertrag”, a w innych krajach lub regionach niemieckojęzycznych tj. w Austrii, Szwajcarii oraz we włoskim Tyrolu Południowym „Lehrvertrag”) z zakładem.

Dziedziny zatrudnienia i główne czynności

Elektronicy ze specjalnością maszyny i układy napędowe wykonują zadania z zakresu montażu, uruchamiania oraz utrzymania i konserwacjimaszyn elektrycznych i elektrycznych układów napędowych. W pierwszej kolejności zajmują się analizą indywidualnych wymagań klienta i opracowują koncepcję odpowiedniego układu napędowego. Ustawiają maszyny produkcyjne, np. do wykonywania uzwojeń twornika silników elektrycznych, ustalają parametry maszyny i uzwojeń, a następnie wykonują odpowiednie uzwojenia. Ponadto montują komponenty mechaniczne, pneumatyczne, hydrauliczne, elektryczne i elektroniczne. Podłączają układy napędowe i instalacje oraz dokonują rozruchu maszyn elektrycznych. Zajmują się również tworzeniem, dostosowywaniem i nadzorowaniem działania programów do układów sterowania i regulacji. W przypadku wystąpienia zakłóceń w pracy przeprowadzają czynności diagnostyczne. Elektronicy ze specjalnością maszyny i układy napędowe są specjalistami elektrotechniki w rozumieniu niemieckich przepisów na temat zapobiegania wypadkom przy pracy.

Elektronicy ze specjalnością maszyny i układy napędowe mają następujące zadania:

- planowanie układów napędowych zgodnie z wymaganiami klientów,

- ustawianie maszyn produkcyjnych, np. do wykonywania uzwojeń,

- ustalanie parametrów maszyn produkcyjnych i uzwojeń, ich ocena, katalogowanie i wykonywanie uzwojeń,

- montaż i demontaż maszyn elektrycznych,

- montaż i demontaż podzespołów mechanicznych, pneumatycznych, hydraulicznych, elektrycznych i elektronicznych,

- ustawianie maszyn na miejscu przeznaczenia, eliminacja zakłóceń elektrycznych i rozruch,

- montaż i uruchamianie układów napędowych oraz szaf sterowniczych,

- instalowanie przewodów i elektrycznych urządzeń pomocniczych,

- montaż i okablowanie urządzeń pomiarowych, sterujących i regulujących, dobór i montaż portów sieciowych,

- tworzenie, dostosowywanie i nadzorowanie działania programów do układów sterowania i regulacji, ustalanie parametrów przemienników częstotliwości,

- nadzorowanie, konserwacja i naprawy maszyn elektrycznych i układów napędowych w warunkach produkcyjnych,

- przeprowadzanie przeglądów i prac konserwacyjnych, remonty części i całych urządzeń,

- kontrola sprawności funkcjonowania i bezpieczeństwa urządzeń,

- systematyczne wyszukiwanie usterek i zakłóceń w pracy poprzez kontrolę i pomiary parametrów elektrycznych i mechanicznych, w razie konieczności diagnozowanie na odległość,

- analizowanie zakłóceń w pracy, usuwanie usterek,

- instruowanie klientów na temat użytkowania maszyn i urządzeń, udzielanie porad, opieka i obsługa serwisowa,

- dokumentowanie wykonanych prac, współuczestniczenie w ich rozliczaniu.

Podobne zawody w Niemczech / w Polsce

Niemiecki zawód Elektronik, informacyjna technika biurowa i domowa    (nazwa niemiecka: Elektroniker/in - Energie- und Gebäudetechnik (DE)) jest częściowo porównywalny z polskimi zawodami:

- Elektryk, poziom kształcenia – trzyletnia szkoła branżowa I stopnia

- Technik - Elektronik, poziom kształcenia – dwuletnia szkoła branżowa II stopnia

Ponadto, te zawody są oferowane w technikum zawodowym.

W przeciwieństwie do Polski, w niemieckim systemie szkolnictwa zawodowego występuje podział na specjalności w obrębie zawodów elektronicznych.

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania” oraz „Wymiar godzin”.

Jednostki realizujące kształcenie

W systemie dualnym placówką szkoleniową jest przede wszystkim zakład pracy. Dodatkowo istnieje obowiązek uczęszczania do szkoły zawodowej (szkoły zawodowe w Brandenburgii nazywane są "Oberstufenzentren" czyli "Zespoły szkół ponadpodstawowych"). Zakład pracy w którym ma być zatrudniony uczeń informuje go, w której szkole w regionie jest prowadzona nauka jego zawodu

Konrad-Wachsmann Oberstufenzentrum
Campus für berufliche Bildung
Potsdamer Straße 4
15234 Frankfurt (Oder)
Deutschland
Telefon: +49 (0)335 606970
Telefon: +49 (0)335 6069719
E-mail: kwosz@schulen-ff.de
do strony głównej

Oberstufenzentrum Oder-Spree, Standort Palmnicken Fürstenwalde
Europaschule
Palmnicken 1
15517 Fürstenwalde
Deutschland
Telefon: +49 (0)3361 3762101
Telefon: +49 (0)3361 3762201
E-mail: sekretariat@osz-oder-spree.de
E-mail: E-Mail: sekretariat-eh@osz-oder-spree.de
do strony głównej

Oberstufenzentrum Dahme-Spreewald
Brückenstr. 40
15711 Königs Wusterhausen
Deutschland
Telefon: +49 (0)3375 262860
Telefon: +49 (0)3375 262865
E-mail: osz-lds-kwh1@t-online.de
do strony głównej

Oberstufenzentrum Elbe-Elster
Feldstr. 7a
04910 Elsterwerda
Deutschland
Telefon: +49 (0)3533 488169- 0
Telefon: +49 (0)3533 488169- 30
E-mail: schulleitung@oszee.de
do strony głównej

Hein-Moeller-Schule Oberstufenzentrum (OSZ) Energietechnik II
Berufsschule, Fachoberschule, Berufsfachschule
Allee der Kosmonauten 18
10315 Berlin (Lichtenberg)
Deutschland
Telefon: +49 (0)30 549 33 - 0
Telefon: +49 (0)30 549 33 - 37
E-mail: info@hein-moeller-schule.de
do strony głównej

Warunki przyjęcia (wymagane wykształcenie i inne)

Zasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym [Berufsbildungsgesetz] lub Ustawie o rzemiośle [Handwerksordnung], nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego. Przedsiębiorstwa zatrudniają przeważnie kandydatów do nauki zawodu elektronik ze specjalnością maszyny i układy napędowe legitymujących się posiadaniem średniego poziomu wykształcenia wg klasyfikacji niemieckiej, odpowiadającego ukończeniu np. Realschule.

Dla kształcenia i późniejszego wykonywania pracy w tym zawodzie ważne i pomocne jest posiadanie poniższych zainteresowań:

  • Zainteresowanie wykonywaniem konkretnych, praktycznych czynności (np. montaż i demontaż podzespołów oraz dopasowywanie poszczególnych części przy pomocy obróbki mechanicznej, przygotowywanie okablowania i połączeń lub montaż podzespołów wsuwanych, obudów i kombinacji przyrządów rozdzielczych)
  • Zainteresowanie wykonywaniem czynności opartych na wiedzy teoretycznej i abstrakcyjnym sposobie myślenia (np. systematyczne wyszukiwanie usterek poprzez kontrolę i pomiary parametrów elektrycznych i mechanicznych, włączanie nowych maszyn i urządzeń w istniejące systemy)
  • Zainteresowanie wykonywaniem czynności organizacyjnych i sprawdzających (np. sumienne przeprowadzanie i protokołowanie kontroli technicznej podczas czynności związanych z utrzymaniem i konserwacją układów napędowych)

Czas trwania nauki

Nauka zawodu trwa 3,5 roku.

Zakres programu nauczania

Nauka zawodu podzielona jest na zdobywanie kwalifikacji podstawowych, wspólnych dla wszystkich zawodów związanych z przemysłem elektrotechnicznym, oraz odpowiednich kwalifikacji fachowych. Kwalifikacje podstawowe zdobywane są przez cały okres nauki równolegle z kwalifikacjami fachowymi, specyficznymi dla danego zawodu.

W ramach wspólnych dla różnych zawodów kwalifikacji podstawowych uczniowie uczą się przykładowo:

- planować procesy robocze i zadania cząstkowe z uwzględnieniem aspektów prawnych, ekonomicznych oraz terminu wykonania oraz ustalania priorytetów w przypadkach odstępstw od planu,

- dokonywać montażu i demontażu podzespołów oraz dopasowywania poszczególnych części przy pomocy obróbki mechanicznej,

- kontrolować i oceniać funkcjonowanie systemów sterowania i regulacji,

- ustalać oczekiwania i potrzeby klientów, opracowywać koncepcje rozwiązań i przedstawiać możliwe do zrealizowania warianty,

- dobierać komponenty hard- i software, włączać systemy informatyczne do istniejących sieci,

- oceniać zagrożenia wynikające z eksploatacji elektrycznych środków produkcji, urządzeń i systemów oraz zapewniać ich bezpieczne użytkowanie przez stosowanie systemów zabezpieczających,

- wyszukiwać, pozyskiwać i analizować informacje,

- analizować i stosować (również angielskojęzyczne) dokumenty, wytyczne techniczne i związane z zawodem przepisy,

- wykonywać kalkulacje zgodnie z obowiązującymi w zakładzie zasadami.

Podczas zdobywania specyficznych dla danego zawodu kwalifikacji fachowych uczniowie uczą się na przykład:

- oceniać istniejące zasilanie w energię elektryczną, planować zmiany, ustalać obwody elektryczne i zabezpieczenia,

- dokonywać wyboru komponentów układów napędowych oraz odpowiednich metod i środków kontroli, stosować plany i przepisy kontrolne,

- odczytywać i szkicować plany uzwojeń oraz wykonywać, dokonywać montażu i konserwacji uzwojeń,

- dokonywać wstępnego montażu podzespołów wsuwanych, obudów i kombinacji przyrządów rozdzielczych, wykonywać i podłączać przewody uziemienia i przewodów wyrównawczych,

- opracowywać plany prac konserwacyjnych, przeprowadzać i dokumentować prace konserwacyjne i bieżące naprawy.

Podczas całego okresu nauki zawodu uczniom przekazuje się informacje z następujących zakresów:

 

- jakie wzajemne prawa i obowiązki wynikają z umowy o naukę zawodu,

- w jaki sposób zorganizowane jest przedsiębiorstwo, w którym odbywają naukę zawodu oraz w jaki sposób funkcjonuje zaopatrzenie, produkcja, sprzedaż i administracja,

- w jaki sposób stosowane są przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

- w jaki sposób stosowane i przestrzegane są przepisy związane z ochroną środowiska, w jaki sposób unikać powstawania odpadów oraz jak prowadzić przyjazną dla środowiska utylizację materiałów.

Wymiar godzin (teoria)

Zajęcia teoretyczne obejmują następujące działy tematyczne (z zalecanym wymiarem godzin):

W pierwszym roku nauki:

- Analiza i kontrola funkcjonowania systemów elektrotechnicznych (80)

- Planowanie i wykonawstwo instalacji elektrycznych (80)

- Analiza i dostosowywanie systemów sterowania (80)

- Udostępnianie technicznych systemów informatycznych (80)

W drugim roku nauki:

- Zapewnienie zasilania w energię elektryczną i bezpieczeństwa środków produkcji (80)

- Wytwarzanie i kontrola maszyn elektrycznych (60)

- Analiza charakterystyki roboczej maszyn elektrycznych (80)

- Integracja maszyn elektrycznych i komponentów mechanicznych (60)

W trzecim roku nauki:

- Remonty maszyn elektrycznych (80)

- Wybór i dopasowywanie układów sterowania i regulacji dla maszyn elektrycznych (100)

- Integracja maszyn elektrycznych z systemami technicznymi (100)

W czwartym roku nauki:

- Utrzymanie i konserwacja układów napędowych (60)

- Dopasowywanie i optymalizacja układów napędowych (80)

Kształcenie teoretyczne obejmuje łącznie 1020 godzin.

Wymiar godzin (praktyka)

Podczas nauki zawodu elektronik ze specjalnością maszyny i systemy napędowe w systemie dualnym kształcenie odbywa się równolegle w kształcącymzakładzie pracy i w szkole zawodowej. Zajęcia są przy tym prowadzone z reguły na zmianę: tydzień zajęć w szkole zawodowej i dwa tygodnie zajęć praktycznych w zakładzie pracy realizującym kształcenie. Uczniowie odbywają naukę zawodu przeważnie w zakładach przemysłu metalowego i elektrotechnicznego, częściowo w specjalnych warsztatach szkoleniowych. Najczęściej pracują w warsztatach i halach produkcyjnych zakładu. Ze względu na to, że niektóre zakłady nie są w stanie przekazać wszystkich wymaganych treści programowych, praktykowane jest przenoszenie części nauki do innych zakładów lub do międzyzakładowych ośrodków nauki zawodu.

Przy zalecanej ilości 105 tygodni roboczych, można założyć, że wymiar godzinowy zajęć praktycznych podczas nauki zawodu wynosi 3885 godzin.

Poszczególne etapy nauki zawodu w zakładzie pracy uczniowie dokumentują w zeszycie praktyk, który jest regularnie kontrolowany przez ich nauczyciela zawodu. Musi on być prowadzony w staranny sposób i jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu końcowego.

Koszt kształcenia

Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna, jednakże w związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. literatury fachowej), koszty dojazdów lub zakwaterowania poza miejscem zamieszkania.

Wynagrodzenie za okres nauki i formy wsparcia

Wynagrodzenie za okres nauki zawodu

Uczniowie pobierający naukę zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej

Również miasto / region mają decydujący wpływ na wysokość wynagrodzenia w okresie nauki zawodu. Nadal istnieją również różnice między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi.

Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około 950 do 1200 Euro wynagrodzenia miesięcznego.

Źródło:

(niem. Datenbank Ausbildungsvergütungen, w skrócie DAV) Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego (niem. Bundesinstitut für Berufsbildung, w skrócie BIBB)

Perspektywy zawodowe i zarobkowe

Zarobki

Przedstawione poniżej dane są danymi orientacyjnymi, mającymi na celu przedstawienie rozpiętości wysokości wynagrodzeń i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.

Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne.

W zależności od regionu i branży występują duże różnice w dochodach.

Dlatego najlepszym sposobem sprawdzenia aktualnych wynagrodzeń regionalnych są następujące strony internetowe: ...

www.gehalt.de

www.gehaltsvergleich.com

www.nettolohn.de

Układy taryfowe

Dla elektroników mogą obowiązywać różne układy taryfowe. Decyduje o tym branża, w której pracują. W grę mogą wchodzić przykładowo układy taryfowe dla przemysłu gumowego lub dla przemysłu metalowego i elektrotechnicznego.

Z reguły obowiązuje aktualny układ taryfowy, który został zawarty na czas określony pomiędzy odpowiednimi zrzeszeniami pracodawców i Przemysłowym Związkiem Zawodowym Branży Metalowej [IG Metall] w danym kraju związkowym. Bank danych na temat obowiązujących układów taryfowych znajdziesz tutaj.

Możliwości dalszego kształcenia

Aby sprostać wymogom zawodowej codzienności, elektronicy ze specjalnością maszyny i układy napędowe muszą stale utrzymywać swoją wiedzę fachową na aktualnym poziomie i poszerzać swoje umiejętności zawodowe. Swoje szanse na rynku pracy przyszli elektronicy ze specjalnością maszyny i systemy napędowe mogą poprawić zdobywając dodatkowe kwalifikacje już podczas nauki zawodu. Możliwości zdobycia dodatkowych kwalifikacji są oferowane przez zakłady pracy, szkoły zawodowe lub izby gospodarcze i obejmują ogólne lub związane z konkretnym zawodem umiejętności i wiedzę. Zdobycie kwalifikacji potwierdzane jest z reguły certyfikatem lub świadectwem. Niektóre kwalifikacje dodatkowe mogą być nawet zaliczone jako część wybranych później form kształcenia ustawicznego. Inne stanowią podstawę podjęcia do pracy w określonej dziedzinie lub specjalizacji, jak np. elektrohydraulika.


Osoby, które postawiły sobie za cel rozwój zawodowy, mogą również skorzystać z palety ofert kształcenia ustawicznego umożliwiających awans zawodowy. Logiczną drogą rozwoju zawodowego jest zdanie egzaminu na stopień mistrza ze specjalizacją przemysł elektrotechniczny. Do pełnienia funkcji kierowniczych i specjalistycznych, np. na średnim szczeblu kierowania, przygotowują również inne formy kształcenia ustawicznego, np. na kierunku technik w specjalności elektrotechnika. Uczniowie posiadający średni poziom wykształcenia mogą w szkole zawodowej uzyskać tzw. maturę zawodową, uprawniająca do podjęcia nauki w wyższych szkołach zawodowych. Osoby uprawnione do podjęcia studiów wyższych mogą ponadto wziąć pod uwagę możliwość kontynuowania nauki na uczelniach technicznych.

Formy kształcenia ustawicznego umożliwiającego awans zawodowy (wybór):

Mistrz:
- Mistrz w specjalności elektrotechnika

- Mistrz w specjalności budowa maszyn elektrycznych

- Mistrz w specjalności przemysł elektrotechniczny

- Mistrz w specjalności sieci elektryczne (z egzaminem wewnętrznym)

Technik:

- Technik z egzaminem państwowym w specjalności elektrotechnika, dział technika energetyczna

- Technik z egzaminem państwowym w specjalności elektrotechnika, dział technika automatyzacji

- Technik z egzaminem państwowym w specjalności elektrotechnika, dział technika informatyczna i komunikacyjna

- Technik z egzaminem państwowym w specjalności elektrotechnika (bez specjalizacji)

- Technik z egzaminem państwowym w specjalności energetyka wiatrowa

Specjaliści, ekonomiści i handlowcy różnych dziedzin:

- Specjalista handlowiec w działalności rzemieślniczej

- Specjalista d.s. technicznych

Inne możliwości kształcenia ustawicznego umożliwiające awans zawodowy:

- Menedżer procesów w specjalności elektrotechnika (z egzaminem wewnętrznym)

- Specjalista techniki zamknięć i zabezpieczeń (z egzaminem wewnętrznym)

- Asystent w działalności rzemieślniczej

- Monter sieci (z egzaminem wewnętrznym)

- Nauczyciel zawodów objętych systemem dualnym

Przegląd ofert kształcenia ustawicznego umożliwiających awans zawodowy można znaleźć w bazie danych KURSNET.

Informacje na temat ofert kształcenia ustawicznego można znaleźć również pod adresem: www.ihk-projekt.de.

Interesujące linki

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Portal informacyjny na temat zawodów z branży przemysłu metalowego i elektrotechnicznego wydawany przez Zrzeszenie Stowarzyszeń Pracodawców Przemysłu Metalowego i Elektrotechnicznego [Gesamtverband der Arbeitgeberverbände der Metall- und Elektro-Industrie e.V.]:

www.meberufe.info

Strona internetowa poświęcona elektronice, technice komputerowej, technice informatycznej i sieciowej, przeznaczona dla uczniów i studentów:

www.elektronik-kompendium.de

Strona Centralnego Zrzeszenia Przemysłu Elektrotechnicznego i Elektronicznego [ZVEI – Zentralverband Elektrotechnik- und Elektronikindustrie e.V.] – Dział Automatyka:
www.zvei.org

Strona Stowarzyszenia Elektrotechniki, Elektroniki i Technik Informatycznych [VDE – Verband der Elektrotechnik Elektronik Informationstechnik e.V.]:

www.vde.com

Strona Zrzeszenia Stowarzyszeń Pracodawców Przemysłu Metalowego i Elektrotechnicznego [Gesamtverband der Arbeitgeberverbände der Metall- und Elektro-Industrie e.V.]:

www.gesamtmetall.de

Specjalistyczny portal z licznymi informacjami z branży budowy maszyn

www.maschinenbau.de

Giełdy pracy i osób poszukujących zatrudnienia

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Aktualna giełda miejsc nauki zawodu w Brandenburgii Wschodniej:

www.ihk-lehrstellenboerse.de

Prywatny portal internetowy poświęcony możliwościom kariery zawodowej:

www.monster.de

Giełda miejsc pracy i nauki zawodu Federalnej Agencji d.s. Pracy:

www.joboerse.arbeitsagentur.de
Oferty pracy dla fachowców i kadr kierowniczych:

www.jobscout24.de

Specjalistyczny portal branży budowy maszyn z obszerną giełdą pracy:

www.maschinenbau.de/maschinenbau-jobs-kategorien.aspx

Giełda pracy dla zawodów branży elektrycznej i elektronicznej. Oferty obejmują zawody od technika serwisanta, po programistów zajmujących się oprogramowaniem pojedynczych urządzeń i całych systemów:

Elektronikbranche.de

We współpracy z serwisem Jobware czasopismo „Fachmagazin für Elektronik“ prowadzi na swojej stronie internetowej giełdę pracy dla fachowców z branży elektronicznej i informatycznej:

channel-e

Szeroka oferta, zwłaszcza jeśli chodzi o zawody techniczne:

http://www.icjobs.de

Przedstawiciele pracobiorców (związki i organizacje zawodowe)

IG Metall Ostbrandenburg
Peter Ernsdorf
Zehmeplatz 11
D-15230 Frankfurt (Oder)
Deutschland
Telefon: +49 (0)335-554990
Telefon: +49 (0)335 - 5549734
E-mail: ostbrandenburg@igmetall.de
do strony głównej

DGB Bezirk Berlin-Brandenburg
Kapweg 4
13405 Berlin
Deutschland
Telefon: +4930 21 240 - 0
do strony głównej

Przedstawiciele pracodawców (izby, organizacje gospodarcze)

Verband Deutscher Maschinen- und Anlagenbau e.V.
Lyoner Strasse 18
D-60528 Frankfurt (Main)
Deutschland
Telefon: +49 69 6603 0
Telefon: +49 69 6603-1511
E-mail: Kommunikation@vdma.org
do strony głównej

IHK Ostbrandenburg
Puschkinstraße 12b
15236 Frankfurt (Oder)
Deutschland
Telefon: +49335 5621-1111
Telefon: +49335 5621-1119
E-mail: info@ihk-ostbrandenburg.de
do strony głównej

Pośrednicy i urzędy pracy

EURES-Beratung
Agentur für Arbeit
Heinrich-von-Stephan-Straße 2
15230 Frankfurt (Oder)
Deutschland
Telefon: +49 335 570 3333
E-mail: Frankfurt-Oder.Eures@arbeitsagentur.de
do strony głównej