Fizjoterapeuta jest jednolicie uregulowanym we wszystkich krajach związkowych Niemiec zawodem, który zdobywa się w systemie szkolnym, w szkołach lub koledżach zawodowych dla fizjoterapeutów (niem.Berufsfachschule für Physiotherapie, Berufskolleg für Physiotherapie).

Poza tym istnieje możliwość studiowania fizjoterapii w wyższych szkołach zawodowych, częściowo również w formie kontynuacji nauki zawodu w szkole zawodowej.

Fizjoterapeuci udzielają pomocy przede wszystkim osobom, których zdolność ruchowa jest ograniczona ze względu na podeszły wiek, chorobę, kontuzję lub niepełnosprawność. Wykonują również zabiegi profilaktyczne.

U pacjentów, u których ze względu na wiek, chorobę lub uraz występuje ograniczenie zdolności ruchowej, stosują specjalne ćwiczenia mięśni lub koordynacji ruchowej. Na podstawie diagnozy lekarskiej i własnych obserwacji planują przebieg terapii. Może ona zawierać odpowiednio dobrane ćwiczenia ruchowe prowadzone podczas terapii indywidualnej lub grupowej, ćwiczenia z przyrządami (np. piłkami, drążkami, kółkami) oraz, w mniejszym zakresie, zabiegi z dziedziny terapii oddechowej, masażu, elektro-, termo- i hydroterapii. Jednocześnie fizjoterapeuci informują swoich pacjentów na temat sposobu oddziaływania wykonywanych ćwiczeń i doboru odpowiednich przyrządów pomocniczych, motywują ich do zwiększonej aktywności i wytrwałości oraz instruują ich na temat samodzielnego wykonywania ćwiczeń z zakresu gimnastyki leczniczej.

Fizjoterapeuci mają głównie następujące zadania:

• ustalanie indywidualnych planów zabiegów i programów ćwiczeń mających na celu utrzymanie lub rehabilitację sprawności ruchowej i funkcji układu mięśniowego w oparciu o zalecenia lekarskie,
• udział w naradach zespołów terapeutycznych z personelem medycznym, pielęgniarskim i terapeutami o innych specjalnościach w celu ustalenia zakresu zabiegów, w szczególności w placówkach opieki stacjonarnej zajmujących się rehabilitacją lub dziedzinami pokrewnymi,
• informowanie pacjentów i ich rodzin na temat rozpoznania lekarskiego i fizjoterapeutycznego, koncepcji terapeutycznej, celu i sposobu oddziaływania zaplanowanych ćwiczeń oraz udzielanie porad dotyczących wyboru przyrządów i środków pomocniczych, np. ułatwiających chodzenie,
• przeprowadzanie zabiegów terapii aktywnej (terapia ruchowa, ćwiczenia, terapia oddechowa) lub pasywnej (termo-, krio-, hydro- i elektroterapia, masaż) w zależności od rozpoznania i planu zabiegów,
• udzielanie pomocy przy wykonywaniu zalecanych ruchów i udzielanie wskazówek na temat samodzielnego wykonywania poszczególnych ruchów i ćwiczeń, objaśnianie ćwiczeń, demonstrowanie rysunków obrazujących zalecane ćwiczenia, w razie potrzeby demonstrowanie samych ćwiczeń,
• motywowanie pacjentów, zachęcanie ich do aktywności i wytrwałości, wspieranie samodyscypliny i woli wyzdrowienia, oddziaływanie na zmianę codziennych zachowań, korygowanie wad postawy i nieprawidłowo wykonywanych ruchów,
• stosowanie różnorodnych koncepcji badań, zabiegów i terapii (analiza funkcjonalna, terapia manualna, terapia oddechowa, ćwiczenia izometryczne, pooperacyjna terapia ruchowa itd.),
• opracowywanie koncepcji i prowadzenie treningów grupowych i kursów gimnastyki leczniczej, instruowanie uczestników kursów,
• przeprowadzanie ze sportowcami zabiegów fizjoterapeutycznych mających na celu poprawę osiąganych wyników i zapobieganie kontuzjom,
• wizyty domowe u pacjentów obłożnie chorych,
• koordynacja przeprowadzanych zabiegów z przedstawicielami innych dyscyplin medycznych w ramach zarządzania przypadkiem.

Niemiecki zawód fizjoterapeuta (nazwa niemiecka: Physiotherapeut/-in jest porównywalny obecnie tylko z polskim zawodem:

- fizjoterapeuta, nauka zawodu na poziomie studiów wyższych: I stopnia (licencjat z zakresu fizjoterapii, 3 lata) i II stopnia (magister fizjoterapii, 2 lata) lub jednolitych studiów magisterskich (magister fizjoterapii, 5 lat).

Obowiązujący dawniej w Polsce zawód technik fizjoterapii nie występuje obecnie w polskim systemie kształcenia zawodowego.

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania“ oraz „Wymiar godzin”.

Od osób rozpoczynających naukę zawodu wymagany jest:

• średni poziom wykształcenia (wg klasyfikacji niemieckiej) lub
• ukończenie innego, dziesięcioletniego poziomu wykształcenia, rozszerzającego program Hauptschule lub
• wykształcenie na poziomie Hauptschule lub równoważne, o ile kandydat ukończył z wynikiem pozytywnym naukę innego zawodu, którego nauka trwa przynajmniej dwa lata.

Możliwość rozpoczęcia kształcenia jest w niektórych szkołach regulowana wewnętrznymi kryteriami naboru. Przyjmowanie kandydatów następuje najczęściej po odbyciu osobistej rozmowy i na podstawie wyników w nauce (zwłaszcza jeśli chodzi o przedmioty z zakresu nauk przyrodniczych). Kryteriami naboru mogą być również kolejność napływania podań lub rodzaj i zakres posiadanego przez kandydata praktycznego doświadczenia. Często przeprowadzane są pisemne i/lub ustne egzaminy wstępne, częściowo również egzaminy sprawnościowe lub sportowe. Przed rozpoczęciem nauki należy przedłożyć zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania zawodu.

Od kandydatów oczekuje się:

• sprawności manualnej i zdolności wczuwania się w sytuacje pacjentów,
• syamiowania do aktywności ruchowej,
• zainteresowania sprawami medycznymi.

Nauka zawodu trwa w trybie dziennym 3 lata. Łączone formy nauki zawodu, w wyniku których zdobywa się również zawód nauczyciela gimnastyki, trwają od 3,5 do 4,5 roku.

Po złożeniu odpowiedniego wniosku w okres trwania nauki może zostać wliczona wcześniejsza nauki następujących zawodów:

1. ukończona w uznawanej przez państwo placówce przynajmniej dwuletnia nauka zawodu nauczyciel wychowania fizycznego (niem. Turn- und Sportlehrer),
2. ukończona w uznawanej przez państwo placówce przynajmniej dwuletnia nauka zawodu nauczyciel gimnastyki (niem. Gymnastiklehrer). Okres trwania nauki skraca się w obu przypadkach o 6 miesięcy.
3. ukończona nauka zawodu specjalista masażu i kąpieli leczniczych (niem. Masseur/-in und medizinische/-r Bademeister/-in) stanowi podstawę skrócenia okresu nauki o 1,5 roku,
4. osoby z przynajmniej pięcioletnią praktyką w zawodzie specjalista masażu i kąpieli leczniczych mogą wnioskować o skrócenie okresu nauki o 2 lata.

Zawód ten mogą wykonywać również osoby z silnymi wadami wzroku i osoby niewidome.

Podczas zajęć teoretycznych i praktycznych w szkole zawodowej zdobywane są przykładowo umiejętności z następujących dziedzin:

• w jaki sposób jest zbudowany i jak funkcjonuje aparat ruchowy człowieka (np. budowa i funkcjonowanie mięśni, budowa szkieletu i stawów, funkcjonowanie kręgosłupa, pasa ramieniowego i ramion, miednicy i nóg),
• jakie istnieją techniki zabiegowe z zakresu gimnastyki leczniczej, jakie mają działanie i jak się je stosuje,
• w jaki sposób stosuje się fizjoterapię w różnych dyscyplinach medycyny, tzn. jak stawia się dokonuje się rozpoznania, jego oceny i dokumentacji, jak ustala się plany terapii i wykonuje na ich podstawie odpowiednie zabiegi,
• jakie istnieją techniki terapii masażem, w jaki sposób działają oraz jak i przy których schorzeniach się je stosuje,
• jakie są podstawy oraz obszary zastosowań elektro-, światło, promienio- i termoterapii,
• w jaki sposób wykonuje się zabiegi zakresu gimnastyki leczniczej w wodzie lub przy użyciu wyciągu oraz w jaki sposób udziela się instrukcji na temat ćwiczeń terapii oddechowej,
• w jaki sposób zbudowana jest krew, organy układu krążenia, układ nerwowy i limfatyczny, w jaki sposób funkcjonuje centralny układ nerwowy,
• w jaki sposób powstają i przebiegają choroby oraz jak się je stwierdza, np. jakie organizmy chorobotwórcze (bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty zwierzęce) mogą wywoływać choroby,
• jakie są przyczyny powstawania schorzeń kręgosłupa, kontuzji kolan lub wad postawy stóp,
• jakie występują schorzenia układu krążenia, układu oddechowego, nerek i przemiany materii,
• jakie metody badania stosuje się w fizjoterapii,
• w jaki sposób analizuje i ocenia się postawę ciała i pozycje wyjściowe oraz jakie współzależności występują pomiędzy ruchem a osobowością,
• jakie aspekty psychologiczne, pedagogiczne i socjologiczne są ważne w kontaktach z osobami chorymi i niepełnosprawnymi,
• w jaki sposób przeprowadza się ćwiczenia odciążające, odprężające i mobilizujące,
• w jaki sposób opracowuje się programy dla ćwiczeń wykonywanych samodzielnie przez pacjenta ,
• jakie zabiegi higieniczne należy stosować w fizjoterapii,
• jak udzielać pierwszej pomocy w nagłych przypadkach,
• jakie są podstawy prewencji i rehabilitacji,
• jakie ustawy i uregulowania prawne mają znaczenie w służbie zdrowia lub w szczególności podczas wykonywania zawodu fizjoterapeuty,
• w jaki sposób formułuje się poprawne językowo raporty lub wygłasza referaty; w jaki sposób analizuje się literaturę fachową.

Podczas praktycznej nauki zawodu szpitalu uczniowie uczą się i ćwiczą w praktyce zastosowanie fizjoterapeutycznych technik rozpoznania i badania oraz technik zabiegowych z zakresu gimnastyki leczniczej i technik masażu na różnych oddziałach specjalistycznych szpitala, przede wszystkim na oddziale chirurgii, medycyny wewnętrznej, ortopedii, neurologii, pediatrii, psychiatrii i ginekologii.

Nauka zawodu obejmuje przynajmniej 2.900 godzin zajęć teoretycznych i praktycznych oraz 1.600 godzin nauki praktycznej w styczności z realnymi pacjentami. Z tego względu szkolna i kliniczna część kształcenia są ze sobą zintegrowane, a uczniowie obok zajęć szkolnych zaliczają również liczne praktyki.

Do zorientowania się w rozkładzie materiału może posłużyć rozkład godzin podawany w rozporządzeniu na temat nauki zawodu:

1. Nauka o zawodzie, prawie i państwie (40 h)
2. Anatomia (240 h)
3. Fizjologia (140 h)
4. Patologia ogólna (30 h)
5. Patologia specjalistyczna (360 h)
6. Higiena (30 h)
7. Pierwsza pomoc i techniki opatrunkowe (30 h)
8. Fizyka stosowana i biomechanika (40 h)
9. Język i piśmiennictwo (20 h)
10. Psychologia / pedagogika / socjologia (60 h)
11. Profilaktyka i rehabilitacja (20 h)
12. Nauka o treningu (40 h)
13. Psychologiczne aspekty treningu (60 h)
14. Wychowanie fizyczne (120 h)
15. Fizykoterapeutyczne techniki diagnostyczne (100 h)
16. Techniki zabiegowe z zakresu gimnastyki leczniczej (500 h)
17. Terapia masażem (150 h)
18. Elektro-, światło- i promienioterapia (60 h)
19. Hydro-, balneo-, termoterapia i inhalacje (60 h)
20. Metodyczne zastosowanie fizjoterapii w poszczególnych dziedzinach medycyny (700 h)

Praktyczna nauka zawodu dla fizjoterapeutów w szpitalach lub innych, odpowiednich placówkach medycznychobejmuje następujące dyscypliny medyczne:

1. Chirurgia (240 h)
2. Medycyna wewnętrzna (240 h)
3. Ortopedia (240 h)
4. Neurologia (240 h)
5. Pediatria (160 h)
6. Psychiatria (80 h)
7. Ginekologia (80 h)
8. Do podziału na poszczególne dziedziny (240 h)
9. Praktyki w innych placówkach, wycieczki (80 h)

Z kształceniem mogą być związane koszty, w szczególności opłaty za zajęcia lub czesne (przede wszystkim w prywatnych placówkach edukacyjnych) oraz opłaty za przyjęcie do szkoły i opłaty egzaminacyjne. Z zajęciami teoretycznymi związane są koszty zakupu pomocy naukowych (np. literatury fachowej). W czasie zajęć praktycznych potrzebna będzie odzież robocza. Poza tym należy się liczyć z kosztami dojazdów lub kosztami zakwaterowania poza miejscem zamieszkania.

Przykładami szkół z regionu, w których nie jest pobierane czesne są:

Schule für Gesundheitsberufe e.V. w Eisenhüttenstadt

Medizinische Schule des Carl- Thiem-Klinikums w Cottbus.

Uczniowie pobierający nauke zawodu w systemie szkolnym mogą po spełnieniu określonych warunków skorzystać ze stypendium zgodnie z Federalną Ustawą o Wspieraniu Kształcenia (niem. Bundesausbildungsförderungsgesetz, w skrócie BAföG) lub kredytu na naukę (niem. Bildungskredit).

Wynagrodzenie za okres nauki nie jest wypłacane.

Perspektywy zawodowe dla fizjoterapeutów należy ocenić jako dobre. Trudności ze znalezieniem zatrudnienia występują tylko w niewielkim stopniu. Niektóre miejsca pracy są jednak oferowane tylko w niepełnym wymiarze godzin, co w porównaniu z zatrudnieniem na pełny etat pociąga za sobą wyraźne niższe zarobki.

Pod względem zarobków występują duże różnice, które są uzależnione od poziomu kwalifikacji, zakresu czynności i doświadczenia zawodowego. W przypadku zatrudnienia w służbach publicznych możliwe jest np. wynagrodzenie miesięczne brutto od 2.059 do 2.696 euro. Zaszeregowanie na kolejnym poziomie taryfowym uzależnione jest od czasu nieprzerwanej pracy w danej grupie zarobkowej oraz od wyników w pracy. Na wolnym rynku zarobki są częściowo wyraźnie niźsze.

Źródło: Układ taryfowy dla pracowników służb publicznych (niem. Tarifvertrag für den öffentlichen Dienst, w skrócie TVöD).

Dla fizjoterapeutów zastosowanie znajduje przeważnie Układ taryfowy dla pracowników służb publicznych (niem. Tarifvertrag für den öffentlichen Dienst, w skrócie TVöD).

Udoskonalone rozwiązania i nowe metody stosowane w służbiue zdrowia na styku z fizjoterapią są wyzwaniami, z którymi fizjoterapeuci muszą zmagać się na bieżąco. W celu zapewnienia jakości wykonywanych zabiegów licencjonowani fizjoterapeuci są zobowiązani zgodnie z odpowiednimi zaleceniami ramowymi zaliczać formy specjalistycznego kształcenia ustawicznego (należy zdobyć 60 punktów za kształcenie ustawiczne w ciągu czterech lat).

Spektrum tematyczne form kształcenia ustawicznego dającego możliwość adaptacji zawodowej jest szerokie i sięga od motopedii poprzez terapię oddechową, aż po zastosowanie elektronicznego przetwarzania danych. Fizjoterapeuci chcący się wyspecjalizować w którejś z dziedzin zawodowych również znajdą dla siebie odpowiednie oferty, np. w takich dziedzinach jak drenaż limfatyczny lub terapia metoda Brüggera.

Osoby, które postawiły sobie za cel rozwój zawodowy, mogą również skorzystać z palety możliwości kontynuowania kształcenia w jednej z form kształcenia ustawicznego umożliwiających awans zawodowy. Logiczną drogą rozwoju zawodowego jest zdanie egzaminu na tytuł specjalisty ds. zarządzania w dziedzinie opieki socjalnej i zdrowotnej. Do sprawowania funkcji kierowniczych lub specjalnych, np. na średnim szczeblu kierowania, przygotowują również inne oferty kształcenia ustawicznego, np. specjalista – ekonomista ds. zarządzania w służbie zdrowia.

Awans zawodowy można osiągnąć dzięki następującym ofertom kształcenia ustawicznego:

• Specjalista ds. zarządzania w dziedzinie fitness
• Specjalista ds. zarządzania w dziedzinie opieki socjalnej i zdrowotnej
• Specjalista – ekonomista w opiece społecznej (szkoła zawodowa)
• Specjalista – ekonomista ds. zarządzania w służbie zdrowia (szkoła zawodowa)

Kierunki studiów:

• Fizjoterapia (licencjat)
• Sport (licencjat)
• Pedagogika medyczna i opiekuńcza (licencjat)
• Psychologia zdrowia i psychologia rehabilitacji (licencjat)
• Medycyna komplementarna (licencjat)

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Strona internetowa Federalnego Zrzeszenia Niezależnych Fizjoterapeutów IFK (Bundesverband selbstständiger Physiotherapeuten IFK e.V.):

http://www.ifk.de

Portale internetowe poświęcone fizjoterapii:

http://www.physio.de/
http://www.physiotherapie.de/
http://www.physioweb.de
http://www.physiotherapeuten.de/
http://www.physiowissen.de/

Ustawa o zawodach z zakresu fizjoterapii (Gesetz über Berufe in der Physiotherapie):

www.gesetze-im-internet.de

Strona niemieckiego Stowarzyszenia Fizykoterapii (Verband Physikalische Therapie):

http://www.vpt.de/

Strona internetowa Niemieckiego stowarzyszenia Fizjoterapii (Deutscher Verband für Physiotherapie, ZVK):

https://www.physio-deutschland.de/

Opis dnia pracy w zawodzie:

http://www.planet-beruf.de/Tagesablauf-Physioth.15076.0.html

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Giełda miejsc pracy dla fizjoterapeutów:

http://www.physiotherapie.de/377-stellenmarkt/
http://www.physio.de/jobs/

Giełda pracy dla całej opieki zdrowotnej. Oferowane są miejsca pracy dla lekarzy, pielęgniarek, opiekunów osób starszych, fizjoterapeutów, pedagogów społecznych i innych zawodów:

sanojobs

Giełda miejsc pracy dla zawodów medycznych i pokrewnych:

http://www.med3.de/physinf1.php

Giełda miejsc pracy Federanej Agencji ds. Pracy:

http://jobboerse.arbeitsagentur.de

Praca w Caritas, największej charytatywnej organizacji w Niemczech:

www.caritas-soziale-berufe.de

Pośrednictwo pracy dla specjalistów w służbie zdrowia:

http://www.medizinjob-agentur.de/

Oferty miejsc pracy w służbie zdrowia:

medi-jobs

Portal z giełdą ofert dla medycznego rynku pracy:

Krankenhaus-Stellen.de

Giełda miejsc pracy Caritas:

Caritas

Medyczna giełda pracy online:

http://www.jobmedicus.de

Kanał dla personelu fachowego w medycynie i służbie zdrowia:

Jobs in der Physiotherapie bei Stepstone.de

Prywatny portal poświęcony możliwościom kariery zawodowej:

www.monster.de

Giełda miejsc pracy i nauki zawodu Federalnej Agencji ds. Pracy:

www.joboerse.arbeitsagentur.de

Oferty miejsc pracy dla wykwalifikowanych fachowców i kadr kierowniczych:

www.jobscout24.de

Poza medycznymi dyscyplinami zawodowymi portal jobMEDICUS oferuje m.in. miejsca pracy dla personelu pielęgniarskiego, pracowników służb ratowniczych i farmaceutów:

http://www.jobmedicus.de/stellenangebote/jobstart.asp