Menu

Opiekun wychowawca osób nieopełnosprawnych w Niemczech

Porównaj zawody:

Forma kształcenia i uzyskany poziom wykształcenia

Opiekun wychowawca osób niepełnosprawnych jest zawodem regulowanym w Niemczech przez prawo krajów związkowych, który zdobywa się w systemie szkolnym lub w ramach form kształcenia ustawicznego w szkołach zawodowych (niem.Berufsfachschule) i koledżach zawodowych (niem. Berufskolleg).

Ukończenie nauki zawodu z wynikiem pozytywnym daje prawo do posługiwania się tytułem zawodowym Opiekun wychowawca osób niepełnosprawnych (niem. Staatlich anerkannter / geprüfter Heilerziehungspfleger, Staatlich anerkannte / geprüfte Heilerziehungspflegerin).

Dziedziny zatrudnienia i główne czynności

Opiekunowie wychowawcy osób niepełnosprawnych zajmują się udzielaniem osobom niepełnosprawnym pomocy pedagogicznej, pomocy w praktycznych sytuacjach życiowych oraz pielęgniarskiej. Towarzyszą swoim podopiecznym w pokonywaniu codziennych trudności w ramach stacjonarnych i ambulatoryjnych form opieki.

Przejmują wszystkie zadania, wynikające ze szczególnej sytuacji życiowej osób z niepełnosprawnością fizyczną, umysłową i psychiczną. Ich celem jest udzielenie swoim podopiecznym pomocy w prowadzeniu możliwie samodzielnego trybu życia przy zachowaniu możliwie największego komfortu życiowego. W związku z tym wspierają swoich podopiecznych w wykonywaniu codziennych czynności, jak np. zakupy, przygotowanie posiłków lub higiena osobista i wzmacniają ich zdolność coraz bardziej samodzielnego radzenia sobie z tymi wyzwaniami w miarę indywidualnych możliwości. Równocześnie opiekunowie wychowawcy osób niepełnosprawnych troszczą się o to, aby powierzone ich opiece dzieci, młodzież i dorośli czuli się bezpieczni, niezależnie od tego czy ma to miejsce w domach pobytu stałego, domach opieki, przedszkolach, warsztatach zajęciowych dla osób niepełnosprawnych, klinikach psychiatrycznych, czy też w prywatnych gospodarstwach domowych. Praca z osobami o dużym stopniu niepełnosprawności wymaga przy tym często dużego wysiłku fizycznego, gdyż podnoszenie lub wspieranie tych osób, czy też przenoszenie ich do innego łóżka może być bardzo żmudne i fizycznie męczące. Niezbędne są tu duża cierpliwość i silne nerwy, ale także duże poczucie odpowiedzialności.

Opiekunowie wychowawcy osób niepełnosprawnych, jako traktujący z szacunkiem swoich podopiecznych partnerzy, wspierają w indywidualny sposób osoby niepełnosprawne i towarzyszą im w procesie ich osobistego rozwoju. Pobudzają ich do malowania, majsterkowania i muzykowania, podejmują wspólne wycieczki lub organizują inne formy spędzania wolnego czasu. Z dużą dozą empatii i cierpliwości uaktywniają zdolności swoich klientów, rozbudzają w nich nowe zainteresowania oraz pomagają im w zdobyciu umiejętności radzenia sobie samemu. Wspierają u otaczanych opieką osób ich zdolność do życia w grupie i starają się o to, aby wprowadzić ich w życie szkolne lub zawodowe. Opierają się przy tych na planach wsparcia, które opracowują i omawiają wspólnie z innymi specjalistami lub służbami zajmującymi się opieką. Są przy tym w ciągłym dialogu z podopiecznymi i ich najbliższymi – przede wszystkim z rodzicami, krewnymi i przyjaciółmi. Na tej postawie inicjują działania terapeutyczne i organizują ich realizację.

Radzenie sobie osób niepełnosprawnych z codziennością często niesie ze sobą wyzwania. Opiekunowie wychowawcy osób niepełnosprawnych muszą umieć radzić sobie w odpowiedni sposób z depresjami, wybuchami wściekłości i innymi zachowaniami, które często mogą być rudne do zrozumienia. Uważnie obserwują i rozpoznają nastroje swoich podopiecznych, są otwarci na ich problemy, udzielają im pocieszenia i potrafią cieszyć się wraz z nimi nawet małymi postępami. Zachowują przy tym jednak stale niezbędny do wypełnienia swoich zadań zawodowych, profesjonalny dystans.

Obszary działalności:

Działalność opiekunów wychowawców osób niepełnosprawnych prowadzona jest w ramach służb sprawujących opiekę ambulatoryjną oraz placówek półstacjonarnych i stacjonarnych, np.:

- Służby sprawujące opiekę ambulatoryjną: 

  • ośrodki wsparcia dla dzieci niepełnosprawnych,
  • służby wsparcia dla rodzin osób niepełnosprawnych,
  • służby opieki nad osobami niepełnosprawnymi.

- Placówki opieki półstacjonarnej:

  • grupy integracyjne w przedszkolach,
  • tzw. szkoły życia dla osób niepełnosprawnych (z dodatkową nauką zawodu),
  • zakłady kształcenia zawodowego oraz zakłady rehabilitacji i integracji zawodowej,
  • placówki kształcenia dla dorosłych,
  • warsztaty terapii zajęciowej dla osób niepełnosprawnych,
  • placówki wsparcia dla osób niepełnosprawnych,
  • placówki organizacji czasu wolnego,
  • instytucje zajmujące się praca z osobami niepełnosprawnymi
  • instytucje zajmujące opieką psychospołeczną,
  • terapeutyczno-pedagogiczne ośrodki dziennego pobytu.

- Placówki opieki stacjonarnej:

  • terapeutyczno-pedagogiczne ośrodki pomocy dzieciom i młodzieży,
  • wspólnoty mieszkaniowe,
  • domy pobytu,
  • domy opieki,
  • szpitale specjalistyczne,
  • szpitale psychiatryczne,
  • placówki rehabilitacyjne.

Podobne zawody w Niemczech / w Polsce

Niemiecki zawód opiekun wychowawca osób nieopełnosprawnych (nazwa niemiecka: Heilerziehungspfleger/-in) jest częściowo porównywalny z polskim zawodem:

  • Asystent osoby niepełnosprawnej, nauka zawodu na poziomie rocznej szkoły policealnej.

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania” oraz „Wymiar godzin”.

Jednostki realizujące kształcenie

Konrad-Wachsmann Oberstufenzentrum
Campus für berufliche Bildung
Potsdamer Straße 4
15234 Frankfurt (Oder)
Deutschland
Telefon: +49 (0)335 606970
Telefon: +49 (0)335 6069719
E-mail: kwosz@schulen-ff.de
do strony głównej

OSZ I Barnim
Cordula Barthel
Hans-Wittwer-Str. 7
16356 Bernau bei Berlin
Deutschland
Telefon: +493338-709310
E-mail: osz1-barnim.schulleitung@schulen.kvbarnim.de
do strony głównej

Oberstufenzentrum Johanna Just Potsdam
Monika Landvoigt
Berliner Straße 114 – 115
14467 Potsdam
Deutschland
Telefon: +49331 - 289 73 00
Telefon: +49331 - 289 73 47
E-mail: info@osz-j-just.de
do strony głównej

Warunki przyjęcia (wymagane wykształcenie i inne)

Warunki podjęcia nauki są regulowane prawem poszczególnych krajów związkowych.

Najczęściej do rozpoczęcia nauki zawodu w formie szkolnej lub kształcenia ustawicznego wymagane jest:

  • ukończenie średniego poziomu wykształcenia (wg klasyfikacji niemieckiej) albo poziomu wykształcenia uznawanego za równoważny oraz
  • świadectwo ukończenia właściwego kształcenia zawodowego lub
  • w zależności od okresu trwania nauki zawodu, uznanego za równoważny wg przepisów obowiązujących w danym kraju związkowym kursu kwalifikacyjnego.

Zaliczone jako okres odbytej nauki zawodu mogą zostać:

  • matura ogólna (niem. allgemeine Hochschulreife),
  • matura zawodowa (fachgebundene Hochschulreife) lub
  • tzw. mała matura zawodowa (niem. Fachhochschulreife).

W określonych przypadkach (w zależności przepisów krajowych lub wymogów konkretnej szkoły)należy przedłożyć:

  • zaświadczenie o niekaralności i
  • zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania zawodu.

W niektórych placówkach szkolnych wymagane jest wcześniejsze ukończeni kursu pierwszej pomocy. W placówkach szkolnych i placówkach kształcenia ustawicznego prowadzonych przez kościoły i organizacje wyznaniowe może być wymagane zaświadczenie o przynależności do odpowiedniej wspólnoty wyznaniowej.

Kandydaci do odbycia kształcenia w niepełnowymiarowym trybie zaocznym muszą przedłożyć dokumenty potwierdzające, że pracują zawodowo w odpowiedniej placówce, w wymiarze godzin stanowiącym przynamniej połowę średniego, tygodniowego czasu pracy, obowiązującego w danym regionie. Warunkiem rozpoczęcia nauki zawodu może być również przedłożenia zaświadczenia o  znalezieniu miejsca odbywania praktyk w ramach pozaszkolnej, praktycznej nauki zawodu.

Czas trwania nauki

Nauka zawodu w systemie szkolnym bądź kształcenia ustawicznego trwa w pełnowymiarowym trybie dziennym 2 do 3 lat, a w trybie zaocznym 3 do 4,5 roku.

Skrócenie okresu trwania nauki zawodu lub kształcenia ustawicznego jest możliwe po spełnieniu określonych warunków, jak np. wcześniejsza praktyka w zawodzie lub zdobyte wcześniej wykształcenie.

Zakres programu nauczania

Nauka zawodu opiekun wychowawca osób niepełnosprawnych w systemie szkolnym bądź kształcenia ustawicznego obejmuje zajęcia teoretyczne i praktyczne. Zajęcia te odbywają się w szkołach zawodowych (niem.Berufsfachschule) i koledżach zawodowych (niem. Berufskolleg). Zajęcia uzupełnia praktyczna nauka zawodu prowadzona w placówkach pomocy dla osób niepełnosprawnych.

W niepełnowymiarowych, zaocznych formach nauczania praktyczne doświadczenia mogą być zdobywane podczas realizowanej równolegle do nauki pracy zawodowej. Praktyki zawodowe są realizowane w formie zblokowanej lub jeden bądź dwa dni w tygodniu. Z reguły po ukończeniu nauki zawodu w systemie szkolnym lub kształcenia ustawicznego należy zaliczyć roczną praktykę podyplomową. W niektórych przypadkach, aby umożliwić uzyskanie uprawnień do podjęcia studiów wyższych w szkołach oferowana jest możliwość zaliczenia dodatkowych przedmiotów.


Dokładne informacje nt. programu nauczania można uzyskać bezpośrednio w wybranych szkołach.

Wymiar godzin (teoria)

Zajęcia teoretyczne są podzielone na następujące działy tematyczne:

- Dział tematyczny obowiązujący dla wszystkich zawodów (480 godzin):

  • Język niemiecki / komunikacja (120 h)
  • Język obcy (120 h)
  • Przetwarzanie informacji (80 h)
  • Biologia (80 h)
  • Polityka (80 h)

- Dział tematyczny związany z zawodem (1920 godzin):

  • Zdobywanie świadomości zawodowej i rozwój profesjonalnego punktu widzenia (120 h)
  • Kształtowanie kontaktów i asystowanie w procesach grupowych (160 h)
  • Indywidualne i odpowiednie do sytuacji asystowanie i opieka nad osobami niepełnosprawnymi (600 h)
  • Organizowanie i kształtowanie środowiska życia osób niepełnosprawnych (200 h)
  • Rozwijanie zdolności postrzegania, ruchu, kształtowania i przedstawiania oraz wykorzystanie mediów (440 h)
  • Planowanie, realizacja ewaluacja oraz dokładna dokumentacja procesów opiekuńczo-wychowczych (160 h)
  • Organizacja, koordynacja i zapewnienie jakości realizacji pracy w zakresie pracy opiekuńczo-wychowawczej (120 h)
  • Praktyki pod nadzorem, ewaluacja praktyk (120 h)

- Zakres nieobowiązkowy do wyboru umożliwiający uzyskanie uznawanej w całych Niemczech tzw. małej matury zawodowej (120 godzin)

  • Język niemiecki / komunikacja (40 h)
  • Matematyka (80 h)

Wymiar godzin (praktyka)

Praktyczna nauka zawodu:

 

- jest realizowana w trzech różnych obszarach zatrudnienia i trwa w ciągu trzech lat nauki zawodu w pełnowymiarowym trybie szkolnym 1200 godzin, a w trybie zaocznym 200 godzin.

Obszarami zatrudnienia mogą być:

- Sfera opieki stacjonarnej:

  • domy pobytu dla dorosłych osób niepełnosprawnych,
  • internaty przy szkołach dla niepełnosprawnych dzieci i młodzieży,
  • ośrodki stałego pobytu dla niepełnosprawnych dzieci i młodzieży.

- Społeczno-wychowawcze placówki wsparcia dla osób niepełnosprawnych:

  • ośrodki wsparcia dla dzieci niepełnosprawnych,
  • ośrodki społeczno-wychowawcze.

- Placówki wsparcia dla osób niepełnosprawnych:

  • grupy integracyjne w przedszkolach,
  • szkoły specjalne,
  • placówki szkolnictwa zawodowego,
  • warsztaty zajęciowe dla osób niepełnosprawnych.

- Służby zajmujące się opieka ambulatoryjną:

  • placówki opieki ambulatoryjnej dla dzieci i młodzieży,
  • służby opieki zdrowotnej dla dzieci i młodzieży.

Koszt kształcenia

Z kształceniem mogą być związane koszty, w szczególności opłaty za zajęcia lub czesne (przede wszystkim w prywatnych placówkach edukacyjnych) oraz opłaty za przyjęcie do szkoły i opłaty egzaminacyjne. Z zajęciami teoretycznymi związane są koszty zakupu pomocy naukowych (np. literatury fachowej). W czasie zajęć praktycznych potrzebna będzie odzież robocza. Poza tym należy się liczyć z kosztami dojazdów lub kosztami zakwaterowania poza miejscem zamieszkania.

Wynagrodzenie za okres nauki i formy wsparcia

Za czas poświęcony na uczęszczanie do placówek oferujących naukę zawodu w systemie szkolnym lub w ramach form kształcenia ustawicznego nie jest wypłacane wynagrodzenie.

Za praktyczną część nauki zawodu wynagrodzenie może być wypłacane.

Jeżeli praktyczna część nauki zawodu jest zaliczana w formie pracy zawodowej, uczniowie otrzymują odpowiednie wygrodzenie za pracę.

Jeżeli wymagana praktyka zawodowa jest zaliczana w placówkach komunalnych lub w instytucjach, które opierają swoje systemy wynagrodzeń o układy taryfowe obowiązujące w placówkach komunalnych, wynagrodzenie za praktykę wynosi 1300 euro miesięcznie.

Perspektywy zawodowe i zarobkowe

Przyporządkowanie do uregulowanych układami taryfowymi grup zarobkowych jest uzależnione na przykład od tego, jakim poziom wykształcenia legitymuje się dany pracownik, czy ukończył którąś z form kształcenia ustawicznego, jak duży jest zakres odpowiedzialności oraz jaki jest poziom doświadczenia zawodowego. Na wysokość zarobków wpływają także czynniki o charakterze regionalnym i branżowym.

Podane tu przykładowe wynagrodzenia zasadnicze mają charakter orientacyjny i mają za zadanie zobrazowanie rozpiętości zarobków. Nie mogą one stanowić podstawy do jakichkolwiek roszczeń.

W przypadku zaszeregowania do grupy zarobkowej 7, na poziomach od 1 do 6 osoby zatrudnione w pomocniczych zawodach medycznych w placówkach finansowanych ze środków komunalnych otrzymują miesięczne wynagrodzenie brutto w wysokości od 2.115 do 2.767 euro.

Źródło: Układ taryfowy dla pracowników służb publicznych (niem. Tarifvertrag für den öffentlichen Dienst, w skrócie TVöD).

Układy taryfowe

W przypadku osób zatrudnionych w zawodach medycznych w placówkach finansowanych ze środków komunalnych bądź federalnych obowiązuje Układ taryfowy dla pracowników służb publicznych (niem. Tarifvertrag für den öffentlichen Dienst, w skrócie TVöD).

Możliwości dalszego kształcenia

Zdobywanie kwalifikacji i specjalizacja

Spektrum tematyczne form kształcenia ustawicznego dającego możliwość adaptacji zawodowej jest szerokie i sięga od pedagogiki leczniczej i specjalnej poprzez rehabilitację, aż po kierunki pielęgniarskie. Opiekunowie wychowawcy osób niepełnosprawnych, którzy chcieliby się wyspecjalizować w którejś z dziedzin zawodowych, również znajdą dla siebie odpowiednie oferty, np. w takich dziedzinach jak np. praca w warsztatach zajęciowych dla osób niepełnosprawnych.

 

Studia

 

Opiekunowie wychowawcy osób niepełnosprawnych, którzy legitymują się stopniem wykształcenia upoważniającym do podjęcia nauki w szkołach wyższych, mogą podjąć studia i uzyskać np. tytuł licencjata na kierunku pedagogika lecznicza. Po spełnieniu określonych warunków możliwe jest podjęcie studiów również bez posiadania stopnia wykształcenia upoważniającego do podjęcia nauki w szkołach wyższych.

 

Kursy kwalifikacyjne:

  • Pedagogika lecznicza, pedagogika specjalna
  • Pedagogika lecznicza, pedagogika specjalna – dla osób z niepełnosprawnością fizyczna, niepełnosprawnością wzroku, słuchu i mowy
  • Pedagogika lecznicza, pedagogika specjalna – psychomotoryka i neuropsychologia
  • Opieka - ogólnie
  • Rehabilitacja
  • Sport osób niepełnosprawnych
  • Psychomotoryka, sensomotoryka, motopedia
  • Pomoc osobom starszym, praca z osobami starszymi
  • Doradztwo dla rodziców, praca z rodzicami, doradztwo wychowawcze
  • Terapie i metody odprężające

Kierunki studiów:

  • Pedagogika lecznicza (licencjat)
  • Wychowanie zdrowotne, pedagogika zdrowotna (licencjat)
  • Praca socjalna (licencjat)
  • Pedagogika rehabilitacyjna, pedagogika specjalna (licencjat)
  • Psychologia zdrowotna, psychologia rehabilitacyjna (licencjat)

Interesujące linki

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Publiczne forum poświęcone pracy opiekunów wychowawców osób niepełnosprawnych:
www.hep-forum.eu

Strona internetowa z obszernym systemem informacji dla osób niepełnosprawnych i ich najbliższych:
www.familienratgeber.de

Strona internetowa Federalnego Zrzeszenia Zawodowego Opiekunów Wychowawców Osób Niepełnosprawnych w Niemczech (niem. Bundesberufsverband Heilerziehungspflege in Deutschland e.V.):
http://www.berufsverband-hep.de/

Strona internetowa Federalnej Grupy Roboczej Szkół dla Opiekunów Wychowawców Osób Niepełnosprawnych w Niemczech (niem. Bundesarbeitsgemeinschaft der Ausbildungsstätten für Heilerziehungspflege in Deutschland e.V.):
http://www.baghep.de

Giełdy pracy i osób poszukujących zatrudnienia

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Oferty miejsc pracy organizacji diakońskiej Wichern Diakonie z Frankfurtu nad Odrą:

http://www.wichern-ffo.de/de/stellenangebote/stellenangebote/

Oferty miejsc pracy organizacji Caritas:

http://www.caritas-jobs.de

Giełda pracy Federalnej Agencji ds. Pracy (Bundesagentur für Arbeit) z podziałem na dziedziny zawodowe i regiony:

http://jobboerse.arbeitsagentur.de


Ogólna giełda pracy z podziałem na dziedziny zawodowe:

http://www.jobpilot.de

Ogólna giełda pracy z funkcją wyszukiwania ofert w regionach:

http://www.jobsuche.de

Giełda pracy z podziałem na branże i regiony:

http://www.jobrobot.de

Duża giełda pracy dla zawodów medycznych.

http://www.stepstone.de

Przedstawiciele pracobiorców (związki i organizacje zawodowe)

ver.di - Vereinte Dienstleistungsgewerkschaft
Bezirk Frankfurt/Oder
Zehmeplatz 11
15230 Frankfurt (Oder)
Deutschland
Telefon: +49 (0) 0335/60677-0
Telefon: +49 (0) 0335/60677-77
E-mail: bz.nob@verdi.de
do strony głównej

Berufsverband Heilerziehungspflege in Deutschland e.V.
Postfach 100354
04003 Leipzig
Deutschland
do strony głównej

DGB Bezirk Berlin-Brandenburg
Kapweg 4
13405 Berlin
Deutschland
Telefon: +4930 21 240 - 0
do strony głównej

Pośrednicy i urzędy pracy

EURES-Beratung
Agentur für Arbeit
Heinrich-von-Stephan-Straße 2
15230 Frankfurt (Oder)
Deutschland
Telefon: +49 335 570 3333
E-mail: Frankfurt-Oder.Eures@arbeitsagentur.de
do strony głównej