Nauka zawodu w systemie dualnym

Pod pojęciem nauki zawodu w systemie dualnym rozumiana jest nauka zawodu odbywająca się równolegle w zakładzie pracy i w szkole zawodowej. Warunkiem podjęcia nauki zawodu w systemie dualnym jest w Niemczech zawarcie „umowy o naukę zawodu“ (niem. Berufsausbildungsvertrag) ze szkolącym zakładem pracy. Wykwalifikowany pracownik logistyki portowej jest oficjalnym zawodem wyuczonym w rozumieniu Ustawy o kształceniu zawodowym (niem. Berufsbildungsgesetz, w skrócie BBiG).

Trzyletnia nauka tego zawodu w systemie dualnym jest realizowana wg ujednoliconych przepisów na terenie całych Niemiec. Szkolącymi zakładami pracy są przedsiębiorstwa zajmujące się logistyczną obsługą portów.

Tytuł zawodowy: Wykwalifikowany pracownik logistyki portowej (niem. Fachkraft für Hafenlogistik)

Pracując na statkach, nabrzeżach i w magazynach wykwalifikowani pracownicy logistyki portowej zajmują się przeładunkami i odprawami towarów przychodzących i wychodzących z portu. Opracowują dokumenty przewozowe, porównują stan frachtu z dokumentami ładunkowymi oraz kompletują jednostki ładunkowe dla statków bądź transportu drogowego lub szynowego w głąb lądu. W celu optymalnego wykorzystania przestrzeni ładunkowej opracowują na podstawie danych o ciężarach i wymiarach poszczególnych towarów tzw. plany sztauerskie. Dla towarów przychodzących i wychodzących kontrolują poza tym jakość, ilość i możliwe uszkodzenia towarów oraz dokumentują wyniki kontroli. W przypadku towarów, które nie są przeznaczone do natychmiastowej, dalszej wysyłki, troszczą się o ich prawidłowe magazynowanie lub dalszą obróbkę, np. przez uszlachetnianie lub suszenie. Ponadto zajmują się również kontrolowaniem, przeładunkami i zabezpieczaniem ładunków niebezpiecznych.

Źródło: Portal BERUFENET

Niemiecki zawód wykwalifikowanypracownik logistyki portowej (nazwa niemiecka: Fachkraft für Hafenlogistik) jest częściowo porównywalny z następującymi polskimi zawodami:

• Technik logistyk, nauka zawodu na poziomie technikum (5 lat).
• Technik eksploatacji portów i terminali, nauka zawodu na poziomie technikum (5 lat).
• Magazynier, nauka zawodu w ramach zawodowych kursów kwalifikacyjnych.
• Pracownik magazynu, nauka zawodu w ramach zawodowych kursów kwalifikacyjnych.

Użyteczne informacje na temat priorytetów w nauce porównywanych zawodów można znaleźć w kategoriach informacji „Treść programu nauczania” oraz „Wymiar godzin”.

W systemie dualnym placówką szkoleniową jest przede wszystkim zakład pracy. Dodatkowo istnieje obowiązek uczęszczania do szkoły zawodowej (szkoły zawodowe w Brandenburgii nazywane są "Oberstufenzentren" czyli "Zespoły szkół ponadpodstawowych"). Zakład pracy w którym ma być zatrudniony uczeń informuje go, w której szkole w regionie jest prowadzona nauka jego zawodu.

Nauka zawodu w systemie dualnym

Zasadniczo – tak jak w przypadku wszystkich zawodów wyuczonych na tym poziomie, określonych w niemieckiej Ustawie o kształceniu zawodowym (niem. Berufsbildungsgesetz) lub Ustawie o rzemiośle (niem. Handwerksordnung), nie ma żadnych, prawnie obowiązujących warunków odnośnie konieczności wcześniejszego ukończenia określonego poziomu kształcenia szkolnego lub zawodowego.

Zakłady pracy zatrudniają jednak przeważnie kandydatów do nauki tego zawodu legitymujących się posiadaniem średniego poziomu wykształcenia(wg. klasyfikacji niemieckiej np. Realschule).

Źródło: Portal BERUFENET

Nauka zawodu trwa 3 lata.

Skrócenie okresu nauki:

• Na wspólny wniosek ucznia i szkolącego zakładu pracy, w którym odbywa się nauka zawodu, składany do jednostki odpowiedzialnej za kształcenie zawodowe, okres nauki ulega skróceniu, jeżeli można oczekiwać osiągnięcia celu nauki w czasie krótszym od przewidzianego. Czas, o który zostaje skrócony okres nauki, jest różny i zależy od ukończonego przed podjęciem nauki zawodu poziomu wykształcenia. W uzasadnionych przypadkach wniosek może dotyczyć również skrócenia dziennego lub tygodniowego wymiaru godzinowego praktycznej nauki zawodu (niem. Teilzeitberufsausbildung). 
• Rządy poszczególnych krajów związkowych mogą ustalić warunki zaliczenia okresów wcześniejszej nauki w szkołach oraz innych placówkach prowadzących kształcenie zawodowe. Warunkiem zaliczenia okresu nauki jest wspólny wniosek ucznia i zakładu pracy, w którym odbywa się nauka zawodu, składany do jednostki odpowiedzialnej za kształcenie zawodowe.
• Przed upływem okresu nauki zawodu w zakładzie pracy i szkole zawodowej uczniowie mogą zostać dopuszczeni do egzaminu końcowego, jeżeli jest to uzasadnione ich wynikami w nauce. Okres skrócenia wynosi w takich przypadkach najczęściej 6 miesięcy.
• W uzasadnionych przypadkach możliwe jest skrócenie okresu nauki zawodu dla uczniów, którzy z wynikiem pozytywnym ukończyli organizowane w przedsiębiorstwach przygotowawcze kursy kwalifikacyjne (niem. Einstiegsqualifizierung, w skrócie EQ).

Przedłużenie okresu nauki:

• Jeżeli jest to konieczne, jednostka odpowiedzialna za kształcenie zawodowe może w wyjątkowych przypadkach przedłużyć okres nauki zawodu.

Podczas pierwszych 18 miesięcy uczniowie uczą się w zakładzie szkolącym przykładowo:

• jak planuje się i organizuje procesy logistyczne,
• jakich przepisów obowiązujących w handlu i zasad obowiązujących w zakładzie należy przestrzegać podczas dokonywania ważenia i pomiarów towarów,
• w jaki sposób kontroluje się towary pod katem ilości, jakości, identyfikacji i właściwości,
• w jaki sposób sortuje się, magazynuje i poddaje obróbce towary oraz jak się rozpoznaje, dokumentuje i usuwa ich wady,
• w jaki sposób oblicza się ciężary towarów oraz ich zapotrzebowanie na przestrzeń ładunkową,
• jakie są rodzaje kontenerów oraz jak odróżnia się od siebie ich opisy i oznakowania,
• w jaki sposób przeprowadza się inspekcję kontenerów i przygotowuje je do załadunku towarów,
• w jaki sposób sprawdza się, opracowuje i przekazuje dalej dokumenty przeładunkowe i wysyłkowe,
• jak realizować zlecenia kierując się dobrem klienta oraz jak wykonywać poszczególne zadania w pracy zespołowej,
• jak korzystać ze stosowanych w przedsiębiorstwie systemów informatycznych i komunikacyjnych oraz jak pielęgnować i zabezpieczać dane.

Podczas drugiej połowy okresu nauki zawodu w zakładzie szkolącym uczniowie uczą się m.in.:

• na co należy zwracać uwagę podczas układania planów sztauowania i załadunku oraz jakie przepisy prawne musza uwzględniane podczas przeładunku towarów,
• jakie środki pracy i środki służące do zabezpieczania ładunku są używane podczas załadunku kontenerów oraz jak się z nich korzysta,
• w jaki sposób kontroluje się dokumenty dostawy i dokumenty towarzyszące z uwzględnieniem przepisów celnych i przepisów dotyczących ładunków niebezpiecznych,
• w jaki sposób stosuje się przepisy dotyczące ładunków niebezpiecznych oraz jak się kontroluje, przeładowuje, zabezpiecza i oznakowuje ładunki niebezpieczne,
• jak opracowuje się formularze obcojęzyczne oraz komunikować się w językach obcych,
• w jaki sposób realizuje się działania zapewniające jakość.

Podczas całego okresu nauki zawodu uczniom przekazuje się wiedzę z następujących zakresów:

• jakie wzajemne prawa i obowiązki wynikają z umowy o naukę zawodu,
• jak zorganizowane jest szkolący zakład pracy oraz jak funkcjonują zaopatrzenie, produkcja, sprzedaż i administracja,
• w jaki sposób stosowane są przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
• na jakie działania związane z ochroną środowiska należy zwracać uwagę.

Źródło: Portal BERUFENET

Wymiar godzin z podziałem na poszczególne obszary tematyczne:

1. Procesy logistyczne w portach: 80 h
2. Obróbka dokumentów przeładunkowych i wysyłkowych: 100 h
3. Kontrola ładunków z uwzględnieniem specyfiki towarów: 80 h
4. Kontrola i przeładunek ładunków niebezpiecznych: 100 h
5. Załadunek i zabezpieczanie kontenerów: 80 h
6. Kontrola kontenerów: 80 h
7. Kontrola ładunków z uwzględnieniem specyfiki ładunku: 60 h
8. Przyjęcie ładunku: 60 h
9. Magazynowanie i obróbka ładunku: 80 h
10. Transport ładunków w obrębie zakładu: 40 h
11. Planowanie i realizacja za- i rozładunku: 80 h

Łącznie: 840 godzin

Uczniowie pracują z reguły trzy do czterech dni w tygodniu w szkolącym zakładzie pracy, w którym przyswajają sobie praktyczne umiejętności związane ze zdobywanym zawodem.

Nauka zawodu w systemie dualnym

Nauka zawodu w zakładzie pracy jest dla ucznia bezpłatna. W związku z zajęciami w szkole zawodowej mogą jednakże powstać koszty związane z zakupem pomocy naukowych (np. literatury fachowej), koszty dojazdów lub, w niektórych przypadkach, zakwaterowania poza miejscem zamieszkania ucznia.

Po spełnieniu określonych warunków uczniowie mogą otrzymać stypendium na okres nauki zawodu (niem. Berufsausbildungsbeihilfe, w skrócie BAB).

Wynagrodzenie za okres nauki zawodu

Uczniowie pobierający nauke zawodu w systemie dualnym otrzymują wynagrodzenie za okres nauki. Kształtuje się ono przeważnie na poziomie określonym w układach taryfowych. Jego wysokość jest uzależniona od dziedziny gospodarki, z którą związany jest dany zawód (przemysł i handel, rzemiosło, itp.) oraz od konkretnej branży i terytorialnego zasięgu obowiązywania odpowiedniego układu taryfowego.

Również miasto / region mają decydujący wpływ na wysokość wynagrodzenia w okresie nauki zawodu. Nadal istnieją również różnice między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi.

Przedstawione poniżej dane na temat wysokości wynagrodzenia są danymi orientacyjnymi i nie mogą być podstawą do jakichkolwiek roszczeń.

Uczniowie zawodu mogą otrzymywać około 500 do 800 Euro wynagrodzenia miesięcznego.

Źródło:

(niem. Datenbank Ausbildungsvergütungen, w skrócie DAV) Federalnego Instytutu Kształcenia Zawodowego (niem. Bundesinstitut für Berufsbildung, w skrócie BIBB)

Zarobki są w znacznym stopniu uzależnione od stawianych w danym wypadku wobec pracownika wymagań. Ponadto z reguły brane są pod uwagę doświadczenie zawodowe i zakres odpowiedzialności.

Poza wynagrodzeniem zasadniczym wypłacane są czasem dodatki i premie, jak np. trzynasta pensja, dodatek urlopowy i dodatkowe świadczenia emerytalne.

Dlatego najlepszym sposobem sprawdzenia aktualnych wynagrodzeń regionalnych są następujące strony internetowe: ...

www.gehalt.de

www.gehaltsvergleich.com

www.nettolohn.de

Informacje na temat uregulowań taryfowych można uzyskać np. w Związku Zawodowym Branży Usług Pocztowych i Spedycyjnych https://psl.verdi.de/

Formy kształcenia ustawicznego mogą być pomocne w byciu na bieżąco ze sprawami zawodowymi, w zdobywaniu specjalizacji, dążeniu do awansu zawodowego lub podejmowaniu samodzielnej działalności gospodarczej.

Kursy kwalifikacyjne:

• Zakup, Gospodarka magazynowa i materiałowa, Logistyka, Wysyłka
• Transport, Komunikacja
• Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Handel zagraniczny, Eksport / Import, Odprawy celne, Życie, praca i nauka za granicą
• Postępowanie z ładunkami niebezpiecznymi, zabezpieczanie ładunków
• Zagadnienia finansowe i rachunkowość, księgowość i bilanse, controlling i czynności rewizyjne
• Podstawy wiedzy handlowej, kwalifikacje handlowe
• Ekonomika przedsiębiorstwa
• Bezpieczeństwo i higiena pracy
• Aplikacje komputerowe w pracy handlowca i ekonomisty
• Prawo gospodarcze, Prawo transportowe

Kształcenie ustawiczne umożliwiające awans zawodowy:

- Mistrzowie:

• Mistrz z egzaminem wewnętrznym w dziedzinie logistyki

- Starsi specjaliści, specjaliści – ekonomiści, wykwalifikowani handlowcy różnych specjalności:

• Specjalista – ekonomista w dziedzinie transportu (szkoła zawodowa)
• Specjalista – ekonomista w dziedzinie logistyki (szkoła zawodowa)
• Starszy specjalista transportu (z egzaminem wewnętrznym)
• Starszy specjalista ds. technicznych

- Inne możliwości kształcenia ustawicznego zapewniające awans zawodowy:

• Nauczyciel zawodów objętych systemem dualnym (kształcenie ustawiczne)

Kierunki studiów:

• Zarządzanie statkiem i przedsiębiorstwem armatorskim, gospodarka portowa (licencjat)
• Logistyka, Supply-Chain-Management (licencjat)

Różnorodne formy kształcenia ustawicznego, zapewniającego awans zawodowy oraz liczne seminaria oferuje również IHK-Projektgesellschaft mbH Ostbrandenburg www.ihk-projekt.de.

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Strona Federalnego Zrzeszenia Niemieckiej Żeglugi Śródlądowej (Bundesverband der Deutschen Binnenschifffahrt e.V.):

http://www.binnenschiff.de/

Leksykon terminów fachowych z dziedziny logistyki:

http://www.logistiklexikon.de/

Strona internetowa organizacji LogistikNetz Berlin-Brandenburg:

http://www.logistiknetz-bb.de/startseite.html

Logistyczna baza danych regionu Berlina i Brandenburgii w internecie:

http://www.berlinbrandenburglogistik.de/

Portal poświęcony możliwościom kariery zawodowej w logistyce:

http://www.hallo-ausbildung.de/

Portal poświęcony możliwościom kariery zawodowej w logistyce:

http://berufswelt-logistik.de

Linki do stron i portali niemieckojęzycznych:

Giełda pracy dla branży logistycznej:

http://www.logistik-jobs.de/

Strona poświęcona możliwościom kariery zawodowej w branży logistycznej:

Logistik- Karriere

Giełda miejsc pracy Federalnej Agencji ds. Pracy:

http://jobboerse.arbeitsagentur.de

Ogólna giełda pracy z podziałem na dziedziny zawodowe:

http://www.jobpilot.de

Ogólna giełda pracy z funkcją wyszukiwania ofert w regionach:

http://www.jobsuche.de

Giełda pracy z podziałem na branże i regiony:

http://www.jobrobot.de

Giełda pracy dla zawodów rzemieślniczych i technicznych:

http://www.deutsche-handwerkervermittlung.de

Duża giełda pracy dla różnych dziedzin zawodowych. Poszukiwania wśród dużej ilości ofert można zawęzić dzięki filtrom regionalnym i branżowym. Poza tym możliwe jest wyszukiwanie fragmentów tekstu i otrzymywanie interesujących ofert pracy dzięki usłudze „Jobagent”:

http://www.stepstone.de